Voor werknemers in de fysiotherapie en andere zorgberoepen is het ouderschapsverlof een belangrijk onderdeel van de balans tussen werk en gezin. Sinds 2 augustus 2022 is een wetswijziging ingevoerd die werknemers het recht geeft op negen weken betaald ouderschapsverlof binnen het eerste levensjaar van hun kind. Voor fysiotherapeuten, die vaak in flexibele, doch verantwoordelijke functies werken, is het begrijpen van deze regeling belangrijk om de zorg voor kind en gezin te combineren met de vereisten van hun beroep.
Dit artikel biedt een overzicht van de huidige regeling, de aanspraak van ouderschapsverlof, de berekening van de uitkering, de procedure bij de werkgever en het UWV, en de mogelijkheden binnen de sector. Daarnaast wordt ingegaan op praktische voorbeelden en specifieke situaties, zoals de vraag of ouderschapsverlof mogelijk is voor kinderen die geboren zijn vóór 2 augustus 2022. Het artikel is opgesteld op basis van betrouwbare bronnen, waaronder verklaringen van arbeidsjuristen, wetten en uitkeringen via het UWV.
Wat is het recht op ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde vorm van verlof dat werknemers toestaat om tijd vrij te nemen voor het opvoeden van hun kind. Het verlof kan worden opgenomen binnen een jaar na de geboorte van het kind. Het totale aantal verlofuren is vastgelegd in de Wet Arbeid en Zorg (WAZO): 26 keer het aantal werkuren per week. Voor een werknemer die 40 uur per week werkt, betekent dit 26 × 40 = 1040 uur, of ongeveer 130 werkdagen.
Sinds 2 augustus 2022 is een nieuwe regeling ingevoerd die negen weken betaald ouderschapsverlof mogelijk maakt. Dit verlof is voor 50% doorbetaald via het UWV, tot een maximum van 50% van het maximum dagloon. Het verlof kan worden opgenomen in het eerste levensjaar van het kind, maar pas na 2 augustus 2022.
Wanneer is ouderschapsverlof betaald?
Het betaalde ouderschapsverlof is beschikbaar voor alle werknemers die binnen het eerste levensjaar van hun kind verlof opnemen. Het verlof moet opgenomen worden ná 2 augustus 2022, maar het kind hoeft niet per se op of na die datum geboren te zijn. Zelfs als het kind in april 2022 geboren is, is het ouderschapsverlof betaald in het eerste levensjaar.
De uitkering van het UWV is 50% van het dagloon, op basis van het sv-loon (salaris voor uitkeringen). Voor fysiotherapeuten, die vaak een hoger salaris ontvangen dan het gemiddelde, kan dit een aanzienlijke financiële ondersteuning betekenen. Een voorbeeldberekening laat zien hoe dit in de praktijk werkt.
Voorbeeldberekening ouderschapsuitkering
Stel dat een fysiotherapeute een bruto jaarloon van €40.000 heeft. Haar bruto dagloon is dan:
- €40.000 / 260 werkdagen = €153,85 per dag (ongeveer €153,26 volgens een rekentool).
Het UWV betaalt 50% van dit bedrag:
- 50% van €153,26 = €76,63 per werkdag.
Over 21,75 werkdagen per maand (gemiddeld aantal werkdagen per maand):
- €76,63 × 21,75 = €1663,16 per maand.
Let op: dit is een indicatieve berekening. Het uiteindelijke bedrag wordt bepaald op basis van het sv-loon, dat kan afwijken van het bruto loon. Meer informatie over het sv-loon vind je op uwv.nl.
Hoe wordt ouderschapsverlof aangevraagd?
Het ouderschapsverlof dient minstens twee maanden van tevoren aan te vragen bij de werkgever. De werkgever mag het verzoek niet weigeren, maar wel de verdeling van de verlofuren aanpassen indien zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen zijn. De werknemer heeft het recht om 9 weken betaald verlof op te nemen, maar deze periode kan worden verdeeld in kleinere blokken.
Mogelijke manieren van verlofopname
Ouderschapsverlof hoeft niet aaneengesloten op te nemen. Het kan bijvoorbeeld worden verdeeld als:
- 2 dagen per week gedurende 18 weken.
- 4 weken verlof gevolgd door 5 weken later.
- 1 dag per week gedurende 26 weken.
De flexibiliteit van de regeling maakt het mogelijk om verlof aan te vullen met andere vormen van verlof, zoals geboorteverlof of onbetaald ouderschapsverlof. Het totale verlofbedrag is 26 × aantal werkuren per week, ongeacht of het verlof betaald of onbetaald is.
Ouderschapsverlof en geboorteverlof
Ouderschapsverlof komt bovenop het geboorteverlof dat partners kunnen opnemen. Sinds 1 juli 2020 krijgen partners zes weken betaald geboorteverlof, volgens de Wet WIEG. Beide ouders kunnen aanspraak maken op 9 weken betaald ouderschapsverlof.
Voor fysiotherapeuten die partners zijn, betekent dit dat beiden de mogelijkheid hebben om verlof op te nemen, zowel voor het geboorteverlof als het ouderschapsverlof. Dit helpt bij het verdelen van de verantwoordelijkheden voor het kind en ondersteunt een gelijke verdeling van de verlofperiode.
Werkgevers en UWV: wie doet wat?
De werkgever speelt een cruciale rol bij het aanvragen van ouderschapsuitkeringen. Zodra een werknemer ouderschapsverlof heeft opgenomen, dient de werkgever de uitkering aan te vragen via het werkgeversportaal van het UWV. Dit kan via:
- Digipoort of Verzuimmelder, waarbij de melding ‘WAZO-verlof’ wordt gekozen.
- Formulier Aanvragen WAZO-uitkering in geval van technische problemen.
Een dga of alfahulp kan de uitkering zelf aanvragen via Mijn UWV. Voor bepaalde categorieën werknemers, zoals zorgverleners die minder dan 4 dagen per week werken, dient de uitkering telefonisch aan te vragen bij het UWV.
Aanvraagprocedure
De aanvraag dient te geschieden binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag. Het verlof moet minstens één keer per werkweek zijn opgenomen voor de aanvraag kan worden gedaan. Alleen dan is het mogelijk om het volledige bedrag van de uitkering te ontvangen.
Praktische situatie: ouderschapsverlof voor kinderen geboren vóór 2 augustus 2022
Een veelvoorkomende vraag is of ouderschapsverlof betaald is voor kinderen die geboren zijn vóór 2 augustus 2022. Volgens de regelgeving is het antwoord ja, mits het verlof binnen het eerste levensjaar van het kind wordt opgenomen. Dit betekent dat fysiotherapeuten die in 2022 moeder of vader werden, ook gebruik kunnen maken van de nieuwe regeling.
Een voorbeeld is Simone de Waal, een fysiotherapeut die in april 2022 een kind verwacht. Zij wilde weten of ze gebruik kon maken van ouderschapsverlof. Arbeidsjurist Marlies Welschen legde uit dat Simone tot de eerste verjaardag van haar kind recht heeft op 9 weken betaald ouderschapsverlof, mits het verlof pas na 2 augustus 2022 wordt opgenomen.
Limitaties en onduidelijkheden
Er zijn enkele belangrijke beperkingen aan het ouderschapsverlof:
- Het is alleen betaald voor 9 weken.
- De uitkering is 50% van het sv-loon, wat in de praktijk kan variëren.
- Het verlof moet minstens 2 maanden van tevoren aangevraagd worden.
- Werkgevers kunnen de verdeling van verlofuren aanpassen, maar moeten dit overleggen met de werknemer.
- Het verlof mag niet leiden tot een situatie waarin de werknemer niet meer in staat is om de 9 weken betaald ouderschapsverlof te genieten in het eerste jaar na de geboorte.
Daarnaast is er geen verplichte betaalregeling voor ouderschapsverlof bij de werkgever. De uitkering via het UWV is het enige wettelijk geregelde bedrag dat wordt doorbetaald. Werkgevers kunnen extra regelingen maken, maar dit is niet verplicht en hangt af van het overleg tussen werknemer en werkgever.
Ouderschapsverlof in de praktijk: voorbeelden
Laten we een paar praktische situaties bekijken die relevant zijn voor fysiotherapeuten die ouderschapsverlof willen opnemen.
Voorbeeld 1: 9 weken betaald ouderschapsverlof
Een fysiotherapeut werkt 40 uur per week. Ze wil ouderschapsverlof opnemen. Ze heeft recht op:
- 9 weken betaald ouderschapsverlof (50% doorbetaald via UWV).
- 26 weken ouderschapsverlof in totaal.
- 17 weken onbetaald ouderschapsverlof, naast de 9 weken betaald verlof.
Deze 17 weken kunnen opgenomen worden op een moment dat de fysiotherapeut en werkgever bepalen.
Voorbeeld 2: Verdeling van ouderschapsverlof
Een fysiotherapeut werkt 40 uur per week en wil ouderschapsverlof opnemen in kleine blokken. Ze kan kiezen voor:
- 2 dagen per week ouderschapsverlof gedurende 18 weken.
- 4 weken ouderschapsverlof gevolgd door 5 weken later.
- 1 dag per week ouderschapsverlof gedurende 26 weken.
Deze flexibiliteit is een voordeel, vooral voor fysiotherapeuten die willen blijven werken in een flexibele rol.
Ouderschapsverlof en werkgevers: wat is hun rol?
Werkgevers moeten de verzoeken om ouderschapsverlof goed afhandelen. Het ouderschapsverlof is een onvoorwaardelijk recht, wat betekent dat een werkgever het verzoek niet kan weigeren. Werkgevers kunnen wel de verdeling van de verlofuren aanpassen, maar dit moet gedaan worden in overleg en met een duidelijke motivatie.
Er zijn zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen nodig voor een wijziging in de verdeling. Bijvoorbeeld:
- Het is onmogelijk om het werk van de fysiotherapeut te dekken.
- De dienstverlening wordt ernstig belemmerd.
Zodra een wijziging wordt voorgesteld, moet de werknemer deze aanpassing kunnen aanvaarden. Anders kan het verlof niet worden afgewezen.
Juridische ondersteuning voor ouderschapsverlof
Fysiotherapeuten die vragen hebben over ouderschapsverlof kunnen terecht bij de FBZ Rechtshulp, een juridisch adviesbureau dat samenwerkt met de Fysiovakbond FDV. Werknemers kunnen vragen stellen via [email protected] en krijgen gratis juridische ondersteuning.
Dit is van belang, aangezien ouderschapsverlof soms lastig te combineren is met de eisen van een zorgberoep. Juridische ondersteuning helpt bij het begrijpen van de wettelijke regels en het afhandelen van eventuele geschillen.
Advies en ondersteuning voor werkgevers
Werkgevers die hun ouderschapsverlofregeling willen verbeteren, kunnen terecht bij Verlofhub, een platform dat hulp biedt bij het regelen van zwangerschaps- en ouderschapsverlof. Het platform biedt:
- Praktische informatie over ouderschapsverlof.
- Advies voor het opstellen van verlofbeleid.
- Webinars en trainingen voor werkgevers.
- Zwangerschapsvervanging via interim-professionals.
Voor fysiotherapeuten die werken in een organisatie die hun verlofregeling wil verbeteren, is dit een waardevolle bron van ondersteuning.
Samenvatting
Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van de balans tussen werk en gezin, met name voor fysiotherapeuten en andere zorgwerkers. Sinds 2 augustus 2022 is het ouderschapsverlof betaald voor 9 weken, binnen het eerste levensjaar van het kind. Het verlof kan worden opgenomen in verschillende manieren en komt bovenop het geboorteverlof voor partners.
De berekening van de uitkering hangt af van het sv-loon en het UWV betaalt 50% van dit bedrag. Het ouderschapsverlof moet minstens 2 maanden van tevoren aangevraagd worden bij de werkgever en de uitkering wordt aangevraagd via het werkgeversportaal van het UWV.
Ouderschapsverlof is ook beschikbaar voor kinderen die geboren zijn vóór 2 augustus 2022, mits binnen het eerste levensjaar verlof opgenomen wordt. Werkgevers mogen de verdeling van verlofuren aanpassen, maar dit moet gedaan worden in overleg en op basis van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.
Juridische ondersteuning is beschikbaar via de Fysiovakbond FDV en FBZ Rechtshulp, en werkgevers kunnen terecht bij Verlofhub voor praktische ondersteuning en trainingen.
Ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde vorm van verlof die zorgt voor meer balans tussen werk en gezin. Voor fysiotherapeuten, die vaak in flexibele en verantwoordelijke functies werken, is het begrijpen van deze regeling belangrijk om zowel de zorg voor kind en gezin te combineren met de vereisten van hun beroep.