In het primair onderwijs geldt een specifieke regeling voor ouderschapsverlof die is vastgelegd in de CAO Primair Onderwijs. Deze regeling biedt leerkrachten die een kind krijgen de mogelijkheid om tijd te nemen om hun kind op te voeden en te verzorgen. Deze uren kunnen zowel betaald als onbetaald genomen worden, afhankelijk van de omstandigheden. Het ouderschapsverlof is bedoeld om te voldoen aan de wens van ouders om tijd door te brengen met hun kind in de belangrijke vroege jaren. Dit artikel biedt een overzicht van de regels, berekeningen en praktische toepassing van ouderschapsverlof in het primair onderwijs, op basis van de meest recente informatie.
Wat is ouderschapsverlof en wie heeft er recht op?
Ouderschapsverlof is een vorm van verlof die is bedoeld voor ouders die hun kind willen verzorgen en opvoeden in de vroege jaren. In het primair onderwijs is ouderschapsverlof geregeld via de CAO Primair Onderwijs. Dit verlof is beschikbaar voor zowel moeders als vaders. De rechten op ouderschapsverlof zijn gericht op ouders die tot een kind in een familierechtelijke betrekking staan of blijkens een verklaring uit de Basisregistratie Personen (BRP) op hetzelfde adres wonen. Daarnaast kan het verlof ook worden aangereken op wanneer de ouder duurzaam de verzorging en opvoeding van het kind op zich heeft genomen.
Het aantal beschikbare uren ouderschapsverlof hangt af van de werkduur per week. Voor een volledige tijd (40 uur per week) is het totale ouderschapsverlof 1.040 klokuren per kind. Voor een deeltijdwerknemer wordt het aantal uren berekend op basis van evenredigheid. Dit betekent dat bij een deeltijdbaan van bijvoorbeeld 24 uur per week, de werknemer recht heeft op 624 uur ouderschapsverlof per kind (26 x 24 uur).
Betaald en onbetaald ouderschapsverlof
Van de 1.040 uur ouderschapsverlof is een deel betaald. De CAO Primair Onderwijs stelt dat maximaal 415 uur ouderschapsverlof betaald kan worden. Ook bij deze betaalde uren geldt een evenredigheid: een deeltijdwerknemer heeft minder uren betaald ouderschapsverlof dan een volledige tijdwerknemer.
Het percentage loon dat bij betaald ouderschapsverlof wordt doorbetaald, hangt af van het moment waarop het verlof wordt genomen. Neemt de werknemer het betaald ouderschapsverlof op in het eerste levensjaar van het kind, dan ontvangt hij of zij 75% van het dagloon. Na het eerste levensjaar, maar nog vóór de leeftijd van vier jaar, geldt een lagere doorbetaling van 55%. Dit verschil in percentage is bedoeld om ouders te stimuleren om de meeste tijd met hun kind door te brengen in de vroege jaren.
Het overige deel van het ouderschapsverlof is onbetaald. Deze uren kunnen opgenomen worden tot het kind acht jaar is. Hierdoor is het mogelijk om het verlof flexibel in te plannen, afhankelijk van de behoeften van de ouder en het kind.
Praktijkregelingen en aanvragen
Het aanvragen van ouderschapsverlof in het primair onderwijs gebeurt volgens een bepaalde procedure. Leerkrachten moeten dit verlof op tijd aanvragen bij hun werkgever. De berekening van het aantal betaalde en onbetaalde uren wordt meestal gedaan in samenwerking met de schooladministratie of bestuurskantoor. Er zijn digitale tools beschikbaar om het netto salaris en het verlof te berekenen. Deze tools bevatten uitleg over de regels en berekeningen, waardoor het voor leerkrachten duidelijk is hoe het verlof op hun salaris werkt.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof in het primair onderwijs een hogere doorbetaling biedt dan de wettelijke minimumregeling. De wettelijke regeling biedt maximaal 70% van het dagloon voor 9 weken in het eerste levensjaar. In de CAO Primair Onderwijs is het percentage verhoogd naar 75% voor 415 klokuren, wat groter is dan de wettelijke uren. Dit maakt de regeling in het primair onderwijs gunstiger voor leerkrachten die ouders worden.
Nieuwe regels en aanpassingen
In 2025 zijn de regels voor ouderschapsverlof in het primair onderwijs iets aangepast. De kern van de regeling is gebleven, maar er zijn vereenvoudigingen en duidelijkheden ingevoerd. Bijvoorbeeld is het nu eenvoudiger om betaald en onbetaald verlof te combineren. Ook is het percentage doorbetaling in het eerste levensjaar verhoogd van 55% naar 75%. Dit betekent dat ouders die in de eerste jaren het verlof opnemen, een hogere financiële ondersteuning krijgen.
Deze aanpassingen zijn gedaan om ouders te stimuleren om meer tijd door te brengen met hun kind in de vroege jaren, wat gezien wordt als belangrijk voor de ontwikkeling van het kind. Ook is er meer flexibiliteit gekomen in de manier waarop ouderschapsverlof kan worden opgenomen. Ouders kunnen nu beter plannen wanneer ze verlof nemen, zonder dat dit direct negatief uitwerkt op hun inkomen.
Flexibiliteit en combinaties
Een van de voordelen van ouderschapsverlof in het primair onderwijs is de flexibiliteit die de regeling biedt. Ouders kunnen kiezen wanneer ze verlof nemen, binnen bepaalde grenzen. Het verlof kan worden verdeeld in meerdere perioden, zolang het niet na de leeftijd van acht jaar genomen wordt. Ook is het mogelijk om het betaald verlof in het eerste levensjaar volledig op te nemen of te splitsen met het onbetaald verlof.
Een andere mogelijkheid is het combineren van ouderschapsverlof met andere vormen van verlof, zoals zorgverlof. Zorgverlof is bedoeld voor ouders die extra zorg voor hun kind nodig hebben, bijvoorbeeld door ziekte of bijzondere omstandigheden. In het primair onderwijs kan ouderschapsverlof worden aangereken op in combinatie met zorgverlof, wat extra ondersteuning biedt in moeilijke tijden.
Financiële ondersteuning en uitkeringen
Ouders die ouderschapsverlof opnemen, kunnen in sommige gevallen ook aanspraak maken op uitkeringen via het UWV (Uitvoering Werk en Woning). De werkgever kan een uitkeringsaanvraag indienen voor de betaald ouderschapsverlof uren die genomen worden in het eerste levensjaar. Deze uitkering helpt bij het financiële ondersteunen van ouders die tijd nemen voor hun kind. De uitkeringen zijn bedoeld om het inkomen van ouders te compenseren voor het verlies aan werktijd.
Het percentage dat via deze uitkeringen wordt doorbetaald, is hoger dan de reguliere WIA-uitkering. Dit betekent dat ouders die ouderschapsverlof nemen in het eerste levensjaar, een hogere financiële ondersteuning kunnen ontvangen. Deze regeling is bedoeld om ouders te stimuleren om vroege jaren met hun kind door te brengen, wat gezien wordt als belangrijk voor de emotionele en sociale ontwikkeling van het kind.
Ondersteuning van de werkgever
Een belangrijk aspect van ouderschapsverlof in het primair onderwijs is de rol van de werkgever. Werkgevers worden aangemoedigd om ouders te ondersteunen bij het opnemen van verlof. Dit kan op meerdere manieren gebeuren, zoals het aanbieden van flexibele werktijden, het mogelijk maken van deeltijdwerken of het faciliteren van het aanvragen van verlof.
Werkgevers kunnen ook helpen bij het berekenen van het aantal uren ouderschapsverlof en het invullen van de benodigde formulieren. Veel scholen en instellingen in het primair onderwijs hebben tools of contactpersonen die ouders helpen bij het plannen van hun verlof. Dit zorgt ervoor dat ouders snel en zonder problemen hun verlof kunnen opnemen, zodat ze zich volledig kunnen richten op hun kind.
Onderwijs en gezin: balans maken
Voor leerkrachten is het belangrijk om een goede balans te vinden tussen werk en gezin. Ouderschapsverlof biedt een mogelijkheid om tijd vrij te maken voor het kind, maar het kan ook uitdagingen met zich meebrengen. Ouders die verlof nemen, moeten meestal hun taken op school aanpassen of uitstellen. Dit kan gebeuren door een vervanger in te schakelen of door taakverdeling met collega’s.
Het is belangrijk dat ouders in het primair onderwijs tijdens hun verlof blijven communiceren met hun school of werkomgeving. Dit zorgt voor continuïteit in hun werk en helpt om eventuele problemen snel op te lossen. Veel scholen en instellingen in het primair onderwijs hebben ook een systeem op staan om ouders te ondersteunen bij het terugkeren naar hun werk na verlof.
Samenwerking tussen ouders
Een andere mogelijkheid die de CAO Primair Onderwijs biedt, is het samenvoegen van ouderschapsverlof voor beide ouders. In sommige gevallen is het mogelijk om het totale ouderschapsverlof te verdelen tussen moeder en vader. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als één ouder meer tijd wil nemen voor het kind, terwijl de ander minder verlof opneemt, maar wel extra ondersteuning kan bieden.
Het is belangrijk om dit soort afspraken te maken op tijd, zodat de school en de werkgever het verlof kunnen plannen. Veel leerkrachten in het primair onderwijs maken gebruik van deze flexibiliteit om het beste mogelijke ondersteuning te bieden aan hun kind, terwijl ze ook hun werkzaamheden kunnen behouden.
Toekomst en aanpassingen
De regels voor ouderschapsverlof in het primair onderwijs worden regelmatig herzien om ze aan te passen aan de huidige situatie. In 2025 zijn al enkele aanpassingen doorgevoerd, zoals het verhogen van het percentage doorbetaling in het eerste levensjaar en de toevoeging van meer flexibiliteit in het opnemen van verlof. Er is ook sprake van een mogelijke verdere uitbreiding van de regeling in de toekomst, zodat ouders nog meer ondersteuning kunnen krijgen.
Ouders in het primair onderwijs worden aangemoedigd om zich te informeren over de huidige regelingen en eventuele aanpassingen. Dit helpt bij het maken van een goed geïnformeerd besluit over het opnemen van ouderschapsverlof en zorgt ervoor dat ouders het beste uit de regeling halen.
Conclusie
Ouderschapsverlof in het primair onderwijs biedt leerkrachten die ouders worden een unieke kans om tijd door te brengen met hun kind in de belangrijke vroege jaren. Deze regeling is gunstiger dan de wettelijke minimumregeling en biedt extra ondersteuning via het UWV en de werkgever. Het aantal beschikbare uren ouderschapsverlof is afhankelijk van de werkduur per week, en ouders kunnen kiezen wanneer ze het verlof opnemen, zolang het niet na de leeftijd van acht jaar gebeurt.
Het is belangrijk dat ouders in het primair onderwijs goed informeerd zijn over de regels en procedure voor het aanvragen van ouderschapsverlof. Hierbij kunnen schooladministraties, bestuurskantoren en digitale tools hulp bieden. Het combineren van ouderschapsverlof met andere vormen van verlof, zoals zorgverlof, kan ook extra ondersteuning bieden in moeilijke tijden. De aanpassingen in 2025 hebben de regeling nog gunstiger gemaakt, wat betekent dat ouders in het primair onderwijs nu nog meer ondersteuning kunnen ontvangen. Door deze regeling te gebruiken, kunnen ouders zich volledig richten op hun kind, wat positief uitwerkt op de ontwikkeling van het kind en de relatie tussen ouder en kind.