Ouderschapsverlof is een regeling waarmee ouders tijdelijk minder kunnen werken om zich volledig te kunnen richten op de zorg voor hun kinderen. Tijdens dergelijke verlofperiodes kan de pensioenopbouw echter onderbroken raken, wat op de lange termijn leidt tot een lagere pensioenuitkering. Het effect van ouderschapsverlof op het pensioen is afhankelijk van het type verlof — betaald of onbetaald — en van de regelingen van het betreffende pensioenfonds. In dit artikel wordt ingegaan op de invloed van ouderschapsverlof op de pensioenopbouw, de beschikbare maatregelen om pensioengaten te voorkomen, en de rol van vrijwillige bijdragen en cao-afspraken.
Ouderschapsverlof: betaald of onbetaald?
Ouderschapsverlof kan op twee manieren worden aangeboden:
Betaald ouderschapsverlof: Vanaf augustus 2022 heeft iedere ouder recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof binnen het eerste levensjaar van het kind. De uitkering is een percentage van het dagloon en wordt vaak gefinancierd door de werkgever en het UWV. Tijdens dergelijke verlofperiodes wordt in de meeste gevallen de pensioenopbouw voortgezet, omdat de werkgever en werknemer doorgaans premies blijven afdragen.
Onbetaald ouderschapsverlof: Ouders kunnen ook verlof nemen zonder uitkering. In dit geval stopt de pensioenopbouw, tenzij de werknemer of werkgever vrijwillig premies blijft betalen. Dit kan leiden tot een pensioengat, wat op de lange termijn resulteert in een lager pensioenbedrag.
Het verschil tussen deze twee vormen van ouderschapsverlof is dus van groot belang voor de pensioenopbouw. Werknemers die onbetaald verlof nemen, moeten extra aandacht besteden aan hun pensioenregeling om eventuele verliezen te voorkomen of te beperken.
Invloed van ouderschapsverlof op de pensioenopbouw
De invloed van ouderschapsverlof op de pensioenopbouw hangt sterk af van het type verlof en van de regelingen van het pensioenfonds:
Betaald ouderschapsverlof: In de meeste gevallen blijft de pensioenopbouw doorgaan. De werkgever en werknemer blijven premies afdragen aan het pensioenfonds, zodat de opbouw van het pensioen niet wordt onderbroken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij pensioenfondsen zoals PFZW, waarbij betaald ouderschapsverlof doorgaans volledig gedekt wordt. Ook het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP) zorgt ervoor dat de pensioenopbouw intact blijft tijdens betaald ouderschapsverlof.
Onbetaald ouderschapsverlof: Tijdens onbetaald ouderschapsverlof stopt de pensioenopbouw. Omdat geen premies worden afgedragen, is er geen opbouw van het pensioen. Dit kan leiden tot een pensioengat, wat op de lange termijn resulteert in een lagere pensioenuitkering. Het effect is groter bij beschikbare premieregelingen, waarbij het pensioen direct afhankelijk is van de ingelegde premies. Bij eindloonregelingen is de impact iets kleiner, omdat het pensioen ook afhankelijk is van het eindloon.
Een voorbeeld: Als een werknemer een bruto maandsalaris van €3.000 heeft en 6 maanden onbetaald ouderschapsverlof neemt, verliest deze persoon gemiddeld €1.500 aan pensioenopbouw (€250 per maand). Op lange termijn kan dit resulteren in een lager pensioenbedrag.
Vrijwillige voortzetting van de pensioenopbouw
Ouders die onbetaald ouderschapsverlof nemen, kunnen overwegen om de pensioenopbouw voort te zetten via vrijwillige premies. Dit wordt vrijwillige voortzetting genoemd. Het is een maatregel die werknemers kunnen gebruiken om pensioengaten te voorkomen of te beperken.
Bijvoorbeeld: Het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) biedt de mogelijkheid om zelf premies te betalen tijdens onbetaald ouderschapsverlof. Dit geldt ook voor andere soorten verlof, zoals sabbaticals. Werknemers moeten dit echter binnen korte tijd na hun laatste werkdag aanvragen en kunnen het voortzetten zolang het verlof duurt. Als de situatie verandert — bijvoorbeeld omdat de werknemer weer aan het werk gaat — moet dit aan het pensioenfonds worden gemeld.
Sommige werkgevers kunnen ook meebetalen aan de vrijwillige voortzetting, afhankelijk van de cao of specifieke afspraken. Werknemers worden uitgenodigd om dit te bespreken met hun HR-afdeling om te zien of dit mogelijk is in hun situatie.
Pensioenregelingen en het effect van ouderschapsverlof
Het effect van ouderschapsverlof op het pensioen kan per pensioenfonds verschillen. Hieronder volgen enkele voorbeelden:
ABP (Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds): Bij betaald ouderschapsverlof blijft de pensioenopbouw intact. Bij onbetaald verlof stopt de opbouw, tenzij vrijwillige bijstortingen zijn afgesproken. Dit betekent dat werknemers die onbetaald verlof nemen, in overleg moeten treden met hun pensioenfonds om eventuele verliezen te voorkomen.
PFZW (Pensioenfonds Zorg en Welzijn): Dit fonds biedt soms aanvullende maatregelen voor werknemers in de zorgsector om pensioengaten te beperken. Betaald ouderschapsverlof wordt doorgaans volledig gedekt. Ook wordt vrijwillige voortzetting mogelijk gemaakt voor onbetaald verlof.
PMT (Pensioenfonds Metaal en Techniek): Hier is de invloed van ouderschapsverlof vaak afhankelijk van cao-afspraken. In sommige gevallen kunnen werknemers vrijwillige premies betalen om de opbouw voort te zetten. Het is aan te raden om bij het pensioenfonds te informeren over de specifieke regelingen.
Goederenvervoer: Voor werknemers in de goederenvervoersector gelden op dit moment andere afspraken. Tijdens aanvullend geboorteverlof hoeft geen pensioen opgebouwd te worden, aangezien de werkgever geen loon uitbetaalt.
Praktische tips voor ouderschapsverlof en pensioen
Om de gevolgen van ouderschapsverlof op het pensioen zo beperkt mogelijk te houden, zijn er een aantal praktische stappen die ouders kunnen overwegen:
Controleer je pensioenregeling: Gebruik tools zoals MijnPensioenoverzicht.nl om inzicht te krijgen in je huidige pensioenstatus. Bekijk welke gevolgen ouderschapsverlof heeft op je pensioenopbouw.
Overweeg vrijwillige bijdragen: Als je onbetaald ouderschapsverlof neemt, kun je vrijwillige premies betalen om pensioenverlies te beperken. Informeer bij je pensioenfonds over de mogelijkheden voor vrijwillige voortzetting.
Raadpleeg je werkgever of HR-afdeling: Vraag of je werkgever vrijwillig meebetalen kan tijdens verlofperiodes. Dit is vaak afhankelijk van de cao of specifieke afspraken.
Overweeg alternatieven: In plaats van onbetaald ouderschapsverlof, overweeg je betaald ouderschapsverlof of het kopen van extra vakantiedagen. Dit zorgt ervoor dat de pensioenopbouw voortgaat.
Gebruik fiscale voordelen: Betaald ouderschapsverlof biedt fiscale voordelen, zoals belastingaftrek op premies. Informeer bij een belastingadviseur of HR-afdeling over welke voordelen beschikbaar zijn.
Plan voor de toekomst: Pensioenplanning is belangrijk voor iedereen. Zorg ervoor dat je op de lange termijn een beeld hebt van je pensioenuitkering, zowel met als zonder ouderschapsverlof.
Fiscale voordelen van ouderschapsverlof
Betaald ouderschapsverlof biedt niet alleen voordelen voor de pensioenopbouw, maar ook fiscaal. Ouders kunnen bijvoorbeeld profiteren van belastingaftrek op premies. Dit betekent dat de premies die tijdens verlof worden afgedragen, minder belast zijn dan normaal. Hierdoor is het voordeliger om premies te blijven betalen tijdens betaald ouderschapsverlof.
Bij onbetaald ouderschapsverlof ontbreken deze fiscale voordelen meestal, maar er zijn vaak flexibele regelingen beschikbaar afhankelijk van het inkomen. Ouders kunnen bijvoorbeeld profiteren van een verlaagde inkomstenbelasting of andere fiscale voordelen. Het is aan te raden om dit te bespreken met een fiscaal adviseur of HR-afdeling.
Conclusie
Ouderschapsverlof heeft een invloed op de pensioenopbouw, afhankelijk van het type verlof — betaald of onbetaald. Tijdens betaald ouderschapsverlof blijft de pensioenopbouw doorgaans intact, terwijl onbetaald ouderschapsverlof leidt tot een pensioengat. Om deze gevolgen te voorkomen of te beperken, is het mogelijk om vrijwillige premies te betalen tijdens verlofperiodes. Dit is bijvoorbeeld geregeld bij pensioenfondsen zoals PFZW. Werkgevers kunnen ook meebetalen aan de pensioenopbouw, afhankelijk van cao-afspraken. Het is belangrijk dat ouders hun pensioenregeling goed begrijpen en eventueel in overleg treden met hun pensioenfonds of HR-afdeling. Door deze stappen te ondernemen, kunnen ouders ervoor zorgen dat hun pensioen niet negatief wordt beïnvloed door ouderschapsverlof.