Het recht op ouderschapsverlof biedt ouders de mogelijkheid om tijdens de vroege kinderjaren extra aandacht te besteden aan hun kind. Voor gezinnen waarin de ouders gescheiden zijn, kan het bepalen wie ouderschapsverlof opneemt een extra complexiteit opleveren. Ouderschapsverlof is wettelijk geregeld en geldt voor beide ouders, zolang ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de wettelijke regels, praktische mogelijkheden en overwegingen voor gescheiden ouders die rekening houden met hun kind en hun carrière.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werkende ouders toelaat om tijdelijk minder te werken om extra tijd te besteden aan hun kind. Het geldt voor kinderen jonger dan acht jaar en is beschikbaar voor moeders, vaders, adoptieouders, pleegouders en stiefouders, mits de kinderen op hun adres zijn ingeschreven. De duur van ouderschapsverlof is 26 keer de wekelijkse arbeidsduur van de ouder. Dit geldt voor ieder kind afzonderlijk. Vanaf 2 augustus 2022 is het eerste deel van ouderschapsverlof – namelijk 9 weken – betaald. Het overige deel is standaard onbetaald, tenzij anders is afgesproken in een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO).
Ouderschapsverlof is bedoeld om de vroege kinderjaren te versterken, door ouders de mogelijkheid te bieden om hun kind langer bij te staan en te leren kennen. Voor gescheiden ouders is het belangrijk om te begrijpen hoe ouderschapsverlof binnen het kader van een gescheiden huwelijk of partnerschap werkt, zowel qua regels als qua praktische organisatie.
Voorwaarden voor ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof is wettelijk geregeld en geldt onder bepaalde voorwaarden. Voor beide ouders geldt hetzelfde recht, mits de voorwaarden zijn vervuld. De belangrijkste voorwaarden zijn:
- Leeftijd van het kind: Ouderschapsverlof is beschikbaar tot het kind acht jaar oud is.
- Relatie tot het kind: Ouderschapsverlof is bedoeld voor moeders, vaders, adoptieouders, pleegouders en stiefouders. Stiefouders en pleegouders moeten het kind op hun adres laten inschrijven bij de gemeente.
- Arbeidsrelatie: Ouders moeten in dienst zijn bij een werkgever. Ouderschapsverlof is geen recht voor ondernemers of zelfstandigen.
- Duur en opname: Ouderschapsverlof moet binnen 1 jaar na de geboorte van het kind of binnen 1 jaar na het moment dat het kind bij de ouder woont (bij adoptie of pleegzorg) opgenomen worden. Het onbetaalde deel moet opgenomen worden voordat het kind acht jaar oud is.
Voor gescheiden ouders is het van belang om te begrijpen dat ouderschapsverlof per ouder afzonderlijk is beschikbaar. Dit betekent dat beide ouders apart ouderschapsverlof kunnen opnemen, mits ze aan de voorwaarden voldoen.
Betaald ouderschapsverlof
Sinds 2 augustus 2022 is het eerste deel van ouderschapsverlof betaald. Beide ouders kunnen voor 9 weken ouderschapsverlof recht hebben op een uitkering van 70% van hun dagloon of het maximumdagloon. Deze betaalde periode moet binnen het eerste levensjaar van het kind opgenomen worden. Voor adoptie- of pleegouders geldt dat de betaalde periode binnen 1 jaar na de ingezegeling of aanneming moet worden genomen.
Het betaalde ouderschapsverlof wordt verstrekt door het UWV (Uitvoering Wettelijke Verplichtingen). De uitkering is bedoeld om ouders tijd en financiële rust te bieden om zich op hun kind te kunnen richten. Voor gescheiden ouders betekent dit dat elke ouder apart recht heeft op de betaalde periode, mits ze aan de voorwaarden voldoen.
De uitkering is beperkt tot 70% van het dagloon. Het is mogelijk dat een werkgever kiest om het loon aan te vullen tot 100%, maar dit is afhankelijk van de CAO of overeenkomst binnen de werkgever.
Onbetaald ouderschapsverlof
Het overige deel van ouderschapsverlof – 17 weken – is onbetaald. Dit betekent dat ouders tijdens deze periode geen loon ontvangen. Het is mogelijk dat een werkgever kiest om het loon gedeeltelijk of volledig door te betalen, afhankelijk van de CAO of overeenkomst. Ouderschapsverlof is onbetaald verlof, tenzij hierover andere afspraken zijn gemaakt.
Voor gescheiden ouders kan het financiële aspect van ouderschapsverlof een belangrijke overweging zijn. Het is daarom belangrijk om vooraf te overleggen met de werkgever over eventuele compensatie of ondersteuning. Ook kan het nuttig zijn om een financiële planning op te stellen, zeker als ouderschapsverlof wordt genomen terwijl er geen inkomen is.
Hoe werkt ouderschapsverlof bij gescheiden ouders?
Bij gescheiden ouders is ouderschapsverlof beschikbaar voor beide ouders, mits ze aan de voorwaarden voldoen. Ouderschapsverlof is wettelijk geregeld en hoeft niet met de andere ouder overeengekomen te worden. Dit betekent dat beide ouders apart ouderschapsverlof kunnen aanvragen, zolang ze in dienst zijn en het kind jonger is dan acht jaar.
Praktische organisatie
De praktische organisatie van ouderschapsverlof bij gescheiden ouders hangt af van de situatie van de kinderen en de woonarrangementen. Ouderschapsverlof kan bijvoorbeeld worden genomen terwijl het kind bij de andere ouder woont. In dat geval is het belangrijk om duidelijk te maken dat het ouderschapsverlof is bedoeld voor het kind, ongeacht waar het zich op dat moment bevindt.
Voor gescheiden ouders kan het verstandig zijn om te overleggen met de andere ouder over de opname van ouderschapsverlof. Dit helpt om verwarring en eventuele problemen te voorkomen, zeker als het kind bij een van de ouders woont en ouderschapsverlof wordt genomen door de andere ouder. Het is echter niet verplicht om overeenstemming te hebben met de andere ouder.
Aanvragen van ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof moet schriftelijk worden aangevraagd bij de werkgever. De aanvraag moet minimaal twee maanden van tevoren worden ingediend, waarbij de ingangsdatum, duur en aantal uren per week moeten worden opgegeven. Bij onzekerheid over de exacte geboortedatum van het kind is het mogelijk om de aanvraag afhankelijk te maken van de echte geboortedatum.
Voor gescheiden ouders is het belangrijk om duidelijk te maken dat ouderschapsverlof is bedoeld voor het kind, ongeacht de woonarrangementen. De aanvraag kan worden ingediend door elke ouder die in dienst is bij een werkgever.
Geboorteverlof en partnerverlof
Naast ouderschapsverlof is er ook geboorteverlof en partnerverlof beschikbaar. Geboorteverlof is bedoeld voor de partner van de moeder en bestaat uit vijf werkdagen volledig betaald verlof. Dit verlof moet binnen de eerste maand na de geboorte worden genomen. Daarna is er ook aannemelijk geboorteverlof beschikbaar, waarbij de partner vijf weken verlof kan opnemen met 70% loon.
Voor adoptie- en pleegouders is er een soortgelijke regeling beschikbaar. Adoptie- of pleegzorgverlof bestaat uit zes weken verlof met 70% loon. Deze regeling is bedoeld om adoptie- en pleegouders de kans te geven om zich aan te passen aan hun nieuwe rol als ouder.
Wisselen van werkgever tijdens ouderschapsverlof
Bij gescheiden ouders kan het gebeuren dat ouderschapsverlof wordt genomen terwijl er een wisseling van werkgever plaatsvindt. In dat geval is het belangrijk om te begrijpen dat het recht op ouderschapsverlof opdraait naar de nieuwe werkgever. De ouder heeft dan alleen nog recht op het deel van ouderschapsverlof dat niet is opgenomen bij de oude werkgever.
De oude werkgever is verplicht om een verklaring uit te reiken waaruit blijkt hoeveel ouderschapsverlof nog beschikbaar is. Deze verklaring is belangrijk om te kunnen aantonen dat ouderschapsverlof nog kan worden genomen bij de nieuwe werkgever.
Gevolgen voor vakantie en pensioen
Tijdens ouderschapsverlof bouwt een ouder geen vakantiedagen op. Dit betekent dat ouderschapsverlof niet als gewone arbeidstijd telt voor het opbouwen van vakantie. Ook heeft ouderschapsverlof geen directe invloed op de pensioenaanspraak, afhankelijk van de regelingen van de pensioenfonds.
Voor gescheiden ouders is het belangrijk om te overwegen wat de gevolgen zijn van ouderschapsverlof op hun carrière en pensioen. Het is verstandig om vooraf te overleggen met de werkgever of eventueel met een pensioenadviseur over de gevolgen van ouderschapsverlof.
Overzicht ouderschapsverlof en regelingen
Hieronder een overzicht van de regelingen die beschikbaar zijn voor ouders, adoptie- en pleegouders:
| Regeling | Duur | Betaald | Opnameperiode | Voor wie |
|---|---|---|---|---|
| Ouderschapsverlof | 26 x wekelijkse arbeidsduur | 9 weken betaald (70%) | 1 jaar na geboorte (of aanneming/pleegzorg) | Moeder, vader, adoptieouder, pleegouder |
| Geboorteverlof | 5 werkdagen | 100% | 1 maand na geboorte | Partner van de moeder |
| Aannemelijk geboorteverlof | 5 weken | 70% | 1 jaar na geboorte | Partner van de moeder |
| Adoptie- of pleegzorgverlof | 6 weken | 70% | 1 jaar na aanneming/pleegzorg | Adoptie- of pleegouder |
Aanvullende regelingen
Naast ouderschapsverlof zijn er ook andere regelingen beschikbaar voor ouders, zoals zorgverlof, kinderziekteverlof en kinderziektevergoeding. Deze regelingen zijn bedoeld om ouders de mogelijkheid te bieden om hun kind te zorgen voor in geval van ziekte of noodzaak.
Zorgverlof is bedoeld voor ouders die hun kind moeten verzorgen. Het is een wettelijk recht dat geldt voor kinderen jonger dan 12 jaar. Kinderziekteverlof is bedoeld voor ouders die hun zieke kind moeten verzorgen en is beschikbaar voor kinderen jonger dan 12 jaar. Kinderziektevergoeding is een uitkering die ouders ontvangen als hun kind ziekt is en ze verlof moeten nemen.
Voor gescheiden ouders is het belangrijk om te begrijpen dat deze regelingen beschikbaar zijn voor beide ouders, mits ze aan de voorwaarden voldoen.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een waardevolle regeling die ouders de mogelijkheid biedt om tijd te investeren in de vroege kinderjaren. Voor gescheiden ouders is het belangrijk om te begrijpen dat ouderschapsverlof beschikbaar is voor beide ouders, mits ze aan de voorwaarden voldoen. Het is mogelijk om ouderschapsverlof apart van elkaar op te nemen en de regels gelden voor beide ouders op dezelfde manier.
Het aanvragen van ouderschapsverlof moet schriftelijk en op tijd gebeuren. Ouderschapsverlof is voor 9 weken betaald, terwijl het resterende deel standaard onbetaald is. Het is verstandig om vooraf te overleggen met de werkgever over eventuele compensatie of ondersteuning. Ouderschapsverlof is bedoeld om ouders de mogelijkheid te bieden om zich op hun kind te kunnen richten en te leren kennen. Voor gescheiden ouders kan het nuttig zijn om samen te overleggen over de opname van ouderschapsverlof, zodat de kinderen goed verzorgd worden en de woonarrangementen duidelijk zijn.