Ouderschapsverlof is een thematisch verlof dat een ouder, adoptieouder, pleegouder of verzorger de mogelijkheid biedt om tijdelijk de arbeidsprestaties te schorsen of te verminderen om te zorgen voor een kind. Dit verlof is bedoeld om ouders te ondersteunen tijdens de vroege jaren van hun kind, en het kan op verschillende manieren worden opgenomen. Ouderschapsverlof is een belangrijke maatregel die bijdraagt aan de werk- en levenbalans en kan ook gepaard gaan met een uitkering van de RVA in België of een deels betaald verlof in Nederland. Deze artikelen gaan dieper in op de regels, aanvraagprocedures en mogelijke uitkeringen van ouderschapsverlof.
Aanvraag en Opneming van Ouderschapsverlof
De aanvraagprocedure voor ouderschapsverlof vereist dat de werknemer minimaal twee maanden voor de gewenste ingangsdatum van het verlof een aanvraag indient bij de werkgever. In Nederland geldt dat de aanvraagprocedure voor betaald ouderschapsverlof specifiek moet worden gedaan via het Werkgeverportaal van het UWV. De werkgever dient het verzoek voor uitkering aan te vragen binnen één jaar en drie maanden na de eerste verlofdag. Aanvragen zijn enkel mogelijk voor hele werkweken, en pas na opname van minimaal één werkweek kan een aanvraag worden ingediend.
In België is ouderschapsverlof een specifieke vorm van loopbaanonderbreking. Werknemers kunnen kiezen uit vier vormen van onderbreking: een volledige onderbreking, een onderbreking tot 1/2, een onderbreking met 1/5 of een onderbreking met 1/10. Deze vormen van onderbreking zijn toegankelijk voor werknemers in verschillende sectoren, inclusief de privésector, gemeenten en provincies. De procedure kan enigszins variëren afhankelijk van de sector, maar in beide landen geldt dat ouderschapsverlof niet kan worden geweigerd door de werkgever tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen.
Bij langdurige pleegzorg is ouderschapsverlof toegestaan zolang het kind jonger is dan 12 jaar (of jonger dan 21 jaar in geval van een kind met een handicap) op de ingangsdatum van de onderbreking. Ook in dit geval moet het kind zijn ingeschreven als gezinslid in het bevolkingsregister of in het vreemdelingenregister van de woonplaats van de pleegouder.
Betaald Ouderschapsverlof en Uitkeringen
In Nederland is ouderschapsverlof standaard onbetaald, maar de eerste 9 weken worden deels betaald. Tijdens deze periode ontvangt de werknemer 70% van het dagloon of het maximumdagloon, afhankelijk van de regels in de cao of het arbeidsovereenkomst. In sommige gevallen kan de werkgever het dagloon aanvullen tot 100%, zoals vermeld in de cao of het contract. Tijdens het ouderschapsverlof bouwt de werknemer ook verlof op, wat betekent dat vakantiedagen worden opgebouwd over de uren die worden opgenomen.
In België kan een werknemer tijdens het ouderschapsverlof een maandelijkse onderbrekingsuitkering ontvangen van de RVA. Deze uitkering is alleen mogelijk indien de werkgever aan de toegangsvoorwaarden voldoet en andere regels worden nageleefd. Zo is het bijvoorbeeld verboden om de uitkering te combineren met een andere activiteit of een verboden pensioen. Daarnaast moet de werknemer zijn woonplaats behouden in België of in een ander land van de Europese Economische Ruimte of in Zwitserland.
De aanvraag voor deze uitkering moet worden ingediend binnen twee maanden na de ingangsdatum van de onderbreking om ervoor te zorgen dat de uitkering vanaf het begin van het ouderschapsverlof kan worden toegewezen. De bedragen van deze uitkering kunnen worden raadpleegd in de rubriek 'Barema's raadplegen' op de website van de RVA of berekend via de toepassing 'BreakatWork'. Het is ook mogelijk om ouderschapsverlof zonder uitkeringen op te nemen, wat betekent dat de werknemer niet onderworpen is aan de regels rond woonplaats of cumulatie.
Rechten en Beperkingen van Ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof biedt in Nederland een totaal van 26 weken verlof per kind, waarvan de eerste 9 weken deels betaald zijn. Onderscheidingen kunnen worden gemaakt op basis van contractuele afspraken of cao’s, waarin kan staan dat ouderschapsverlof langer betaald wordt. Werkgevers kunnen ouderschapsverlof enkel weigeren bij zwaarwegende bedrijfsbelangen. Bovendien is het verboden om een werknemer te ontslaan vanwege de aanvraag of opname van ouderschapsverlof. Echter, ontslag op grond van andere redenen dan de aanvraag van ouderschapsverlof blijft mogelijk.
In België is ouderschapsverlof een thematisch verlof dat werknemers de mogelijkheid biedt om hun arbeidsprestaties tijdelijk te schorsen of te verminderen om te zorgen voor hun kind. De reglementering hangt af van de sector waarin de werkgever actief is. In de privésector, gemeenten en provincies gelden specifieke regels. Werknemers kunnen bijvoorbeeld kiezen om het ouderschapsverlof in een halftijds of gedeeltelijk regime op te nemen, afhankelijk van de mogelijkheden die de werkgever biedt.
In het geval van co-ouderschap, waarbij de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van het kind gelijk verdeeld is tussen twee ouders, kunnen beide ouders een vermeerdering van de uitkering ontvangen. Dit is echter enkel mogelijk indien er een overeenkomst is die geregistreerd is of gehomologeerd is door een rechter, of op basis van een gerechtelijke beslissing. In dergelijke gevallen kan de RVA de uitkering verhogen om beide ouders te ondersteunen bij hun rol in de opvoeding van het kind.
Praktische Overwegingen en Hulp
Het aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof kan complex zijn, vooral gezien de verschillende regels in Nederland en België. Werknemers worden aangeraden om voldoende tijd in te stellen voor de aanvraagprocedure en eventuele administratieve formaliteiten. In Nederland kunnen werknemers bijvoorbeeld terecht bij CROP of andere HR-adviseurs voor hulp bij het aanvragen van uitkeringen bij het UWV. Deze organisaties kunnen ook de aanvraagprocedure van de werkgever overnemen, wat het proces voor de werknemer eenvoudiger maakt.
In België kan hulp worden gevraagd bij de RVA of via specifieke infobladen zoals T14, T160 en T19. Deze documenten geven gedetailleerde informatie over de aanvraagprocedure, de voorwaarden voor uitkeringen en de verschillende vormen van ouderschapsverlof. Ook is het mogelijk om via de FOD Financiën hulp te krijgen bij het indienen van aanvragen of het bepalen van toegang tot uitkeringen.
Bij langdurige pleegzorg of in geval van een kind met een handicap kunnen extra formaliteiten gelden. In dergelijke gevallen is het belangrijk om bewijs te leveren van de handicap van het kind of de registratie als gezinslid in het bevolkingsregister. Werknemers worden geadviseerd om dit proces vroegtijdig te starten om eventuele administratieve vertragingen te voorkomen.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een thematisch verlof dat ouders, adoptieouders, pleegouders en verzorgers de mogelijkheid biedt om hun werk te schorsen of te verminderen om te zorgen voor hun kind. In Nederland en België zijn de regels en procedures voor ouderschapsverlof vergelijkbaar, maar er zijn ook belangrijke verschillen. In Nederland is ouderschapsverlof standaard onbetaald, maar de eerste 9 weken zijn deels betaald, terwijl in België werknemers kunnen aanspraak maken op een maandelijkse uitkering van de RVA indien bepaalde voorwaarden worden voldaan. De aanvraagprocedure vereist dat de werknemer voldoende tijd vooraf aanvragen indient en eventuele administratieve formaliteiten afhandelt.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof niet kan worden geweigerd door de werkgever tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfsbelangen. Bovendien is het verboden om een werknemer te ontslaan vanwege de aanvraag of opname van ouderschapsverlof. Werknemers worden aangeraden om hulp te zoeken bij HR-adviseurs of andere organisaties indien nodig om het proces te vereenvoudigen. In het geval van co-ouderschap kunnen beide ouders in sommige gevallen een vermeerdering van de uitkering ontvangen, wat extra ondersteuning biedt bij de opvoeding van het kind.
Ouderschapsverlof is dus een belangrijk instrument om ouders te ondersteunen tijdens de vroege jaren van hun kind, en het draagt bij aan een betere werk- en levenbalans. Door het aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof correct af te handelen, kunnen ouders zich beter concentreren op de opvoeding van hun kind, wat uiteindelijk gunstig is voor de ontwikkeling van het kind en de stabiliteit van de werknemer.