Ouderschapsverlof is een wettelijk gerechtigde regeling in Nederland die werknemers toelaat om tijdelijk minder te gaan werken om extra tijd met hun kind door te brengen. Deze regeling is van toepassing op kinderen tot 8 jaar oud en biedt ouders de mogelijkheid om hun werkweek aan te passen, zowel betaald als onbetaald. Sinds augustus 2022 is een deel van het ouderschapsverlof ook financieel steunbaar: ouders krijgen 70% van hun dagloon uitbetaald voor 9 weken. Daarnaast is er ook 17 weken onbetaald verlof beschikbaar.
Het berekenen van ouderschapsverlof kan ingewikkeld zijn, afhankelijk van het aantal uren dat een ouder werkt en of de persoon werkt bij één of meerdere werkgevers. In dit artikel worden de regels, rechten en uitvoering van ouderschapsverlof uitgebreid besproken, inclusief voorbeelden van hoe ouderschapsverlof berekend kan worden. De informatie is gebaseerd op de officiële bronnen en wettelijke voorwaarden zoals beschreven in de Wet arbeid en zorg (Wazo).
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk gerechtigde regeling die werknemers in loondienst toestaat om hun werkweek tijdelijk aan te passen wanneer ze een kind hebben. Deze regeling is bedoeld om ouders extra tijd te geven om zich aan te passen aan hun nieuwe gezinssituatie. Ouderschapsverlof is dus niet hetzelfde als geboorteverlof of kraamverlof, die vaak vroeger worden genomen.
Volgens de bronnen, zoals beschreven in [2], [4] en [5], is ouderschapsverlof onderdeel van de Wet arbeid en zorg (Wazo). Een ouder heeft recht op 26 keer het aantal uren per week dat hij of zij normaal werkt. Deze verlofuren kunnen verspreid worden over een periode tot het kind 8 jaar is. De uitvoering van ouderschapsverlof is zeer flexibel, zowel qua tijdstip als qua duur per keer. Ouders kunnen kiezen om verlofuren op te nemen in blokken of verspreid, bijvoorbeeld een paar uur per week gedurende meerdere maanden.
Betaald en onbetaald ouderschapsverlof
Sinds augustus 2022 is er een deel van ouderschapsverlof waarbij ouders een uitkering krijgen. Dit geldt voor 9 weken ouderschapsverlof, waarin ouders 70% van hun dagloon krijgen uitbetaald. De uitkering is afhankelijk van het aantal uren dat een ouder werkt. Bijvoorbeeld: een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op minimaal 32 uur en maximaal 288 uur betaald ouderschapsverlof (zie [3]).
Naast deze 9 weken betaald ouderschapsverlof, is er ook 17 weken onbetaald ouderschapsverlof beschikbaar. Deze 17 weken kunnen tot het kind 8 jaar is opgenomen. Het onbetaald verlof is een wettelijke regeling waarbij ouders hun werkweek tijdelijk kunnen aanpassen zonder loonverlies, maar zonder uitkering van de overheid of werkgever. De combinatie van betaald en onbetaald ouderschapsverlof maakt het mogelijk voor ouders om hun werkdag aan te passen aan hun gezinsverantwoordelijkheden.
Voorwaarden voor ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof is niet voor iedereen beschikbaar en hangt af van een aantal voorwaarden. De belangrijkste voorwaarden zijn:
Je bent werknemer in loondienst. Ouderschapsverlof is alleen beschikbaar voor werknemers in loondienst. Ondernemers, zelfstandigen of freelancers hebben hier geen recht op. Als zowel de vader als de moeder in loondienst werken, hebben beiden recht op ouderschapsverlof.
Het kind woont op hetzelfde adres als de ouder. Ouderschapsverlof is bedoeld om tijd door te brengen met het kind. Daarom moet het kind op hetzelfde adres wonen als de ouder die ouderschapsverlof wil opnemen.
De ouder is vaste verzorger van het kind. Dit betekent dat de ouder een actieve rol speelt in de zorg voor het kind. Ouderschapsverlof is dus ook beschikbaar voor adoptieouders, stiefouders en pleegouders.
Ouderschapsverlof wordt binnen het eerste levensjaar van het kind opgenomen. De 9 weken betaald ouderschapsverlof moeten binnen het eerste levensjaar van het kind opgenomen worden. De 17 weken onbetaald ouderschapsverlof kunnen tot het kind 8 jaar is genomen worden.
Je moet ouderschapsverlof opnemen voor elk kind apart. Voor elk kind onder de 8 jaar kan ouderschapsverlof één keer opgenomen worden. Dit geldt ook voor meervoudige geboortes.
Hoe ouderschapsverlof berekenen
Het berekenen van ouderschapsverlof kan afhankelijk van het aantal uren dat een ouder werkt, ingewikkeld zijn. Hieronder volgen enkele voorbeelden van hoe ouderschapsverlof berekend kan worden, gebaseerd op de voorbeelden in [1].
Voorbeeld 1: Werkt minder
Een ouder werkt 24 uur per week en wil ouderschapsverlof opnemen. Het totaal aantal ouderschapsverlofuren is 24 × 26 = 624 uur. De ouder heeft reeds 6 weken ouderschapsverlof genomen, wat overeenkomt met 6 × 24 = 144 uur. Het resterende aantal verlofuren is 624 – 144 = 480 uur. Als de ouder wil overgaan op 32 uur per week, dan is het aantal resterende ouderschapsverlofuren gedeeld door 32 uur per week: 480 : 32 = 15. De ouder heeft dus nog recht op 15 weken ouderschapsverlof van 32 uur per week.
Voorbeeld 2: Werkt meer
Een ouder werkt 24 uur per week en wil ouderschapsverlof opnemen. Het totaal aantal ouderschapsverlofuren is 24 × 26 = 624 uur. De ouder heeft reeds 6 weken ouderschapsverlof genomen, wat overeenkomt met 6 × 24 = 144 uur. Het resterende aantal verlofuren is 624 – 144 = 480 uur. Als de ouder wil overgaan op 32 uur per week, dan is het aantal resterende ouderschapsverlofuren gedeeld door 32 uur per week: 480 : 32 = 15. De ouder heeft dus nog recht op 15 weken ouderschapsverlof van 32 uur per week.
Ouderschapsverlof bij meerdere werkgevers
Als een ouder bij meerdere werkgevers werkt, heeft hij of zij recht op ouderschapsverlof bij elke werkgever. Het ouderschapsverlof hoeft niet gelijktijdig opgenomen te worden. Bijvoorbeeld: een ouder werkt bij de ene werkgever 5 uur per week en bij de andere werkgever 20 uur per week. Dan heeft hij of zij bij de ene werkgever 26 × 5 = 130 uur ouderschapsverlof en bij de andere werkgever 26 × 20 = 520 uur ouderschapsverlof. In totaal heeft de ouder recht op 650 uur ouderschapsverlof.
Aanvragen en uitvoering
Ouderschapsverlof moet schriftelijk worden aangevraagd bij de werkgever, minstens 2 maanden van tevoren. De werkgever mag het verzoek niet weigeren. Het is belangrijk om de afspraken met de werkgever duidelijk te maken, zowel qua tijdstip als qua duur van het verlof. Ouders kunnen kiezen om ouderschapsverlof aaneengesloten of verspreid op te nemen. Bijvoorbeeld: 9 weken betaald ouderschapsverlof op een rij of verspreid over meerdere maanden.
Als ouderschapsverlof afgelopen is, kan het resterende verlof als onbetaald ouderschapsverlof worden aangevraagd. Dit is een wettelijke regeling waarbij ouders hun werkweek tijdelijk kunnen aanpassen zonder loonverlies, maar zonder uitkering van de overheid of werkgever.
Flexibiliteit en praktische tips
Ouderschapsverlof is een flexibele regeling, maar het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken met de werkgever. Ouders kunnen kiezen hoe ze hun ouderschapsverlof willen indelen, zowel qua tijdstip als qua duur. Het is ook mogelijk om ouderschapsverlof met partner te delen, zodat beide ouders extra tijd kunnen doorbrengen met hun kind.
Een belangrijk advies is om het ouderschapsverlof vroegtijdig aan te vragen, minstens 2 maanden van tevoren. Dit geeft de werkgever voldoende tijd om de benodigde voorbereidingen te treffen. Het is ook raadzaam om het ouderschapsverlof in overleg met de werkgever in te delen, zodat zowel de ouder als de werkgever er goed mee om kan gaan.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een wettelijk gerechtigde regeling die ouders toelaat om tijdelijk minder te werken om extra tijd met hun kind door te brengen. Deze regeling is bedoeld om ouders te ondersteunen bij de overgang naar een nieuwe gezinssituatie. Ouderschapsverlof is beschikbaar voor kinderen tot 8 jaar oud en kan zowel betaald als onbetaald zijn. Het berekenen van ouderschapsverlof kan afhankelijk van het aantal uren dat een ouder werkt, ingewikkeld zijn. Het is belangrijk om de voorwaarden en regels goed te begrijpen en afspraken met de werkgever te maken. Ouderschapsverlof is een flexibele regeling die ouders de mogelijkheid geeft om hun werkweek aan te passen aan hun gezinsverantwoordelijkheden.