In een tijd waarin steeds meer aandacht gaat naar het evenwicht tussen werk en privéleven, heeft Europese politiek steeds vaker een rol gespeeld bij het formuleren van beleid dat zowel mannen als vrouwen beter kan ondersteunen in hun rol als ouder. Marianne Thyssen, voormalig vice-voorzitter van de Europese Commissie, heeft zich actief ingezet voor een modernisering van de regels rond ouderschapsverlof. Haar voorstellen zijn georiënteerd op het creëren van een beter evenwicht tussen werk en gezin, waarbij zowel moeders als vaders de mogelijkheid krijgen om actief betrokken te zijn bij de opvoeding van hun kinderen. In deze artikel wordt ingegaan op de Europese voorstellen voor ouderschapsverlof, met een focus op de rol van Thyssen, de huidige regels en voorstellen voor toekomstige veranderingen.
Europese wetgeving en het evenwicht tussen werk en gezin
De Europese Unie heeft altijd een rol gespeeld in het stimuleren van sociale rechten en het verbeteren van het evenwicht tussen werk en gezin. In 2016 stelde Marianne Thyssen een voorstel voor voor een nieuwe wetgeving die gericht was op het verwijderen van barrières voor ouders die willen combineren tussen hun werk en hun rol in het gezin. Haar doel was om een Europese richtlijn te ontwikkelen die zowel vrouwen als mannen beter ondersteunt bij de opvoeding van kinderen. Dit omvat het stimuleren van vaderschapsverlof, het aanmoedigen tot een gelijkwaardige verdeling van zorgtaken en het uitbreiden van ouderschapsverlof.
Thyssen benadrukte dat zowel moeders als vaders nodig zijn op de arbeidsmarkt en dat het voor beiden essentieel is om een betere balans tussen werk en gezin te kunnen vinden. Ze stelde dat de huidige situatie vaak leidt tot ongelijkheid op de arbeidsmarkt, waarbij vrouwen vaak de zorgtaken op zich nemen, wat heeft geleid tot een lagere activiteitsgraad, een loonkloof en een pensioenkloof. Dit gebeurt niet vanwege discriminatie, maar door de traditionele verdeling van taken binnen het gezin. Daarom stelde ze voor om de regels aan te passen zodat het voor vaders makkelijker wordt om te nemen van vaderschaps- en ouderschapsverlof.
Vaderschapsverlof en ouderschapsverlof
Een van de kernpunten in Thyssens voorstel was het garanderen van minstens tien dagen vaderschapsverlof voor vaders na de geboorte van hun kind. Dit is een stap in de richting van een gelijkwaardige verdeling van zorgtaken binnen het gezin. Daarnaast stelde ze voor om ouderschapsverlof uit te breiden tot kinderen 12 jaar zijn, in plaats van tot 8 jaar zoals in de huidige richtlijn. Deze uitbreiding zou betekenen dat ouders langer de mogelijkheid hebben om hun kind op te voeden en hun werk en gezin te combineren.
Thyssen benadrukte dat het ouderschapsverlof niet overdraagbaar zou moeten zijn. Dat betekent dat beide ouders afzonderlijk verlof kunnen nemen, in plaats van verlof aan elkaar te kunnen overdragen. Deze aanpak zou bijdragen aan een gelijkwaardige verdeling van verantwoordelijkheden binnen het gezin. In België is deze aanpak al van toepassing, wat Thyssen noemde als een voorbeeld dat ook elders in Europa gevolgd zou kunnen worden.
De Europese pijler van sociale rechten
Naast haar voorstellen voor ouderschapsverlof, was Thyssen betrokken bij de lansering van de Europese pijler van sociale rechten. Deze pijler bevat een reeks rechten en doelstellingen die de Europese Commissie wil behalen om het sociaal Europa uit te bouwen. Deze doelstellingen zijn gericht op het verbeteren van het leven van burgers in de EU en het stimuleren van gelijke kansen, inclusie en het behoud van de balans tussen werk en gezin.
Een van de doelen die verwerkt zijn in deze pijler is het garanderen van minstens vier maanden ouderschapsverlof voor ouders van jonge kinderen. Dit verlof is bedoeld om te zorgen dat ouders voldoende tijd hebben om zich aan het nieuwe leven met kinderen aan te passen. Daarnaast benadrukte de Commissie de noodzaak om ouderschapsverlof financieel te compenseren, aangezien niet overal in Europa dit het geval is. Financiële compensatie van ouderschapsverlof is essentieel om ervoor te zorgen dat ouders hun verlof kunnen nemen zonder financiële zorgen.
De huidige situatie in Europa
De huidige regels rond ouderschapsverlof in Europa zijn niet uniform. Aan de ene kant zijn er landen met uitgebreide ouderschapsverlofregels, terwijl aan de andere kant landen zijn waar ouderschapsverlof beperkt is of slecht gecompenseerd wordt. In de EU is het een verplichting voor lidstaten om ouders minstens vier maanden ouderschapsverlof te bieden tot het kind 8 jaar is. Deze regel is bedoeld om te zorgen dat ouders voldoende tijd hebben om zich aan het nieuwe leven met kinderen aan te passen.
Een van de voornaamste kritieken op de huidige regel is dat ouderschapsverlof overdraagbaar is, wat betekent dat ouders hun verlof aan elkaar kunnen geven. Dit kan leiden tot een ongelijke verdeling van zorgtaken, omdat vrouwen vaak meer verlof nemen dan mannen. Dit fenomeen is een van de redenen waarom Thyssen voorstelde om ouderschapsverlof niet overdraagbaar te maken, zodat beide ouders gelijkwaardig verlof kunnen nemen.
Gelijkwaardigheid op de arbeidsmarkt
Een van de kernargumenten van Thyssen was dat de huidige situatie op de arbeidsmarkt leidt tot ongelijkheid. De activiteitsgraad van vrouwen is gemiddeld 11 procentpunt lager dan die van mannen. Daarnaast is er een loonkloof van 17 procent en een pensioenkloof van 40 procent tussen mannen en vrouwen. Deze ongelijkheid ontstaat niet door discriminatie, maar doordat vrouwen vaak de zorgtaken in het gezin op zich nemen en daardoor minder werken, minder verdienen en minder pensioen opbouwen.
Thyssen stelde dat het belangrijk is om ouderschapsverlof en vaderschapsverlof beter te ondersteunen, zodat zowel mannen als vrouwen gelijkwaardig kunnen participeren op de arbeidsmarkt. Door ouderschapsverlof uit te breiden en vaderschapsverlof te garanderen, kan het evenwicht tussen werk en gezin verbeterd worden. Dit zou niet alleen goed zijn voor het gezin, maar ook voor de economie, omdat zowel mannen als vrouwen actief kunnen blijven op de arbeidsmarkt.
De rol van de Europese Commissie
De Europese Commissie heeft een belangrijke rol gespeeld in het opstellen van richtlijnen rond ouderschapsverlof. Hoewel de meeste bevoegdheden rond sociale rechten bij de lidstaten liggen, heeft de Commissie wel de mogelijkheid om richtlijnen te formuleren die kunnen leiden tot een betere balans tussen werk en gezin in heel Europa. Deze richtlijnen zijn bedoeld om landen te stimuleren om hun eigen regels aan te passen en te verbeteren.
Een van de voornaamste doelen van de Commissie is het verbeteren van de levenskwaliteit van burgers in de EU. Dit omvat het stimuleren van gelijke kansen, het behoud van het evenwicht tussen werk en gezin en het ondersteunen van ouders bij de opvoeding van hun kinderen. Door middel van initiatieven zoals de Europese pijler van sociale rechten en voorstellen voor ouderschapsverlof, probeert de Commissie dit doel te bereiken.
Conclusie
De Europese voorstellen voor ouderschapsverlof, zoals opgesteld door Marianne Thyssen, zijn gericht op het creëren van een beter evenwicht tussen werk en gezin. Haar voorstellen zijn georiënteerd op het verwijderen van barrières voor ouders die willen combineren tussen hun werk en hun rol in het gezin. Door het garanderen van vaderschapsverlof, het uitbreiden van ouderschapsverlof en het aanmoedigen tot een gelijkwaardige verdeling van zorgtaken, kan het evenwicht tussen werk en gezin verbeterd worden.
De Europese Commissie speelt een belangrijke rol in het formuleren van richtlijnen die kunnen leiden tot een betere balans tussen werk en gezin in heel Europa. De huidige regels rond ouderschapsverlof zijn niet uniform en vereisen nog steeds verbetering. Door middel van initiatieven zoals de Europese pijler van sociale rechten en voorstellen voor ouderschapsverlof, kan een stap gezet worden in de richting van een gelijkwaardige verdeling van verantwoordelijkheden binnen het gezin en een betere participatie van zowel mannen als vrouwen op de arbeidsmarkt.