Inleiding
De arbeidsmarkt in Nederland heeft in recente jaren geleidelijk maar doordacht vernieuwd. Een van de meest opmerkelijke ontwikkelingen is de toename van betaald ouderschapsverlof, met name in de context van collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s). ING, een van de grootste werkgevers in het land, heeft in dit kader een belangrijke stap gezet. In 2018 werd een nieuwe CAO aangegåan die onder andere een maand betaald vaderschapsverlof voorziet, wat een precedent is in de Nederlandse arbeidsmarkt. Deze regeling is niet alleen gericht op biologische vaders, maar ook op niet-biologische ouders, zoals lesbische stellen.
Deze artikel behandelt de details van deze CAO, met aandacht voor de structurele wijzigingen, de betekenis van deze regeling in het bredere kader van ouderschapsverlof in Nederland, en de invloed op zowel werknemers als werkgevers. Daarnaast wordt ingegaan op het bredere wettelijke kader rond ouderschapsverlof en hoe dit zich verhoudt tot de CAO-regelingen van andere werknemers en sectoren.
De ING CAO en betaald ouderschapsverlof
De CAO die is afgesproken tussen de vakbonden FNV Finance, De Unie en CNV Dienstenbond, is een belangrijk stuk in de evolutie van ouderschapsverlof in Nederland. Deze CAO dateert vanaf 1 januari 2018 en is van toepassing op ongeveer 14.000 werknemers van ING in Nederland. De kern van deze overeenkomst is het introduceren van betaald ouderschapsverlof, in het bijzonder gericht op vaderschapsverlof. Binnen deze CAO krijgen werknemers, inclusief vaders, een maand betaald verlof na de geboorte van hun kind. Daarnaast kunnen zij nog drie maanden onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Deze regeling is het eerste van zijn soort in Nederland binnen een grote organisatie.
Toegankelijkheid en inclusiviteit
Een belangrijke dimensie van de ING CAO is dat deze niet uitsluitend op biologische vaders is gericht. Ook niet-biologische ouders, zoals lesbische vrouwen of partners in lesbische relaties, kunnen deze regeling in aanspraak nemen. Dit maakt duidelijk dat de CAO niet alleen een reactie is op een individueel behoefte, maar ook een voorbeeld is van inclusiviteit en moderne werknemersvoorwaarden.
Aanvullende regelingen
Naast het ouderschapsverlof bevat de CAO ook andere voorzieningen die werknemers in hun balans tussen werk en privéondersteunen. Zo is er bijvoorbeeld een scholingsgeld van 375 euro per jaar voor iedere werknemer, en werknemers boven de zestig jaar mogen één dag per week vrijwilligerswerk doen met behoud van inkomen en pensioenopbouw. Deze maatregelen zijn een duidelijke uitdrukking van de inzet van ING om werknemers in hun totale levenssituatie te ondersteunen.
Betaald ouderschapsverlof in de bredere context
Het ouderschapsverlof dat ING biedt, past binnen het bredere wettelijke kader in Nederland. Echter, de CAO-regeling biedt een aanzienlijk hogere mate van ondersteuning dan de wettelijke regelingen. Dit is ook een van de redenen waarom vakbonden zoals FNV Finance en De Unie zich bewust voor deze CAO hebben ingezet.
Wettelijke regelingen in Nederland
Sinds augustus 2022 is er in Nederland een wet in werking die recht geeft op negen weken betaald ouderschapsverlof, waarbij 70% van het loon wordt doorbetaald. Deze regeling is bedoeld voor ouders van jonge kinderen en moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden genomen. Daarna is het verlof nog beschikbaar, maar dan onbetaald, tot het kind acht jaar is. Deze wet is een belangrijke uitbreiding van de rechten van ouders in Nederland, maar het biedt nog steeds minder ondersteuning dan de CAO-regeling van ING.
ING als voorbeeld
De ING CAO is niet alleen een voorbeeld op het gebied van ouderschapsverlof, maar ook in termen van het algemeen welzijn van werknemers. De combinatie van een maand betaald verlof, scholingsgeld en maatschappelijk actief zijn maakt de CAO een voorbeeld van een moderne en mensgerichte werkomgeving. Dit is ook duidelijk verwerkt in de communicatie van ING, die benadrukt dat tijd voor familie een belangrijke plek moet innemen in het leven van werknemers.
Verantwoordelijkheid van werkgevers
De ING CAO benadrukt ook de verantwoordelijkheid van werkgevers om een flexibele en mensgerichte omgeving te creëren. Door ouders de mogelijkheid te geven verlof te nemen om hun kind in de wieg te steken, ondersteunt ING een gezonde balans tussen werk en privé. Dit is niet alleen goed voor de werknemers, maar ook voor de organisatie zelf. Er is veel bewijs uit onderzoek dat ouders die verlof nemen en hun kind tijd kunnen besteden, minder kans lopen op burn-out en meer betrokkenheid en loyaliteit aan hun werkgever tonen.
Betaald ouderschapsverlof in andere landen
In de context van deze CAO is het interessant om ook een blik te werpen op de situatie in andere landen. In landen zoals Finland, Zweden en Noorwegen is ouderschapsverlof al jaren geleden ingevoerd als een standaardmaatregel. In Finland, bijvoorbeeld, kunnen vrouwen zeven weken voor de geboorte van hun kind verlof nemen, en daarna krijgen ze 16 extra weken vrij, betaald door de overheid. Deze regeling geldt voor iedereen, ongeacht of ze student, werkloos of zelfstandig zijn.
In Scandinavische landen is het ouderschapsverlof vaak verdeeld tussen beide ouders, en de regelingen zijn zodanig gestructureerd dat ouders de tijd hebben om zich aan het nieuwe leven van hun kind aan te passen. Dit benadrukt hoe ouderschapsverlof niet alleen een persoonlijk ondersteuning is, maar ook een maatschappelijke keuze.
Politieke ontwikkelingen in Nederland
In Nederland is er ook politieke aandacht voor ouderschapsverlof. Zo ligt er een voorstel in de Tweede Kamer om het vaderschapsverlof te verlengen van de huidige twee dagen naar vijf dagen. Dit is een positieve ontwikkeling, maar het blijft achter bij het niveau van andere landen. De CAO-regeling van ING is dus niet alleen een voorbeeld voor andere werkgevers, maar ook een stimulans voor politieke verandering.
Aanvullende regelingen in de CAO
Naast ouderschapsverlof bevat de CAO van ING ook andere maatregelen die werknemers in hun balans tussen werk en privéondersteunen. Deze maatregelen tonen hoe de CAO niet alleen gericht is op ouderschapsverlof, maar ook op het algemene welzijn van werknemers.
Vakantieverlof
ING biedt werknemers een aanzienlijk aantal vakantiedagen. Op basis van een gemiddelde werkweek van 36 uur, krijgen werknemers 202.4 betaalde vakantie-uren per jaar. Dit komt overeen met circa 40 dagen betaald verlof. Daarnaast zijn er ook collectieve vrije dagen afgesproken in de CAO, zoals Nieuwjaarsdag, Paasdag, Koningsdag, Hemelvaartsdag, Pinksterdag en Kerstdagen. Deze regeling zorgt voor een goed evenwicht tussen werk en persoonlijke vrije tijd.
Diversiteitsverlof
Een ander interessant aspect van de CAO is het diversiteitsverlof. Werknemers krijgen 1,5 dagen betaald en 1,5 dagen onbetaald verlof die ze kunnen gebruiken voor gelegenheden die voor hen van belang zijn, zoals carnaval, Suikerfeest of Pride. Deze regeling benadrukt de diversiteit en inclusiviteit binnen ING.
Ontwikkeling en carrière
ING legt ook veel waarde op de persoonlijke ontwikkeling van werknemers. Naarmate werknemers beter worden in hun werk, nemen ze meer verantwoordelijkheid, en is er ruimte voor verdere carrièrefonten. Dit is ondersteund door scholing en opleiding, die ook onderdeel uitmaken van de CAO. Daarnaast is er scholingsgeld van 375 euro per jaar voor iedere werknemer, wat een extra stimulans biedt voor verdere opleiding.
Betaald ouderschapsverlof in de sector Sociaal Werk
Hoewel de focus van de ING CAO op ouderschapsverlof ligt, zijn er ook andere CAO’s waarin ouderschapsverlof een rol speelt. In de sector Sociaal Werk is bijvoorbeeld een nieuwe CAO aangegaan die betaald ouderschapsverlof bevat. Deze regeling is van toepassing op werknemers die ouderschapsverlof willen nemen, en het biedt een vergoeding van 40% van het salaris over maximaal de helft van de gemiddelde werkuren. Deze regeling geldt na het wettelijk betaald ouderschapsverlof, en het is een aanvullende maatregel die werknemers ondersteunt in hun keuze om verlof te nemen.
Ouderschapsverlof en pensioen
Een belangrijk aspect van ouderschapsverlof is de impact op de pensioenopbouw. In de ING CAO is er een regeling waarbij werknemers tijdens het betaald ouderschapsverlof ook hun loopbaanbudget en IKB (interne keuzebudget) opbouwen. Dit betekent dat ouders die verlof nemen, niet achterop raken in hun carrière of pensioen. Dit is een belangrijke maatregel, omdat ouderschapsverlof vaak een negatieve invloed kan hebben op de pensioenopbouw.
De rol van vakbonden
De CAO’s die zijn afgesproken in Nederland, zijn vaak het resultaat van onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers. In het geval van ING was FNV Finance samen met De Unie en CNV Dienstenbond betrokken bij het ontwikkelen van de CAO. Vakbonden spelen een belangrijke rol bij het versterken van de rechten en positie van werknemers, en het introduceren van betaald ouderschapsverlof is een voorbeeld van deze inzet.
Vakbonden zoals FNV en De Unie hebben al jaren de rechten van ouders verdedigd. Zij zijn betrokken bij het introduceren van nieuwe wetten en regelingen die ouders meer ondersteuning bieden. Door deze inzet is er een nieuwe wet aangenomen die negen weken betaald ouderschapsverlof voorziet, en deze wet is nu ook verwerkt in CAO’s zoals die van ING.
Toekomstige ontwikkelingen en uitdagingen
Hoewel de CAO van ING een grote stap vooruit is, zijn er nog steeds uitdagingen op het gebied van ouderschapsverlof. Het huidige wettelijke kader biedt nog steeds minder ondersteuning dan de regelingen die in CAO’s zijn opgenomen. Daarnaast is er nog steeds een verschil tussen het ouderschapsverlof voor moeders en vaders, en er is nog steeds een tekort aan ondersteuning voor ouders die geen recht hebben op wettelijk verlof.
In de toekomst is het belangrijk dat ook andere werkgevers CAO’s aangaan die betaald ouderschapsverlof bevatten. Dit zal zorgen voor meer gelijkheid op de arbeidsmarkt en meer ondersteuning voor ouders. Tevens is het belangrijk dat politici de wettelijke regelingen verder uitbreiden, zodat ouders in het algemeen meer ondersteuning krijgen.
Conclusie
De CAO van ING is een belangrijke stap in de evolutie van ouderschapsverlof in Nederland. De regeling biedt een maand betaald vaderschapsverlof, wat een precedent is in de Nederlandse arbeidsmarkt. Daarnaast zijn er aanvullende maatregelen die werknemers ondersteunen in hun balans tussen werk en privé. Deze CAO toont aan dat het mogelijk is om ouderschapsverlof te combineren met een moderne en mensgerichte werkomgeving.
De CAO is niet alleen gericht op ouders, maar ook op het algemene welzijn van werknemers. De combinatie van betaald ouderschapsverlof, scholingsgeld, maatschappelijk actief zijn en flexibele arbeidsvoorwaarden maakt de CAO een voorbeeld voor andere werkgevers. Tevens benadrukt de CAO de verantwoordelijkheid van werkgevers om werknemers in hun keuze om verlof te nemen te ondersteunen.
In de bredere context is het duidelijk dat ouderschapsverlof een maatschappelijke keuze is. Door ouders de tijd te geven om hun kind op te nemen en zich aan te passen aan hun nieuwe rol, draagt de maatschappij bij aan een gezonde ontwikkeling van kinderen. De CAO van ING is dus niet alleen een voorbeeld voor andere werkgevers, maar ook een stimulans voor politieke verandering.