Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werkende ouders biedt om tijdelijk minder te werken om te zorgen voor hun kind. Dit verlof kan betaald zijn voor de eerste 9 weken, daarna is het standaard onbetaald. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de aanvraagprocedure, de juridische verplichtingen voor de werkgever en de werknemer, en de administratieve stappen die nodig zijn om ouderschapsverlof te regelen. Het artikel is opgesteld op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen en richt zich op zowel werkgevers als werknemers.
Inleiding
Wanneer een kind wordt geboren, adopteert of in pleegzorg terechtkomt, hebben ouders het recht op ouderschapsverlof. Dit recht geldt zolang het kind nog jonger is dan 8 jaar. Ouderschapsverlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van de omstandigheden. De eerste 9 weken worden in de meeste gevallen door het UWV vergoed, mits bepaalde voorwaarden zijn vervuld. Voor de resterende periode is het verlof standaard onbetaald, tenzij anders is afgesproken in een cao of collectieve overeenkomst.
Het aanvragen van ouderschapsverlof vraagt niet alleen van de werknemer om tijdig een schriftelijke aanvraag in te dienen, maar ook van de werkgever om administratieve stappen te zetten, zoals het melden van het verlof aan het UWV. In de volgende paragrafen wordt deze procedure nader toegelicht.
Aanvraagprocedure voor ouderschapsverlof
Een werknemer die ouderschapsverlof wenst, dient hiervoor minimaal 2 maanden van tevoren schriftelijk of digitaal een verzoek in. Dit verzoek dient te bevatten:
- De ingangsdatum van het verlof;
- De duur van het verlof, uitgedrukt in het aantal uren per week;
- Eventueel een verwachte of geschatte geboortedatum van het kind, aangezien deze na verloop van tijd kan wijzigen.
De aanvraag is bindend en kan niet worden gewijzigd zonder overleg met de werkgever. De werkgever mag het verzoek om ouderschapsverlof niet weigeren, wel kan hij of zij de verdeling van de werkuren weigeren, indien dit het bedrijf in ernstige problemen zou brengen. In dat geval moet overleg worden aangegaan over een alternatieve verdeling van de verlofuren, eventueel tot 4 weken voor de startdatum van het ouderschapsverlof.
Onbetaald ouderschapsverlof
In het geval van onbetaald ouderschapsverlof is de procedure voor de werknemer vergelijkbaar met die voor betaald verlof. De werknemer dient minimaal 2 maanden van tevoren schriftelijk een verzoek in, waarin staat wanneer en hoeveel uren per week het verlof wordt genomen. De werkgever en de werknemer moeten vervolgens overleggen over hoe het werk tijdens de verlofperiode zal worden opgevangen, bijvoorbeeld door tijdelijke vervanging of een herverdeling van taken.
Betaald ouderschapsverlof
Het aanvragen van betaald ouderschapsverlof is een iets ingewikkelder proces. Ondanks dat het verzoek van de werknemer aan de werkgever op dezelfde manier wordt ingediend, is het aanvragen van de uitkering bij het UWV een verantwoordelijkheid van de werkgever. Dit gebeurt via het Werkgeversportaal van het UWV. De werkgever moet daarbij rekening houden met de volgende punten:
- De aanvraag dient binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag te worden ingediend.
- De aanvraag mag alleen voor hele werkweken worden gedaan.
- De aanvraag kan pas worden ingediend nadat minimaal een werkweek van verlof is opgenomen.
- Maximaal 3 betaalverzoeken kunnen worden ingediend.
De werkgever ontvangt een uitkering van het UWV voor het betaald ouderschapsverlof, die overeenkomt met minimaal 70% van het dagloon van de werknemer. De werknemer ontvangt het verlofloon van de werkgever, en deze ontvangt het bedrag later terug van het UWV. Dit proces moet correct worden geadministreerd om eventuele fouten te voorkomen.
Juridische verplichtingen en rechten
Ouderschapsverlof is een juridisch vastgelegd recht. De werknemer heeft het recht om ouderschapsverlof aan te vragen zolang het kind jonger is dan 8 jaar. Dit verlof is toegestaan voor biologische, geadopteerde, erkende, pleeg- of stiefkinderen. In het geval van een tweeling of meervoudige geboorte, kan ouderschapsverlof voor elk kind apart worden aangevraagd.
De werkgever mag een verzoek om ouderschapsverlof niet weigeren. Wel kan de werkgever de verdeling van de werkuren aanpassen, bijvoorbeeld als het verlof in combinatie met andere verloven of omstandigheden het werkgeversbedrijf in problemen brengt. In dat geval dient er overleg te plaatsvinden met de werknemer om een alternatieve verdeling te bepalen.
De duur van ouderschapsverlof is gebaseerd op de standaard werkduur van de werknemer. De duur wordt berekend door het aantal uren per week met 26 te vermenigvuldigen. Bijvoorbeeld: een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op 832 uur ouderschapsverlof. Dit verlof kan opgenomen worden in een aaneengesloten periode van maximaal 12 maanden, waarbij de werknemer ten minste de helft van het overeengekomen aantal uur per week werkt. Het is ook mogelijk om het ouderschapsverlof op een andere manier in te delen, mits het met de werkgever is overeengekomen.
Administratieve stappen
Zowel bij betaald als bij onbetaald ouderschapsverlof zijn bepaalde administratieve stappen nodig om het verlof correct te regelen. Deze stappen zijn belangrijk om eventuele juridische of fiscale problemen te voorkomen.
Voor onbetaald ouderschapsverlof
Voor onbetaald ouderschapsverlof is het belangrijk dat het verlof correct wordt verwerkt in de salarisadministratie. De werkgever dient ervoor te zorgen dat het verlof is verwerkt in het personeelsdossier van de werknemer. Het UWV hoeft voor onbetaald ouderschapsverlof niet ingeschakeld te worden, aangezien er geen uitkering wordt gedaan.
Voor betaald ouderschapsverlof
Het aanvragen van betaald ouderschapsverlof via het UWV vraagt meerdere stappen. De werkgever dient een melding te maken bij het UWV via het Werkgeversportaal. Voor deze melding zijn bepaalde gegevens vereist, zoals het BSN van de werknemer en de verlofperiode. De werkgever dient ook te zorgen dat het verlofloon, dat overeenkomt met minimaal 70% van het dagloon, aan de werknemer wordt uitbetaald. Nadat het UWV de uitkering heeft goedgekeurd, ontvangt de werkgever het bedrag terug.
Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat het verlofloon correct wordt uitbetaald en dat de administratie nauwkeurig wordt bijgehouden. Eventuele fouten kunnen leiden tot vertragingen in de uitkering van het UWV of andere problemen.
Nieuwe regels sinds 2022
Sinds 1 augustus 2022 zijn er nieuwe regels in werking getreden met betrekking tot ouderschapsverlof. De belangrijkste wijziging betreft het betaald ouderschapsverlof. De eerste 9 weken van ouderschapsverlof kunnen nu gedeeltelijk worden doorbetaald. Het UWV vergoedt 70% van het dagloon, met een plafond dat gelijk is aan 70% van het maximumdagloon. Dit betekent dat werknemers met een hoger salaris minder dan 70% van hun werkelijke loon ontvangen.
Deze nieuwe regels gelden alleen voor ouderschapsverlof dat binnen het eerste jaar na de geboorte of adoptie wordt genomen. De overige 17 weken zijn onbetaald, tenzij dit anders is afgesproken in de cao.
Samenwerking met het UWV
Het UWV speelt een belangrijke rol bij het regelen van ouderschapsverlof. Zowel de werkgever als de werknemer dient rekening te houden met de regels en verplichtingen die het UWV stelt. Het UWV biedt ondersteuning bij het aanvragen van uitkeringen en helpt bij het administratieve proces.
De werkgever dient de uitkering van ouderschapsverlof aan te vragen bij het UWV via de Verzuimmelder in het Werkgeversportaal of via Digipoort. In sommige gevallen is het mogelijk om de aanvraag via het formulier Aanvragen WAZO-uitkering in te dienen.
In bepaalde gevallen kunnen werknemers zelf de uitkering aanvragen, bijvoorbeeld bij een dga of alfahulp. In andere gevallen, zoals bij zorgverleners of hulp in de huishouding, kan de aanvraag alleen worden ingediend door telefoon met het UWV.
Invloed van cao’s en overeenkomsten
Het regelsysteem rond ouderschapsverlof kan worden beïnvloed door cao’s en andere overeenkomsten. In sommige cao’s zijn extra afspraken gemaakt die het ouderschapsverlof gedeeltelijk doorbetalen. Het is daarom belangrijk dat zowel werkgevers als werknemers de cao van hun organisatie nauwkeurig lezen om eventuele extra regels te kennen.
Ook in het geval van betaald ouderschapsverlof is het mogelijk dat de cao extra voordelen biedt. Het is aan te raden om deze afspraken in het vooraf te bespreken en in te delen, om eventuele problemen of verwachtingsverschillen te voorkomen.
Praktische tips voor werknemers
Voor werknemers die ouderschapsverlof willen aanvragen, zijn er een aantal praktische tips die nuttig kunnen zijn:
Tijdig aanvragen: Het is verplicht om minimaal 2 maanden van tevoren een schriftelijke aanvraag in te dienen. Zorg ervoor dat je dit op tijd doet, zodat eventuele problemen of wijzigingen kunnen worden besproken.
Duidelijke communicatie: Het is belangrijk om met de werkgever overleg te hebben over de verdeling van werkuren en eventuele vervanging. Dit helpt om eventuele problemen in het bedrijf te voorkomen.
Administratie bijhouden: Zorg ervoor dat alle administratieve stappen correct worden uitgevoerd, zodat er geen vertragingen optreden bij het aanvragen van de uitkering van het UWV.
Aanvraag voor betaald ouderschapsverlof: Als je rekenen wilt op de uitkering van het UWV, is het belangrijk dat je werkgever de aanvraag correct indient. Zorg ervoor dat je werkgever goed op de hoogte is van de vereisten en de tijdsplanning.
Check de cao: Controleer of je cao extra voorwaarden of voordelen bevat met betrekking tot ouderschapsverlof. Dit kan van invloed zijn op de duur of het betaald verlof.
Overleg over vervanging: Als het verlof leidt tot leemtes in het werk, maak dan overleg met je werkgever over mogelijke oplossingen, zoals tijdelijke vervanging of herverdeling van taken.
Invloed van ouderschapsverlof op het werkgeversbedrijf
Ouderschapsverlof heeft ook invloed op het werkgeversbedrijf. Het is belangrijk dat de werkgever goed voorbereid is op het afwezig zijn van een werknemer. Dit kan gedaan worden door:
- Tijdelijke vervanging aan te nemen;
- Taken te herdelen;
- Overleg te hebben over de verdeling van werkuren;
- Administratieve stappen correct uit te voeren.
Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat het bedrijf functioneert tijdens de afwezigheid van de werknemer. Dit is niet alleen belangrijk voor de productiviteit, maar ook voor de werkomgeving van andere werknemers.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werkende ouders biedt om tijdelijk minder te werken om te zorgen voor hun kind. Het aanvragen van ouderschapsverlof vraagt van de werknemer om minimaal 2 maanden van tevoren een schriftelijke aanvraag in te dienen. De werkgever mag dit verzoek niet weigeren, wel kan de verdeling van de werkuren worden aangepast in overleg. Voor betaald ouderschapsverlof is het aanvragen van een uitkering via het UWV een verplichte stap die door de werkgever moet worden gedaan.
De regels rond ouderschapsverlof zijn sinds 2022 gewijzigd, waardoor de eerste 9 weken gedeeltelijk kunnen worden doorbetaald. Het is belangrijk dat zowel werkgevers als werknemers deze regels goed begrijpen en correct toepassen. Administratieve stappen zijn van groot belang om eventuele fouten of vertragingen te voorkomen. Ook cao’s kunnen extra voordelen of regels bevatten die invloed hebben op ouderschapsverlof.
Ouderschapsverlof is niet alleen een juridisch vastgelegd recht, maar ook een belangrijke stap in het opgroeien van een kind. Het biedt ouders de mogelijkheid om meer tijd door te brengen met hun kind, terwijl ze op financieel vlak ondersteund worden. Het is daarom belangrijk dat zowel werkgevers als werknemers goed op de hoogte zijn van de regels en procedures rond ouderschapsverlof.