Ouderschapsverlof en contracten: hoe werkt het bij min-max- en nul-urencontracten?

Ouderschapsverlof is een belangrijke wettelijke regeling die werkende ouders de mogelijkheid biedt om tijdelijk minder te werken, zodat ze meer tijd kunnen besteden aan hun kind. Deze regeling geldt voor ouders, adoptieouders, pleegouders en stiefouders, en zelfs voor verzorgers. Sinds 2022 is er een wettelijke wijziging ingevoerd waardoor alle ouders recht hebben op betaald ouderschapsverlof. Ondanks deze vooruitgang blijft er vaak verwarring over hoe ouderschapsverlof precies werkt, vooral bij specifieke soorten arbeidscontracten zoals min-maxcontracten of nul-urencontracten. In dit artikel leggen we uit hoe ouderschapsverlof berekend wordt bij deze contractsoorten, wat de voorwaarden zijn en hoe ouders deze regeling kunnen aanvragen.

Wat is ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof is een wettelijke regeling die werkende ouders in Nederland het recht geeft om tijdelijk minder te werken, zodat ze meer tijd kunnen besteden aan hun kind. Deze verlofregeling is bedoeld om ouders te ondersteunen bij de opvoeding van jonge kinderen, en het draagt bij aan een beter evenwicht tussen werk en privéleven. Het is ook bedoeld om meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de opvoedingsverantwoordelijkheden te bevorderen.

Het recht op ouderschapsverlof geldt tot het kind acht jaar is, en het kan door beide ouders worden opgenomen. Het totale aantal verlofuren is afhankelijk van het aantal uren dat de ouder gemiddeld per week werkt. In totaal heeft elke ouder recht op 26 keer het aantal uren dat hij of zij gemiddeld per week werkt. Dit geldt zowel voor voltijd als deeltijdwerkende ouders. Ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden ingepland, bijvoorbeeld als aaneengesloten weken, verspreid over meerdere dagen of zelfs verdeeld in zes delen.

Sinds 2022 is een deel van het ouderschapsverlof ook betaald. Ouders kunnen in het eerste levensjaar van hun kind tot 9 weken betaald ouderschapsverlof opnemen. Tijdens deze periode ontvangen ouders 70% van hun dagloon via UWV. In sommige collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s) kan het werkgever zelfs aanvullen tot 100%. De overige 17 weken ouderschapsverlof zijn onbetaald, wat betekent dat de ouder geen salaris ontvangt en eventueel ook geen vakantiegeld opbouwt.

Ouderschapsverlof bij een min-maxcontract

Een min-maxcontract is een arbeidsverhouding waarbij het aantal werktijden per week varieert binnen een voorgeschreven minimum en maximum. Dit type contract komt vaak voor in de zorgsector, bijvoorbeeld bij verpleegkundigen of verzorgenden die in het weekend werken, maar in de week minder uren werken. Ouders met een min-maxcontract kunnen ook recht op ouderschapsverlof hebben, maar de berekening van het aantal uren ouderschapsverlof is iets complexer dan bij een vaste arbeidsduur.

Ouderschapsverlof bij een min-maxcontract wordt berekend op basis van het aantal garantie-uren. Garantie-uren zijn het minimum aantal uren dat een werknemer per week volgens het contract werkt. Het ouderschapsverlof bedraagt in dit geval 26 keer het aantal garantie-uren. Als de ouder echter structureel meer dan de garantie-uren werkt, kan het ouderschapsverlof worden berekend op basis van het gemiddelde aantal gewerkte uren per week. Dit gemiddelde wordt meestal berekend over een periode van drie maanden.

Als deze drie maanden niet representatief zijn — bijvoorbeeld omdat er zich een piek of een dal in het werkvolume heeft voorgedaan — kan de berekening op een langere periode, zoals een jaar, worden gebaseerd. Het is aan te raden om samen met de werkgever een accuraat beeld te vormen van het gemiddelde aantal werkuren per week, zodat het ouderschapsverlof correct kan worden berekend.

Bij een min-maxcontract is het belangrijk om rekening te houden met de garantie-uren. Deze vormen de basis voor het wettelijke ouderschapsverlof, terwijl het daadwerkelijke aantal gewerkte uren eventueel gebruikt kan worden voor een eventuele verhoging van het verlof. Het is aan te raden om dit af te spreken met de werkgever om eventuele verwarring te voorkomen.

Ouderschapsverlof bij een nul-urencontract

Een nul-urencontract is een contract waarbij er geen vast aantal werktijden is vastgelegd. Dit betekent dat de werknemer niet verplicht is om een bepaald aantal uren per week te werken, maar dat de werkgever een tijdelijke opdracht kan geven. Ouders die werken op basis van een nul-urencontract hebben ook recht op ouderschapsverlof, maar de berekening van het aantal uren is iets ingewikkelder dan bij andere contractvormen.

Ouderschapsverlof bij een nul-urencontract wordt berekend op basis van het gemiddelde aantal uren dat de ouder gemiddeld per week werkt. Dit gemiddelde wordt berekend over een periode van drie maanden of langer. Het is belangrijk om samen met de werkgever een accuraat beeld te vormen van het gemiddelde aantal gewerkte uren per week, zodat het ouderschapsverlof correct kan worden berekend.

Omdat er bij een nul-urencontract geen vast aantal garantie-uren is, is het noodzakelijk om een betrouwbare methode te hanteren om het gemiddelde aantal uren te bepalen. Als de drie maanden die gebruikt worden voor de berekening niet representatief zijn — bijvoorbeeld door een tijdelijke piek of een dal in het aantal gewerkte uren — kan de berekening worden uitgebreid naar een langere periode, zoals een jaar. Dit zorgt ervoor dat het ouderschapsverlof op een eerlijke en accuraat manier wordt berekend.

Het is aan te raden om met de werkgever af te spreken hoe het gemiddelde aantal uren per week berekend wordt. Dit voorkomt eventuele verwarring en zorgt ervoor dat het ouderschapsverlof op een juridisch correcte manier wordt ingevoerd.

Aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof

Het aanvragen van ouderschapsverlof moet in overleg met de werkgever. Ouders moeten hun werkgever formeel aangeven dat ze ouderschapsverlof willen opnemen. Het is aan te raden om dit te doen zo vroeg mogelijk, zodat de werkgever genoeg tijd heeft om de werkdrukte bij te sturen en eventuele invloeden op de organisatie te bepalen.

Ouders kunnen ouderschapsverlof opnemen zoals het hen het beste uitkomt. Het verlof kan bijvoorbeeld worden ingevoerd als aaneengesloten weken, verspreid over meerdere dagen of zelfs verdeeld in zes delen. De keuze hoe ouderschapsverlof opgenomen wordt, hangt af van de individuele omstandigheden van de ouder en de mogelijkheden van de werkgever.

Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof alleen kan worden geweigerd bij zwaarwegende bedrijfsbelangen. Dit betekent dat een werkgever ouderschapsverlof niet gewoon kan weigeren zonder goede reden. Bovendien is het verboden om een werknemer te ontslaan vanwege het aanvragen van ouderschapsverlof. Werknemers die het gevoel hebben dat hun ouderschapsverlof geweigerd is zonder goede reden, kunnen terecht bij de Arbeidsrechter of via de vakbond.

Betaald ouderschapsverlof

Sinds 2022 is een deel van het ouderschapsverlof ook betaald. Ouders kunnen in het eerste levensjaar van hun kind tot 9 weken betaald ouderschapsverlof opnemen. Tijdens deze periode ontvangen ouders 70% van hun dagloon via UWV. In sommige CAO’s kan het werkgever zelfs aanvullen tot 100%. Het is belangrijk om te weten dat het betaald ouderschapsverlof moet worden opgenomen voordat het kind één jaar oud is. Als het niet op tijd wordt opgenomen, vervalt het recht op de uitkering.

Het betaald ouderschapsverlof kan opgenomen worden in verschillende formaten, zoals aaneengesloten weken of verspreid over meerdere dagen. Ouders kunnen kiezen voor de opdeling die het beste aansluit bij hun individuele situatie en de mogelijkheden van hun werkgever. Het is aan te raden om dit af te spreken met de werkgever, zodat er geen onverwachte problemen ontstaan.

Het betaald ouderschapsverlof is bedoeld om ouders te ondersteunen in de eerste, vaak intensieve periode met een jong kind. Het maakt het mogelijk om tijdelijk minder te werken zonder dat er een volledige terugval in inkomens ontstaat. Het is een waardevolle regeling die ouders helpt bij het combineren van werk en opvoedverantwoordelijkheden.

Ouderschapsverlof en pensioenopbouw

Ouderschapsverlof heeft ook invloed op de pensioenopbouw van ouders. Tijdens het ouderschapsverlof loopt het arbeidscontract gewoon door, wat betekent dat ouders pensioenrecht opbouwen op basis van hun normale werktijden. De opbouw kan eventueel aangepast worden, afhankelijk van de regelingen van de pensioeninstelling.

Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof geen invloed heeft op het pensioen dat opgebouwd wordt tijdens de periode van het verlof. Ouders kunnen erop vertrouwen dat hun pensioenopbouw opgaat zoals gewoonlijk, zolang ze hun ouderschapsverlof correct aanvragen en opnemen.

Samenwerken met de werkgever

Het aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof vereist een goed overleg met de werkgever. Het is aan te raden om dit zo vroeg mogelijk te doen, zodat de werkgever genoeg tijd heeft om eventuele aanpassingen in het werkproces te maken. Het is ook belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof alleen kan worden geweigerd bij zwaarwegende bedrijfsbelangen. Dit betekent dat een werkgever ouderschapsverlof niet gewoon kan weigeren zonder goede reden.

Het is aan te raden om samen met de werkgever te bespreken hoe ouderschapsverlof opgenomen kan worden, zodat er geen onverwachte problemen ontstaan. Het is ook belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof geen invloed heeft op het pensioen dat opgebouwd wordt tijdens de periode van het verlof. Ouders kunnen erop vertrouwen dat hun pensioenopbouw opgaat zoals gewoonlijk, zolang ze hun ouderschapsverlof correct aanvragen en opnemen.

Conclusie

Ouderschapsverlof is een belangrijke wettelijke regeling die werkende ouders de mogelijkheid biedt om tijdelijk minder te werken, zodat ze meer tijd kunnen besteden aan hun kind. Deze regeling is bedoeld om ouders te ondersteunen bij de opvoeding van jonge kinderen en draagt bij aan een beter evenwicht tussen werk en privéleven. Het is ook bedoeld om meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de opvoedverantwoordelijkheden te bevorderen.

Ouders met een min-maxcontract of een nul-urencontract kunnen ook recht op ouderschapsverlof hebben, maar de berekening van het aantal uren is iets complexer dan bij een vaste arbeidsduur. Het is belangrijk om samen met de werkgever een accuraat beeld te vormen van het gemiddelde aantal gewerkte uren per week, zodat het ouderschapsverlof correct kan worden berekend. Het is aan te raden om dit af te spreken met de werkgever om eventuele verwarring te voorkomen.

Ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden ingepland, bijvoorbeeld als aaneengesloten weken, verspreid over meerdere dagen of zelfs verdeeld in zes delen. Het is aan te raden om met de werkgever af te spreken hoe ouderschapsverlof opgenomen wordt, zodat er geen onverwachte problemen ontstaan. Het is ook belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof geen invloed heeft op het pensioen dat opgebouwd wordt tijdens de periode van het verlof.