In Nederland hebben ouders het recht op ouderschapsverlof om extra tijd door te brengen met hun kind. Dit verlof kan worden opgenomen tot het kind 8 jaar oud is. Het aantal verlofuren is afhankelijk van het aantal uren dat de werknemer normaal per week werkt. Zo heeft iemand die 32 uur werkt, recht op 832 verlofuren. Ouderschapsverlof is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven extra tijd met hun kind door te brengen. Maar wat gebeurt er als een ouder wil blijven werken, of zelfs extra uren wil opnemen tijdens deze periode?
In dit artikel wordt nader ingegaan op de mogelijkheden en regels rondom extra werken tijdens ouderschapsverlof. Op basis van bestaande bronnen worden uitleg gegeven over hoe ouderschapsverlof werkt, of het mogelijk is om extra te werken tijdens deze periode, en welke aspecten daarbij belangrijk zijn.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat ouders biedt om extra tijd door te brengen met hun kind. Het verlof is geldig voor kinderen jonger dan 8 jaar en het aantal uren is gelijk aan 26 keer het aantal uren dat de werknemer per week werkt. Bijvoorbeeld, een werknemer die 32 uur werkt, heeft recht op 832 verlofuren. Het is mogelijk om deze uren te spreiden over meerdere perioden of op een korte tijd in te nemen, afhankelijk van de wens van de ouder.
De verlofperiode kan worden aangevraagd bij de werkgever en moet schriftelijk worden ingediend, minstens twee maanden voor de geplande start. De aanvraag moet onder andere de ingangsdatum van het verlof, het aantal verlofuren, de dagen waarop het verlof wordt genomen en de duur van de verlofperiode bevatten.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof niet leidt tot een wijziging van het arbeidscontract. Het aantal contracturen blijft hetzelfde. De werknemer blijft dus verplicht om het contractuele aantal uren per week te werken, behalve tijdens de verlofperiode.
Daarnaast bestaat er ook een geboorteverlof voor de partner van de moeder, ook wel bekend als kraamverlof of vaderschapsverlof. Dit verlof is gelijk aan het aantal uren dat de werknemer per week werkt en mag binnen de eerste vier weken na de geboorte worden genomen. Sinds 1 juli 2020 is het ook mogelijk om een aanvullend geboorteverlof aan te vragen, dat maximaal 5 weken lang kan zijn. Dit aanvullende verlof moet binnen de eerste zes maanden na de geboorte worden genomen.
Mogelijkheden voor extra werken tijdens ouderschapsverlof
Het is mogelijk om extra te werken tijdens ouderschapsverlof, maar dit hangt af van het soort arbeidscontract dat een werknemer heeft. In het algemeen geldt dat ouderschapsverlof niet leidt tot een wijziging van het contract. Dit betekent dat het aantal verlofuren dat wordt genomen, niet leidt tot een vermindering van het contractuele aantal uren. Echter, in sommige gevallen kan het mogelijk zijn om extra uren te werken buiten de verlofperiode.
In de zorgsector, bijvoorbeeld, werken veel werknemers met een JUS-contract (Jaarlijkse Uren Samenvatting). Dit betekent dat het totaal aantal uren per jaar vastligt, maar dat het aantal uren per week flexibel kan zijn. Bij JUS-contracten kan het dus mogelijk zijn om in periodes van minder verlof extra uren te werken, zolang het jaarlijkse totaal niet overschreden wordt.
Een voorbeeld van hoe dit werkt: een werknemer die 32 uur per week werkt, maar in een bepaalde week 40 uur werkt, kan in een andere week minder werken om het gemiddelde te behouden. Dit model maakt het mogelijk om extra uren te werken zonder dat het verlof daardoor verandert.
Deze aanpak is echter niet van toepassing op iedere branche of contractvorm. In sommige gevallen kan het niet mogelijk zijn om extra uren te werken tijdens ouderschapsverlof, omdat het contract niet toelaat om het aantal uren aan te passen. In dat geval blijft de werknemer verplicht om het contractuele aantal uren per week te werken, en kan het niet mogelijk zijn om extra uren op te nemen.
Het is belangrijk om te weten dat het werken van extra uren tijdens ouderschapsverlof niet leidt tot vermindering van de verlofuren. De verlofuren blijven volledig beschikbaar, en de extra uren worden afzonderlijk geteld.
De rol van de werkgever en het bedrijfsbelang
Wanneer een werknemer wil extra werken tijdens ouderschapsverlof, is het belangrijk om rekening te houden met de regels rondom het bedrijfsbelang. Volgens sommige bronnen kan het combineren van het aanvragen van extra uren met ouderschapsverlof in strijd zijn met de regels. Dit komt doordat ouderschapsverlof bedoeld is om ouders extra tijd met hun kind te geven, en het aanvragen van extra uren kan worden gezien als een manier om het verlof gedeeltelijk te neutraliseren.
In de Kamerstukken is te lezen dat er bijvoorbeeld vragen zijn geweest over het recht op aanpassing van de arbeidsduur tijdens ziekte of vlak voor zwangerschapsverlof. In die gevallen kan het uitbreiden van de uren gezien worden als misbruik, omdat de werkgever meer salaris moet betalen zonder dat er daadwerkelijk meer gewerkt wordt. Hetzelfde geldt voor ouderschapsverlof. Als een ouder extra uren wil opnemen terwijl hij of zij ook verlof wil opnemen, kan dit worden gezien als een manier om het verlof te omzeilen.
Toch is het mogelijk dat een werkgever dit toestaat, afhankelijk van de situatie en de belangen van het bedrijf. In sommige gevallen kan het bijvoorbeeld wenselijk zijn om extra uren te werken, bijvoorbeeld om de productiviteit van het bedrijf te behouden of om de rol van de werknemer in het team te waarborgen. In dat geval kan de werkgever akkoord gaan met het aanvragen van extra uren, zolang de regels van ouderschapsverlof worden gerespecteerd.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof en het aanvragen van extra uren twee aparte zaken zijn. Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat gericht is op de zorg voor het kind, terwijl het aanvragen van extra uren een vorm is van flexibel werken. In sommige gevallen kan het mogelijk zijn om beide te combineren, maar dit hangt af van de regels van het bedrijf en het contract van de werknemer.
De rol van flexibel werken
Een alternatief voor ouderschapsverlof is het aanvragen van flexibel werken via de Wet Flexibel Werken. Deze wet maakt het mogelijk voor werknemers om hun contract te wijzigen, bijvoorbeeld door minder uren te werken, te werken vanuit huis of andere werktijden te kiezen. Het belangrijkste verschil met ouderschapsverlof is dat ouderschapsverlof geen wijziging van het contract inhoudt, terwijl flexibel werken wel leidt tot een structurele aanpassing van het contract.
Flexibel werken kan een goede optie zijn voor ouders die willen blijven werken, maar wel op een andere manier. Bijvoorbeeld, een ouder kan kiezen voor 20 uur werken in plaats van 32 uur, of kan kiezen voor een deel van de week thuis te werken. Deze optie maakt het mogelijk om meer tijd met het kind door te brengen, zonder dat het verlof nodig is.
Het aanvragen van flexibel werken is een aparte procedure die afzonderlijk moet worden gedaan van ouderschapsverlof. Werknemers die ouderschapsverlof opnemen kunnen ook flexibel werken, zolang het contract daartoe toelaat.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat ouders biedt om extra tijd door te brengen met hun kind. Het aantal verlofuren is afhankelijk van het aantal uren dat de werknemer normaal per week werkt, en het verlof kan worden aangevraagd bij de werkgever. Het is mogelijk om extra te werken tijdens ouderschapsverlof, afhankelijk van het soort contract dat een werknemer heeft. In sommige gevallen, zoals bij een JUS-contract, is het mogelijk om extra uren te werken zonder dat het verlof verandert. In andere gevallen kan het niet mogelijk zijn om extra uren te werken, omdat het contract niet toelaat om het aantal uren aan te passen.
Het combineren van ouderschapsverlof met extra uren kan in sommige gevallen in strijd zijn met de regels, omdat ouderschapsverlof bedoeld is om ouders extra tijd met hun kind te geven. Toch kan het in sommige gevallen toegestaan zijn, afhankelijk van de situatie en de belangen van het bedrijf. Het aanvragen van extra uren tijdens ouderschapsverlof is dus niet voor iedereen mogelijk, maar het is in bepaalde gevallen wel een optie.
Een alternatief voor ouderschapsverlof is het aanvragen van flexibel werken via de Wet Flexibel Werken. Deze optie maakt het mogelijk voor ouders om hun contract aan te passen, bijvoorbeeld door minder uren te werken of te werken vanuit huis. Het belangrijkste verschil met ouderschapsverlof is dat ouderschapsverlof geen wijziging van het contract inhoudt, terwijl flexibel werken wel leidt tot een structurele aanpassing van het contract.
In de praktijk is het belangrijk om rekening te houden met de regels van ouderschapsverlof en flexibel werken, en om eventueel advies in te winnen bij de werkgever of via p&o advies. Ouderschapsverlof en extra werken kunnen in sommige gevallen gecombineerd worden, maar dit hangt af van het contract van de werknemer en de regels van het bedrijf.