Het corona-ouderschapsverlof is een tijdelijke maatregel die werd ingevoerd in België in reactie op de uitbraak van het coronavirus in 2020. Deze maatregel biedt werknemers een alternatief voor het gewone ouderschapsverlof, en is bedoeld om hen in staat te stellen de zorg voor hun kind of pleegkind te combineren met hun beroepsactiviteit. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de essentiële aspecten van het corona-ouderschapsverlof, zoals de voorwaarden voor toegang, de aanvraagprocedure, de financiële voorzieningen en de praktische toepassing. De informatie is gebaseerd op de juridische voorzieningen zoals vastgelegd in koninklijke besluiten en de regels voor de aanvraagprocedure.
Wat is het corona-ouderschapsverlof?
Het corona-ouderschapsverlof is een maatregel die werd ingevoerd via koninklijk besluit nr. 23 van 13 mei 2020. Deze maatregel is bedoeld om werknemers in staat te stellen hun arbeidsprestaties tijdelijk te verminderen met 1/5 of 1/2 van hun voltijds werkregime, zodat zij hun kind of pleegkind kunnen verzorgen tijdens de coronapandemie. Dit verlof is gericht op kinderen tot de leeftijd van 12 jaar, behalve bij kinderen met een handicap, waarbij de leeftijdsgrens opgetrokken wordt tot 21 jaar of zelfs helemaal wegvalt in bepaalde gevallen.
Het verlof is beschikbaar voor zowel werkenden als deeltijds werkenden, mits zij ten minste één maand in dienst zijn. Het verlof is afhankelijk van het akkoord van de werkgever en moet schriftelijk worden aangevraagd minstens drie dagen voor aanvang. De werkgever kan binnen drie werkdagen beslissen of het verlof wordt verleend of niet.
Voorwaarden voor toegang tot het corona-ouderschapsverlof
Het corona-ouderschapsverlof is bedoeld voor werknemers die betrokken zijn bij de zorg voor een kind of pleegkind. De voorwaarden voor toegang zijn als volgt:
- Het verlof is toegestaan bij de geboorte van een kind of bij de adoptie, vanaf het moment dat het kind wordt ingeschreven in het bevolkingsregister of vreemdelingenregister.
- Het verlof is ook toegestaan voor personen die als pleegouder zijn aangesteld door de rechtbank of door een door de gemeenschap erkende dienst.
- De leeftijdsgrens voor het kind is in principe 12 jaar. Bij kinderen met een handicap of met een medische aandoening die een zekere mate van ongeschiktheid tot gevolg heeft, wordt de leeftijdsgrens opgetrokken tot 21 jaar.
- Er is geen leeftijdsgrens wanneer een kind of volwassene met een handicap opgevangen wordt door zijn ouders en een intramurale of extramurale dienstverlening geniet.
De maatregel is ook uitgebreid voor alleenstaande ouders en ouders van kinderen met een handicap, die sinds 1 juli 2020 het verlof ook voltijds kunnen opnemen. Dit betekent dat zij hun beroepsloopbaan volledig kunnen schorsen.
Aanvraagprocedure bij de werkgever
De aanvraagprocedure voor het corona-ouderschapsverlof moet schriftelijk worden gedaan en minstens drie dagen voor aanvang van het verlof. De aanvraag moet de begin- en einddatum van het verlof bevatten. De werknemer kan de aanvraag doen via een aangetekend schrijven, door het overhandigen van een aanvraag die voor ontvangst wordt ondertekend door de werkgever, of via elektronische middelen, mits er een ontvangstbevestiging is.
De werkgever moet binnen drie werkdagen reageren op de aanvraag en een beslissing nemen. Deze beslissing kan in de vorm van een akkoord of weigering komen. De beslissing moet schriftelijk of via elektronische middelen met ontvangstbevestiging worden gecommuniceerd. De termijn van drie werkdagen geldt ook bij een eventuele aanvraag om een gewoon ouderschapsverlof om te zetten in een corona-ouderschapsverlof.
De aanvraagprocedure kan in onderling akkoord worden ingekort, bijvoorbeeld bij een spoedige noodzaak of bij een tijdelijke overgang van een ander loopbaanonderbrekingsverlof naar het corona-ouderschapsverlof.
Vormen van het corona-ouderschapsverlof
Het corona-ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden opgenomen. De werknemer kan kiezen tussen:
- Een vermindering van de arbeidsprestaties met 1/5 of 1/2 van een voltijdse betrekking.
- Een voltijdse schorsing van de beroepsloopbaan, mits het betreft een alleenstaande ouder of een ouder van een kind met een handicap.
De vermindering tot 1/2 van een voltijdse betrekking is ook beschikbaar voor werknemers die in een deeltijdse arbeidsregeling werken die ten minste drie vierden van een voltijdse betrekking bedraagt.
Het verlof kan opgenomen worden in een enkele aaneengesloten periode tot en met 30 september 2020, of in meerdere, aaneengesloten of niet-aaneengesloten perioden van een week of een maand. Er is ook de mogelijkheid voor een combinatie van beide opties.
Financiële voorzieningen en onderbrekingsuitkeringen
Een belangrijk voordeel van het corona-ouderschapsverlof is dat het tijdelijk is en niet meetelt voor de maximale duurtijd van het gewone ouderschapsverlof. Bij het gewone ouderschapsverlof onder de vorm van een halftijdse loopbaanvermindering is het verlof bijvoorbeeld beperkt tot acht maanden.
Tijdens het corona-ouderschapsverlof zijn werknemers in aanmerking voor een onderbrekingsuitkering van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA). Deze uitkering is bedoeld om de inkomensverlies te compenseren die voortvloeien uit het verminderen van de arbeidsprestaties of het schorsen van de beroepsloopbaan.
Onslagbescherming en andere regels
Het corona-ouderschapsverlof geniet van de ontslagbescherming zoals die geldt voor andere vormen van loopbaanonderbreking. Dit betekent dat het opnemen van het verlof niet leidt tot een directe risico op ontslag, zolang de maatregel correct en volgens de regels wordt gebruikt.
Daarnaast is het corona-ouderschapsverlof niet gelijktijdig toegestaan met andere loopbaanonderbrekingsverloven. Werknemers moeten kiezen tussen het gewone ouderschapsverlof en het corona-ouderschapsverlof, of tussen andere vormen van onderbreking zoals het zorgverlof of het opvangverlof.
Verlenging en einde van de maatregel
Het corona-ouderschapsverlof was oorspronkelijk geldig vanaf 1 mei 2020 tot 30 juni 2020. Via koninklijk besluit nr. 45 van 26 juni 2020 is de maatregel verlengd tot 30 september 2020. Werknemers die het verlof wilden opnemen na 1 juli 2020 moesten een nieuwe aanvraag indienen bij hun werkgever. De maatregel is niet automatisch verlengd na 30 september 2020.
Praktische toepassing en voorbeelden
Het corona-ouderschapsverlof is een flexibele maatregel die zich goed leent voor tijdelijke situaties. Een oudere werknemer kan bijvoorbeeld kiezen voor een halftijdse vermindering van zijn werkregime gedurende enkele weken om zijn kind te verzorgen, terwijl hij zijn beroepsactiviteit voortzet. Een jonge werknemer met een nieuw geadopteerd kind kan kiezen voor een voltijdse schorsing om zich volledig op de zorg voor het kind te concentreren.
De maatregel is ook toepasbaar op werknemers die in een deeltijdse situatie werken en bijvoorbeeld hun werkregime verder kunnen verminderen naar een kwart of drie kwart. De flexibiliteit van de maatregel maakt het mogelijk om de verlofperiode aan te passen aan de individuele situaties van werknemers.
Conclusie
Het corona-ouderschapsverlof is een tijdelijke maatregel die werd ingevoerd om werknemers de mogelijkheid te bieden hun beroepsloopbaan tijdelijk te verminderen of te schorsen om hun kind of pleegkind te verzorgen tijdens de coronapandemie. De maatregel is beschikbaar voor werknemers die ten minste één maand in dienst zijn en die voldoen aan de voorwaarden voor toegang. Het verlof kan opgenomen worden in verschillende vormen, vanaf een vermindering van de arbeidsprestaties tot een voltijdse schorsing. De maatregel is verlengd tot 30 september 2020, en is sindsdien niet langer van toepassing.