In de context van de coronapandemie en de onderbreking van regulier onderwijs, is het corona-ouderschapsverlof ingevoerd als een tijdelijke maatregel om werknemers met jonge kinderen te ondersteunen. Het verlof biedt werknemers de mogelijkheid om de opvang van hun kinderen zelf te organiseren, aangezien het reguliere onderwijs niet of gedeeltelijk functioneerde. De regeling is echter onderworpen aan verschillende beperkingen, wat heeft geleid tot kritische opmerkingen van vakbonden en vakorganisaties. Dit artikel geeft een overzicht van de voorwaarden, toepassing, voordelen en kritieken rond het corona-ouderschapsverlof, met een nadruk op de relevante aspecten voor werknemers en federale ambtenaren.
Wat is het corona-ouderschapsverlof?
Het corona-ouderschapsverlof is een tijdelijke, extra vorm van ouderschapsverlof die specifiek is ingevoerd in reactie op de coronapandemie. De regeling is bedoeld om werknemers met jonge kinderen de mogelijkheid te geven om de opvang van hun kinderen zelf te organiseren, gezien het reguliere onderwijs niet of slechts gedeeltelijk functioneerde. Dit verlof is bedoeld als een ondersteunende maatregel om het evenwicht tussen werk en gezin te behouden, in het bijzonder voor ouders die werken in sectoren waarbij herstart mogelijk was.
Het corona-ouderschapsverlof is niet gelijk aan het reguliere ouderschapsverlof. Het verlof is van tijdelijke aard en is niet volledig deel van het reguliere ouderschapsverlof. Het verlof wordt ook niet afgerekend op het reguliere ouderschapsverlof, wat betekent dat het een bijkomende mogelijkheid biedt.
Wie kan het corona-ouderschapsverlof opnemen?
Het corona-ouderschapsverlof is bedoeld voor werknemers die minstens één kind hebben jonger dan 12 jaar. Indien het betreft een gehandicapt kind, is de leeftijdsbeperking 21 jaar. Voor personen met een handicap die in een instelling verblijven, is er geen leeftijdsbeperking. De regeling geldt voor alle ouders, inclusief adoptieouders en pleegouders.
Het verlof is toegankelijk voor werknemers, federale ambtenaren, statutairen, contractuelen en stagiairs. De anciënniteitsvoorwaarden zijn voor deze regeling soepeler: werknemers kunnen het verlof opnemen vanaf 1 maand verbonden zijn via een arbeidsovereenkomst. Voor werknemers in de uitzendsector is het verlof alleen toegankelijk als ze een ononderbroken contract hebben van meer dan 1 maand bij hetzelfde uitzendkantoor.
Het corona-ouderschapsverlof is van toepassing op federale ambtenaren en wordt reeds ingevoerd door de Vlaamse overheid, het onderwijs en de spoorwegen. Voor ambtenaren van de Gewesten en de Gemeenschappen, lokale besturen en dergelijke ligt de beslissing bij de bevoegde overheid of ze dit verlof willen invoeren.
Hoe kan het corona-ouderschapsverlof worden opgenomen?
Het corona-ouderschapsverlof kan alleen deeltijds worden opgenomen. Werknemers kunnen kiezen om hun werkzaamheden te verminderen met 1/5 of 1/2. Dit betekent dat voltijds corona-ouderschapsverlof niet mogelijk is. De vermindering is afhankelijk van de huidige werkstatus van de werknemer:
- Een voltijds werkende werknemer kan 1/5de onderbreken.
- Een werknemer die minstens drie vierden van een voltijdse baan werkt, kan halftijds onderbreken.
De verlofperiode kan op verschillende manieren worden ingeroosterd:
- In één aaneengesloten periode.
- In één of meerdere, aaneensluitende of niet-aaneensluitende perioden van één maand.
- In één of meerdere, aaneensluitende of niet-aaneensluitende perioden van één week.
- In een combinatie van de tweede en derde optie.
De regeling is beschikbaar in de periode van 1 mei tot en met 30 juni 2020. Vanaf 15 mei 2020 is de aanvraagproces bij de RVA (Rijksdienst voor Arbeid) mogelijk. De aanvraag kan elektronisch worden gedaan, bijvoorbeeld per e-mail.
Aanvraagprocedure
De aanvraagprocedure voor het corona-ouderschapsverlof verloopt via de werkgever. De werknemer dient minstens 3 werkdagen van tevoren aan te vragen. In onderling akkoord kunnen deze termijnen worden ingekort. De werkgever moet het verlof binnen een maximum van 6 werkdagen goedkeuren of afkeuren. Als het verlof wordt goedgekeurd, wordt de RVA gecontacteerd om de uitkering te regelen.
Het verlof kan niet worden opgenomen zonder het akkoord van de werkgever. Dit heeft geleid tot kritiek van vakbonden, die vinden dat deze regeling, als noodmaatregel, automatisch zou moeten zijn en niet afhankelijk van individueel akkoord. De ACLVB benadrukt dat het corona-ouderschapsverlof geen recht is, in tegenstelling tot het reguliere ouderschapsverlof.
Voordelen van het corona-ouderschapsverlof
Hoewel het corona-ouderschapsverlof beperkt is in toepassing, biedt het toch een aantal voordelen in vergelijking met het reguliere ouderschapsverlof:
- Het verlof wordt niet afgerekend op het reguliere ouderschapsverlof. Het is dus een bijkomende maatregel.
- De (bruto) uitkeringen zijn 25% hoger dan die van het reguliere ouderschapsverlof.
- De aanvraagprocedure is korter, wat de administratieve last voor werknemers vermindert.
- Werknemers die momenteel een regulier ouderschapsverlof opnemen, kunnen dit verlof omzetten in een corona-ouderschapsverlof of tijdelijk schorsen tijdens het corona-ouderschapsverlof.
Kritieken en beperkingen
De regeling van het corona-ouderschapsverlof is echter niet zonder kritiek. Zowel de ACLVB als het VSOA (Vlaamse Standaardorganisatie voor Ambtenaren) benadrukken dat de regeling beperkt is in toepassing en niet volledig aan de behoeften van werknemers tegemoetkomt.
Deeltijdse opname voor alleenstaande ouders is onvoldoende
Een van de belangrijkste kritieken is gericht op de deeltijdse aard van het verlof. Voor alleenstaande ouders wiens kinderen nog niet naar school kunnen, biedt een deeltijdse opname weinig opluchting. Deze ouders hebben vaak geen alternatief voor de opvang van hun kinderen en kunnen dus niet effectief werken. De ACLVB benadrukt dat dit een beperking is van de regeling en dat het voor deze groep werknemers niet voldoet.
Het verlof is geen recht
Hoewel het corona-ouderschapsverlof een noodmaatregel is, is het geen recht zoals het reguliere ouderschapsverlof. Dit betekent dat het verlof afhankelijk is van individueel akkoord van de werkgever. De ACLVB en het VSOA vinden dit onlogisch, aangezien het gaat om een maatregel die bedoeld is om een collectieve noodtoestand te ondersteunen. De ACLVB benadrukt dat het noodzakelijk is dat dergelijke maatregelen automatisch zijn en niet afhankelijk zijn van individueel overleg.
De regeling loopt niet tot het einde van de zomervakantie
Een andere kritiek is gericht op de tijdsbepaling van de regeling. Het corona-ouderschapsverlof is gepland tot 30 juni 2020, terwijl de zomervakantie langer duurt. De kans dat de opvang van kinderen tijdens de zomervakantie moeilijk verloopt, is hoog. De ACLVB en het VSOA benadrukken dat het verlof beter zou hebben gelopen tot het einde van de zomervakantie, om ouders te ondersteunen in deze periode.
De rol van de vakbonden en vakorganisaties
De ACLVB benadrukt dat het corona-ouderschapsverlof een positieve maatregel is, maar dat het tekort schiet op meerdere punten. De vakbond benadrukt dat het verlof beperkt is in toepassing en dat het niet voldoende is om de druk van werknemers te verlichten. Het VSOA is ook voorstander van het initiatief, maar benadrukt dat de regeling niet ver genoeg gaat en dat het formeel onderhandeld had moeten worden in het Comité A.
De ACLVB benadrukt dat het noodzakelijk is dat dergelijke maatregelen automatisch zijn en dat ze niet afhankelijk zijn van individueel akkoord. Het verlof zou beter tot het einde van de zomervakantie kunnen lopen, om ouders te ondersteunen in die periode. De ACLVB benadrukt ook dat de regeling beter zou moeten worden uitgebreid voor alle werknemers, inclusief alleenstaande ouders.
Samenvatting
Het corona-ouderschapsverlof is een noodmaatregel die bedoeld is om werknemers met jonge kinderen te ondersteunen tijdens de coronapandemie. Het verlof biedt werknemers de mogelijkheid om de opvang van hun kinderen zelf te organiseren, gezien het reguliere onderwijs niet of gedeeltelijk functioneerde. Het verlof is echter beperkt in toepassing, aangezien het alleen deeltijds kan worden opgenomen en afhankelijk is van individueel akkoord van de werkgever.
De regeling is bedoeld voor werknemers, statutairen, contractuelen en stagiairs met minstens één kind jonger dan 12 jaar (of jonger dan 21 jaar bij een gehandicapt kind). Het verlof kan worden opgenomen in de periode van 1 mei tot en met 30 juni 2020 en kan in verschillende perioden worden ingeroosterd.
Hoewel de regeling een aantal voordelen biedt, zoals hogere uitkeringen en een kortere aanvraagprocedure, zijn er ook kritieken. De ACLVB en het VSOA benadrukken dat de regeling beperkt is in toepassing en dat het niet voldoet aan de behoeften van alle werknemers, met name alleenstaande ouders. De ACLVB benadrukt dat het noodzakelijk is dat dergelijke maatregelen automatisch zijn en dat ze niet afhankelijk zijn van individueel overleg.
Conclusie
Het corona-ouderschapsverlof is een noodmaatregel die bedoeld is om werknemers met jonge kinderen te ondersteunen tijdens de coronapandemie. De regeling biedt een aantal voordelen, zoals hogere uitkeringen en een bijkomend verlof dat niet wordt afgerekend op het reguliere ouderschapsverlof. Het verlof is echter beperkt in toepassing, aangezien het alleen deeltijds kan worden opgenomen en afhankelijk is van individueel akkoord van de werkgever.
De ACLVB en het VSOA benadrukken dat de regeling tekort schiet op meerdere punten en dat het niet voldoet aan de behoeften van alle werknemers, met name alleenstaande ouders. De ACLVB benadrukt dat het noodzakelijk is dat dergelijke maatregelen automatisch zijn en dat ze niet afhankelijk zijn van individueel overleg. Het verlof zou beter tot het einde van de zomervakantie kunnen lopen, om ouders te ondersteunen in die periode.
In de huidige situatie is het corona-ouderschapsverlof een noodmaatregel die beperkt is in toepassing, maar die wel een positieve stap is in de richting van het ondersteunen van werknemers met jonge kinderen.