Contract aanpassen na ouderschapsverlof in het basisonderwijs: regels en overleg

Het afwikkelen van het ouderschap is een belangrijke fase in het leven van een ouder. Veel mensen in het basisonderwijs werken in een vast contract en willen na het ouderschapsverlof hun contracturen aanpassen, zodat ze structureel minder kunnen werken. Voor deze aanpassing zijn er regels, afspraken binnen de cao’s en aandachtspunten om rekening mee te houden. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de mogelijkheden om na het ouderschapsverlof het contract aan te passen binnen de context van het basisonderwijs, met aandacht voor de juridische kaders, praktische ervaringen en de rol van het overleg met de werkgever.

Wat zijn de basisregels voor ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werknemers toestaat om, na het zwangerschapsverlof, extra tijd vrij te nemen voor het opvoeden van hun kind. Het ouderschapsverlof kan gedeeltelijk of volledig worden genomen, en de uren die een werknemer heeft genomen, worden vergoed met 70 procent van de werkelijke urenloon. Voor mensen die in loondienst zijn geldt het recht op ouderschapsverlof als 26 keer het aantal uren dat per week wordt gewerkt.

Tijdens het ouderschapsverlof blijft het arbeidscontract van kracht, inclusief het aantal contracturen en de functie. Dit betekent dat de werknemer na het ouderschapsverlof recht heeft op terugkeer naar de oorspronkelijke uren en functie. Een tijdelijke aanpassing van de functie is mogelijk in goed overleg met de werkgever, maar deze aanpassing telt niet als blijvend contractverandering.

Contract aanpassen na ouderschapsverlof: wat is toegestaan?

Na het ouderschapsverlof is het voor veel werknemers van belang om hun contracturen aan te passen, bijvoorbeeld om structureel minder uren te gaan werken. Dit proces valt onder de Wet aanpassing arbeidsduur (WAA). Volgens de WAA kunnen werknemers, na minimaal 26 weken in dienst te zijn geweest, een verzoek indienen bij hun werkgever om de arbeidsduur, de werktijden of de arbeidsplaats permanent te wijzigen. Het verzoek moet schriftelijk worden ingediend, minstens twee maanden voor de gewenste ingangsdatum. De werkgever is verplicht om het verzoek te honoreren tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

De regels rond ouderschapsverlof en contractaanpassing zijn in het basisonderwijs vaak beïnvloed door de cao van de sector. In sommige cao’s is een minimumperiode aangewezen waarin de oorspronkelijke uren moeten worden behouden na het ouderschapsverlof. Als de werknemer dit niet doet, kan het voorkomen dat het deel van de ouderschapsvergoeding dat hij of zij heeft ontvangen, moet worden terugbetaald.

Praktijkervaringen en de rol van HR

In de praktijk variëren de regels per werkgever, afhankelijk van de cao en de specifieke situatie. In de bronnen wordt genoemd dat sommige werknemers in het basisonderwijs bijvoorbeeld een minimumperiode moeten doorwerken met hun oorspronkelijke uren voordat ze een contractaanpassing kunnen doen. Deze periode kan variëren van enkele maanden tot een half jaar. Als deze periode niet wordt doorwerkt, kan het verlof dat is genomen opnieuw in rekening worden gebracht.

Het is daarom belangrijk dat werknemers de regels van hun cao goed bekijken en in overleg treden met hun HR-afdeling. Een HR-afdeling kan uitleggen wat de specifieke regels zijn en of het mogelijk is om direct na het ouderschapsverlof een aanpassing van het contract te doen. Het is ook mogelijk dat een HR-afdeling voorbeelden kan opgeven van hoe ouderschapsverlof en contractaanpassing in de praktijk zijn toegepast binnen het basisonderwijs.

Mogelijkheden voor ouderschapsverlof en contractaanpassing

Er zijn verschillende manieren waarop ouderschapsverlof en contractaanpassing gecombineerd kunnen worden. Een veelgebruikte strategie is om eerst ouderschapsverlof te nemen en daarna het contract aan te passen. Dit kan handig zijn om te experimenteren met minder werken zonder direct een blijvende verandering te maken. Aan de andere kant kiezen sommige werknemers ervoor om direct na het ouderschapsverlof hun contracturen aan te passen, om de transformatie naar minder werken vlot te laten verlopen.

Een belangrijk aspect bij ouderschapsverlof is de financiële compensatie. Ouderschapsverlof wordt vergoed met 70 procent van het werkelijke urenloon, wat een aanzienlijke bijdrage kan zijn voor het inkomen van ouders. Het is daarom belangrijk om te overwegen hoe ouderschapsverlof kan worden ingezet op een manier die het beste aansluit bij de persoonlijke situatie van de werknemer.

Overtredingen van de regels

Als er sprake is van overtredingen van de regels rond ouderschapsverlof en contractaanpassing, kunnen er gevolgen zijn. Bijvoorbeeld, als een werknemer ouderschapsverlof heeft genomen en daarna te snel een contractaanpassing doet, kan het voorkomen dat de vergoeding die hij of zij heeft ontvangen moet worden terugbetaald. Dit is een belangrijk aspect dat in overleg met de werkgever en HR moet worden doorgenomen om onverwachte financiële verplichtingen te voorkomen.

De rol van HR en communicatie

Een open en duidelijk overleg met HR is van groot belang bij ouderschapsverlof en contractaanpassing. HR kan uitleg geven over de specifieke regels van de cao, de mogelijkheden voor contractaanpassing en eventuele voorwaarden die van toepassing zijn. Het is ook mogelijk dat HR een rol speelt bij het begeleiden van de werknemer tijdens de aanpassing van het contract en het afwikkelen van het ouderschapsverlof.

In sommige gevallen kan HR ook helpen bij het opstellen van een verzoek voor contractaanpassing of het begeleiden van de werknemer bij de communicatie met de werkgever. Het is daarom aan te raden om HR betrokken te houden bij het proces van ouderschapsverlof en contractaanpassing.

Conclusie

Na ouderschapsverlof is het mogelijk om het contract aan te passen, maar dit moet gebeuren in overleg met de werkgever en HR en op basis van de regels in de cao. Ouderschapsverlof blijft recht geven op de oorspronkelijke uren en functie, maar het is mogelijk om een blijvende aanpassing aan te vragen via de Wet aanpassing arbeidsduur. In het basisonderwijs kan de cao bepalen of er een minimumperiode is dat de oorspronkelijke uren moeten worden doorwerkt voordat een contractaanpassing mogelijk is. Het is daarom belangrijk om de regels goed te begrijpen en in overleg te treden met HR om eventuele risico’s en voorwaarden te bespreken. Een duidelijk overleg helpt om zowel juridische als praktische aspecten van ouderschapsverlof en contractaanpassing te begrijpen en verwerken.