Betaald ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van het wettelijk kader dat ouders biedt de mogelijkheid om tijd door te brengen met hun jonge kind, zonder direct hun inkomsten te verliezen. Tijdens dit verlof ontvangt de werknemer 70% van hun dagloon van de Uitvoering van Werk en Zekerheid (UWV). Echter, als dit verlof samenvalt met een nationale feestdag, kunnen er extra juridische en financiële gevolgen zijn. Het doel van dit artikel is om een duidelijk overzicht te geven van wat er gebeurt als betaald ouderschapsverlof op een feestdag valt, en welke afspraken mogelijk zijn tussen werknemer en werkgever.
Hoe werkt betaald ouderschapsverlof?
Betaald ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde vorm van verlof waarbij ouders een deel van hun loon kunnen ontvangen tijdens de eerste maanden na de geboorte of aanneming van een kind. Deze vorm van verlof is beschikbaar voor zowel moeders als vaders en voor adoptieouders. De duur van het betaalde ouderschapsverlof is gebaseerd op de arbeidsduur per week. Een ouder die bijvoorbeeld fulltime werkt (38 uur per week), heeft recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, wat overeenkomt met 342 uren.
De uitkering van de UWV komt neer op 70% van het daagse loon. Dit betekent dat de werknemer zelf de overige 30% van zijn loon moet aanvullen, meestal via eigen spaargeld of een ander inkomen. De uitkering wordt achteraf uitbetaald, en er is geen directe loondoorbetaling tijdens het verlofperiode.
Feestdagen en ouderschapsverlof
Een nationale feestdag is een wettelijk vastgestelde dag die algemeen erkend is in Nederland, zoals 27 april (Koningsdag), 4 mei (Bevrijdingsdag) of 15 mei (Vlaggedag). Het belangrijkste punt is dat feestdagen in de wet niet automatisch als vrije dagen zijn geregeld voor werknemers. Of een werknemer op een feestdag vrij is, hangt af van de arbeidsovereenkomst of de cao (collectieve arbeidsovereenkomst) van de werkgever.
Als een betaald ouderschapsverlofperiode samenvalt met een feestdag, geldt deze dag als ouderschapsverlof en niet als vrije dag. Dit heeft verschillende gevolgen:
Geen vergoeding voor de feestdag: De werknemer heeft op die dag geen recht op extra vergoeding of loon. Dit geldt ook als de werknemer normaliter op feestdagen zou werken en er een extra uitkering voor zou krijgen. In het kader van ouderschapsverlof, is er geen recht op loon, dus ook geen extra vergoeding voor de feestdag.
Afspraken met de werkgever: Hoewel de feestdag als ouderschapsverlof wordt beschouwd, is het mogelijk om afspraken te maken met de werkgever. Deze afspraken kunnen bijvoorbeeld gaan over een herverdeling van de uren ouderschapsverlof of het opnemen van extra verlof op een andere dag. Echter, dit hangt volledig af van de flexibiliteit en bereidwilligheid van de werkgever.
Geen compensatie via het UWV: De uitkering van UWV voor ouderschapsverlof is gebaseerd op het aantal uren ouderschapsverlof dat wordt genoten. Als een feestdag daarbij opblijft, wordt dit als verlof uren berekend en is er geen extra uitkering voor die dag.
Invloed van feestdagen op het verlof
Een feestdag die samenvalt met het ouderschapsverlof, telt als verlof en wordt daarom van het totale aantal ouderschapsverlof uren afgetrokken. Dit betekent dat het aantal uren ouderschapsverlof dat beschikbaar is, daalt. Bijvoorbeeld: als je 9 weken betaald ouderschapsverlof hebt en een feestdag valt in dat periode, dan heb je op dat moment 8 weken en één dag verlof over.
Het is belangrijk om te weten dat het verlies van ouderschapsverlof uren geen invloed heeft op het percentage uitkering dat je ontvangt van het UWV. De uitkering is gebaseerd op het totaal aantal genoten uren ouderschapsverlof, gedeeld door het aantal uren dat je normaal werkt per week. Als je dus minder uren ouderschapsverlof neemt, wordt de uitkering minder, maar het percentage van 70% van het daagse loon blijft hetzelfde.
Afspraken met de werkgever
Hoewel de feestdag in principe als ouderschapsverlof wordt beschouwd, is het mogelijk om afspraken te maken met de werkgever. Deze afspraken kunnen bijvoorbeeld zijn:
- Herindeling van het ouderschapsverlof: Het ouderschapsverlof kan worden herverdeeld over andere dagen om de feestdag te omzeilen.
- Opnemen van extra verlof: Als de werkgever bereid is, kan het ouderschapsverlof uitgebreid worden, zodat de feestdag erbij wordt gerekend.
- Aanvullende compensatie: In zeldzame gevallen kan een werkgever kiezen om de werknemer extra loon te geven voor de feestdag. Dit is echter niet verplicht en hangt volledig van de werkgever af.
Het is belangrijk om deze afspraken vooraf te maken, zodat er geen onduidelijkheid ontstaat. Het is raadzaam om schriftelijk overeenstemming te bereiken om eventuele rechtsvragen te voorkomen.
Vakantieopbouw en betaald ouderschapsverlof
Een belangrijk aspect van ouderschapsverlof is de invloed op de opbouw van vakantiedagen. Tijdens het betaald ouderschapsverlof blijft de opbouw van vakantiedagen doorlopen. Dit geldt zowel voor wettelijke als bovenwettelijke vakantiedagen. De opbouw van vakantiegeld (vakantietoeslag) loopt ook door, mits het ouderschapsverlof wordt aangevuld door de werkgever of UWV-uitkering.
Echter, bij het onbetaalde gedeelte van ouderschapsverlof is er geen opbouw van vakantiedagen. Dit betekent dat ouders die het verlof voornamelijk onbetaald opnemen, wellicht minder vakantie opbouwen dan normaal.
Uitvoering van ouderschapsverlof en eventuele veranderingen
Ouderschapsverlof is in de meeste gevallen een voortijdige afwezigheid uit de werkvloer. Tijdens deze afwezigheid kan het verlof worden onderbroken of gestopt, bijvoorbeeld als de ouder ziek wordt of als er andere omstandigheden ontstaan. In dergelijke gevallen blijft de opbouw van vakantiedagen doorgaan, maar wordt het ouderschapsverlof mogelijk verlengd of herverdeeld.
Een belangrijk punt is dat ouderschapsverlof niet beïnvloed wordt door feestdagen. Als het ouderschapsverlof bijvoorbeeld begint op 1 april en er een feestdag op 9 april valt, dan telt die dag als verlof en is er geen extra uitkering of vergoeding. De feestdag wordt dus niet apart behandeld, maar als een dag ouderschapsverlof.
Aanvullend geboorteverlof en feestdagen
Aanvullend geboorteverlof is een extra vorm van verlof dat beschikbaar is voor moeders na de geboorte van hun kind. Dit verlof is meestal onbetaald, maar het recht op vakantieopbouw geldt wel. Ook in deze gevallen geldt hetzelfde als voor betaald ouderschapsverlof: als een feestdag samenvalt met aanvullend geboorteverlof, wordt die dag als verlof beschouwd en telt het als verlof uren.
Ouderschapsverlof en re-integratie
In sommige gevallen kan ouderschapsverlof worden opgenomen als onderdeel van een re-integratieproces. Dit is bijvoorbeeld het geval als een werknemer gedeeltelijk arbeidsongeschikt is. In dergelijke gevallen moet er samen met de werkgever worden afgesproken hoe de re-integratie verloopt. Ouderschapsverlof kan hier een rol spelen, maar het kan ook problemen geven bij het herstelproces.
Geen ouderschapsverlof bij crisisopvang
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof niet beschikbaar is voor personen die kinderen in crisisopvang hebben. In dergelijke gevallen is er geen recht op ouderschapsverlof, omdat de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de ouder anders is.
Betaald ouderschapsverlof en pensioenopbouw
Tijdens het betaald ouderschapsverlof wordt er geen pensioen opgebouwd. Dit geldt voor zowel de basisverzekering als de aanvullende verzekering. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met de langdurige financiële gevolgen van ouderschapsverlof.
Conclusie
Betaald ouderschapsverlof biedt ouders een unieke kans om tijd door te brengen met hun jonge kind, zonder direct hun inkomsten te verliezen. Echter, als het verlof samenvalt met een feestdag, telt die dag als ouderschapsverlof en is er geen extra uitkering of vergoeding. Ondanks de afwezigheid van recht op extra loon, is het mogelijk om afspraken te maken met de werkgever om het verlof te herverdelen of aan te vullen.
Het is belangrijk om vooraf overleg te hebben met de werkgever en eventuele afspraken schriftelijk vast te leggen. Dit voorkomt eventuele onduidelijkheid en rechtsvragen. Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de gevolgen voor vakantieopbouw en pensioen.
Ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde vorm van verlof die bedoeld is om ouders de mogelijkheid te bieden om zich volledig op hun kind te richten. Het samenvallen van ouderschapsverlof met feestdagen kan extra juridische en financiële gevolgen hebben, maar met goede voorbereiding en overleg kan dit worden beheerst.