In de metaalsector zijn de regels rond ouderschapsverlof de afgelopen jaren veranderd, met name door de invoering van het wettelijk betaalde ouderschapsverlof. Tegen de achtergrond van deze wettelijke veranderingen hebben de cao-partijen in de sector besloten de bestaande regelingen te vereenvoudigen. Per 1 april 2025 treden nieuwe bepalingen in werking die zowel de werkgever als de werknemer betreffen. Deze artikel legt de nieuwe cao-regeling rond ouderschapsverlof uit, inclusief de wettelijke context, de wijzigingen in de cao, en de praktische gevolgen voor werknemers in de metaalsector.
Inleiding
Ouderschapsverlof is een van de belangrijkste ondersteunende maatregelen in de arbeidsmarkt voor werknemers die jonge kinderen hebben. In Nederland is ouderschapsverlof zowel wettelijk geregeld als verwerkt in kollektieve arbeidsovereenkomsten (cao’s). In de metaalsector is ouderschapsverlof reeds jarenlang onderdeel van de cao’s, met aanvullende regelingen die boven de wet gaan. Deze aanvullende regelingen zijn echter in de afgelopen jaren veranderd, onder meer vanwege de invoering van het wettelijk betaalde ouderschapsverlof in 2021.
In juli 2023 hebben de cao-partijen in de metaalsector, zoals de PMT (Pensioenfonds voor de Metaalbewerkingsindustrie) en de PME (PME Pensioenfonds), een akkoord bereikt om de regelingen rond ouderschapsverlof te vereenvoudigen. Deze vereenvoudiging tredt in op 1 april 2025. Het doel van deze aanpassing is om de regeling in de cao eenduidiger te maken, zowel voor werkgevers als voor werknemers. Bovendien moet het voorkomen dat er dubbelregelingen ontstaan tussen de wettelijke en cao-regelingen. In deze tekst worden de huidige regels en de wijzigingen vanaf 1 april 2025 in detail uitgelegd, met name in de context van de cao’s voor metaal en techniek.
Huidige situatie: wettelijke en cao-regelingen
Voordat de nieuwe regeling per 1 april 2025 in werking treedt, is het belangrijk om de huidige situatie te begrijpen. In Nederland geldt een wettelijke regeling voor ouderschapsverlof, waarin een werknemer in het eerste levensjaar van het kind tot maximaal negen maal de arbeidsomvang betaald ouderschapsverlof kan nemen. De uitkering tijdens deze periode is 70% van het salaris, afhankelijk van de regeling in de werknemersverzekeringenwet. Deze regeling is voor alle werknemers van toepassing, ongeacht de sector waarin ze werken.
In de metaalsector is de cao-regeling aanvullend op deze wettelijke regeling. Werknemers kunnen daardoor gebruik maken van een aanvullende regeling die boven de wet gaat. In de cao Sociaal Werk is bijvoorbeeld bepaald dat een werknemer gedurende twaalf aaneengesloten maanden een vergoeding ontvangt ter hoogte van 40% van het salaris, over maximaal de helft van de overeengekomen arbeidsomvang. Deze vergoeding cumuleert niet met de uitkering die de werknemer ontvangt uit de wettelijke regeling.
Hoewel deze aanvullende regeling in het verleden een waardevolle aanvulling was, is het sinds de invoering van het wettelijk betaalde ouderschapsverlof in 2021 steeds ingewikkelder geworden om de regelingen in de praktijk uit te voeren. De combinatie van wettelijke en cao-regelingen heeft geleid tot complexe situaties, zowel voor werkgevers als voor werknemers. Werkgevers moeten bijvoorbeeld rekening houden met meerdere grondslagen en looncomponenten, wat de administratie ingewikkelder maakt.
Vereenvoudiging van de regeling: doel en tijdschema
Om deze complexiteit te verminderen, is in 2023 een cao-akkoord bereikt tussen de cao-partijen in de metaalsector. Het doel van deze vereenvoudiging is om de regeling rond ouderschapsverlof in de cao duidelijker en toepasbaarder te maken. De nieuwe regeling treedt in op 1 april 2025 en geldt voor alle werknemers in de sector die ouderschapsverlof willen nemen, zowel voor het wettelijk betaalde ouderschapsverlof als voor het onbetaalde ouderschapsverlof dat tot het achtste levensjaar van het kind kan worden aangeschaft.
De cao-tekst is aangepast en bevat nu een nieuwe bepaling onder artikel 5.11 B1. Deze bepaling luidt dat werknemers die vanaf 1 april 2025 ouderschapsverlof nemen, gedurende de periode van wettelijk betaald ouderschapsverlof 100% van hun salaris ontvangen. De werkgever ontvangt van de UWV een uitkering van maximaal 70% van het maximum dagloon, die vervolgens wordt doorbetaald aan de werknemer. Hierdoor is de werknemer effectief 100% van zijn of haar salaris in deze periode, inclusief alle bijbehorende arbeidsvoorwaarden, zoals verlofopbouw en pensioen.
Na afloop van de negen weken wettelijk betaald ouderschapsverlof kan de werknemer nog verder onbetaald ouderschapsverlof nemen, tot het achtste levensjaar van het kind. Tijdens deze periode ontvangt de werknemer geen uitkering, maar is het mogelijk om de pensioenopbouw voort te zetten, zoals verwerkt is in de cao’s van PMT en PME.
Nieuwe regeling: wettelijk betaald ouderschapsverlof
De nieuwe cao-regeling is vooral gericht op de periode van wettelijk betaald ouderschapsverlof, die zich afspiegelt in de eerste negen weken van het eerste levensjaar van het kind. In deze periode kan een werknemer maximaal negen maal de arbeidsomvang ouderschapsverlof nemen, zoals bepaald in de Wet Arbeid en Zorg. In deze periode ontvangt de werknemer 70% uitkering van de UWV.
In de cao-regeling is nu bepaald dat de werkgever deze uitkering ontvangt en vervolgens de werknemer 100% van het salaris doorbetaalt. Dit betekent dat de werknemer tijdens deze periode volledig uitbetaald wordt, inclusief alle arbeidsvoorwaarden die normaal gesproken opbouwen tijdens werk. Dit omvat bijvoorbeeld de opbouw van verlof en pensioen.
De werkgever speelt hierin een belangrijke rol, omdat hij of zij verantwoordelijk is voor het aanvragen van de uitkering bij de UWV en het doorbetalen aan de werknemer. Dit vereist een nauwkeurige administratie, omdat de uitkering afhankelijk is van het maximum dagloon dat de werknemer heeft verdiend. De werkgever moet zorgvuldig zorgen dat deze uitkering correct wordt doorbetaald, zodat de werknemer inderdaad 100% van zijn of haar salaris ontvangt.
Nieuwe regeling: onbetaald ouderschapsverlof
Na de negen weken wettelijk betaald ouderschapsverlof kan een werknemer nog verder onbetaald ouderschapsverlof nemen, tot het achtste levensjaar van het kind. Deze regeling is niet gewijzigd door de cao-akkoord van 2023, maar blijft van toepassing zoals verwerkt in de Wet Arbeid en Zorg.
Ondanks dat het onbetaald ouderschapsverlof niet uitbetaald wordt, is het in de metaalsector mogelijk om de pensioenopbouw voort te zetten. De cao’s van PMT en PME bepalen dat de pensioenopbouw tijdens onbetaald ouderschapsverlof kan worden voortgezet. Dit is een belangrijke voorzichtigheid, omdat het voorkomt dat werknemers die ouderschapsverlof nemen hun pensioenrechten verliezen.
Werknemers die onbetaald ouderschapsverlof nemen, kunnen dus ervoor kiezen om hun pensioenopbouw voort te zetten. Hierbij gelden bepaalde voorwaarden, zoals het behouden van de verplichte premies aan het pensioenfonds. Het is daarom belangrijk dat werknemers dit met hun werkgever bespreken, zodat alle administratieve stappen correct worden genomen.
Praktische gevolgen voor werknemers en werkgevers
De nieuwe cao-regeling heeft praktische gevolgen voor zowel werknemers als werkgevers. Voor werknemers betekent het dat het ouderschapsverlof in de eerste negen weken van het eerste levensjaar van het kind volledig uitbetaald wordt. Dit biedt financiële zekerheid en maakt het mogelijk om tijd te nemen voor de zorg voor het kind, zonder dat de inkomsten te sterk worden beïnvloed.
Voor werkgevers betekent het dat het administratieproces complexer wordt. Werkgevers moeten zorgvuldig zorgen dat de uitkering van de UWV correct wordt doorbetaald aan de werknemer. Hierbij moeten ook andere looncomponenten worden meegenomen, zoals verlof- en pensioenopbouw. Het is daarom belangrijk dat werkgevers goed zijn op de hoogte van de nieuwe regeling en eventueel hulp zoeken bij sociale werkgevers of andere deskundigen.
De nieuwe regeling heeft ook gevolgen voor de loonadministratie. Werkgevers moeten bijvoorbeeld rekening houden met het feit dat de uitkering van de UWV afhankelijk is van het maximum dagloon van de werknemer. Dit betekent dat de uitkering en het salaris van de werknemer niet altijd gelijk zijn. Het is daarom belangrijk dat de loonadministratie nauwkeurig wordt bijgehouden en dat de werknemer duidelijk wordt geïnformeerd over de uitkering en het salaris.
Aanvullende regelingen in de cao
Naast de regeling rond ouderschapsverlof bevat de cao Sociaal Werk ook aanvullende regelingen voor zorgverlof en aanvullend geboorteverlof. Deze regelingen zijn eveneens gewijzigd door het cao-akkoord van 2023.
Zorgverlof is een soort verlof dat een werknemer kan nemen om zorg te verlenen aan een familielid met een ernstige ziekte. In de cao Sociaal Werk is bepaald dat een werknemer gedurende twaalf aaneengesloten maanden een vergoeding ontvangt ter hoogte van 40% van het salaris, over maximaal de helft van de overeengekomen arbeidsomvang. Deze vergoeding cumuleert niet met de uitkering die de werknemer ontvangt uit de wettelijke regeling.
Aanvullend geboorteverlof is een soort verlof dat een werknemer kan nemen na de geboorte van een kind. In de cao Sociaal Werk is bepaald dat een werknemer gedurende twaalf aaneengesloten maanden een vergoeding ontvangt ter hoogte van 40% van het salaris, over maximaal de helft van de overeengekomen arbeidsomvang. Deze vergoeding cumuleert niet met de uitkering die de werknemer ontvangt uit de wettelijke regeling.
Deze aanvullende regelingen zijn eveneens gewijzigd door het cao-akkoord van 2023. De nieuwe regeling is nu eenduidiger en toepasbaarder, zowel voor werkgevers als voor werknemers.
Pensioenopbouw tijdens ouderschapsverlof
Een belangrijk aspect van ouderschapsverlof is de pensioenopbouw. In de metaalsector is het mogelijk om de pensioenopbouw tijdens ouderschapsverlof voort te zetten. De cao’s van PMT en PME bepalen dat de pensioenopbouw tijdens ouderschapsverlof kan worden voortgezet, zowel tijdens het wettelijk betaalde ouderschapsverlof als tijdens het onbetaalde ouderschapsverlof.
Tijdens het wettelijk betaalde ouderschapsverlof wordt de pensioenopbouw automatisch voortgezet, omdat de werknemer 100% van zijn of haar salaris ontvangt. Tijdens het onbetaalde ouderschapsverlof is het mogelijk om de pensioenopbouw voort te zetten, maar dit vereist een expliciete keuze van de werknemer. De werknemer moet ervoor kiezen om de verplichte premies aan het pensioenfonds te blijven betalen, zodat de pensioenopbouw voortgezet kan worden.
Het is belangrijk dat werknemers dit met hun werkgever bespreken, zodat alle administratieve stappen correct worden genomen. In de cao’s van PMT en PME zijn duidelijke regels opgenomen over de pensioenopbouw tijdens ouderschapsverlof. Deze regels zijn eveneens gewijzigd door het cao-akkoord van 2023, zodat ze nu eenduidiger zijn en toepasbaarder voor alle werknemers in de sector.
Conclusie
De nieuwe cao-regeling rond ouderschapsverlof in de metaalsector brengt een aantal belangrijke wijzigingen met zich mee. De regeling is vereenvoudigd en duidelijker gemaakt, zowel voor werkgevers als voor werknemers. De nieuwe regeling treedt in op 1 april 2025 en is bedoeld om de administratie eenvoudiger te maken en dubbelregelingen tussen de wettelijke en cao-regelingen te voorkomen.
Tijdens het wettelijk betaalde ouderschapsverlof in de eerste negen weken van het eerste levensjaar van het kind ontvangt de werknemer 100% van zijn of haar salaris, inclusief alle arbeidsvoorwaarden zoals verlof- en pensioenopbouw. Na afloop van deze periode kan de werknemer nog verder onbetaald ouderschapsverlof nemen, tot het achtste levensjaar van het kind. Tijdens deze periode is het mogelijk om de pensioenopbouw voort te zetten, maar dit vereist een expliciete keuze van de werknemer.
De nieuwe regeling heeft praktische gevolgen voor zowel werknemers als werkgevers. Werknemers profiteren van een volledige uitkering tijdens het wettelijk betaalde ouderschapsverlof, wat financiële zekerheid biedt. Werkgevers moeten echter rekening houden met de administratieve gevolgen van de nieuwe regeling, omdat de uitkering van de UWV en het salaris van de werknemer niet altijd gelijk zijn. Het is daarom belangrijk dat werkgevers goed zijn op de hoogte van de nieuwe regeling en eventueel hulp zoeken bij sociale werkgevers of andere deskundigen.
In de metaalsector is ouderschapsverlof een belangrijk ondersteunend instrument voor werknemers die jonge kinderen hebben. De nieuwe cao-regeling maakt het ouderschapsverlof toegankelijker en eenvoudiger, zodat werknemers kunnen nemen wat nodig is voor de zorg voor hun kind, zonder dat hun inkomsten te sterk worden beïnvloed. Het is te hopen dat de nieuwe regeling leidt tot een duurzamere balans tussen werk en zorg, zowel voor werknemers als voor werkgevers.