Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werkende ouders toestaat om tijd vrij te nemen om hun kind op te voeden. Deze verlofstelling biedt een financiële ondersteuning in de vorm van betaald ouderschapsverlof, waarbij ouders gedurende een bepaalde periode 70% van hun dagloon ontvangen. Het is mogelijk voor beide ouders om verlof op te nemen en het kan worden gecombineerd met andere wettelijke verloven zoals geboorteverlof. Het aanvragen van betaald ouderschapsverlof bij UWV is een belangrijke administratieve stap die moet worden genomen zodra ouders besluiten om verlof op te nemen. In dit artikel wordt stap voor stap uitgelegd hoe ouderschapsverlof aan te vragen is, wat de voorwaarden zijn, en waar ouders op moeten letten.
Het betaald ouderschapsverlof is bedoeld om ouders financieel te ondersteunen in de vroege levensjaren van hun kind. Het verlof kan worden opgenomen gedurende 26 werkweken, waarvan maximaal 9 werkweken betaald zijn. De uitkering van UWV voor deze betaalde weken bedraagt 70% van het dagloon, met een maximum van €282,95 bruto per dag. Echter, sommige collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO's) of werkgevers kunnen ervoor kiezen om de uitkering aan te vullen tot 100%, afhankelijk van de regelingen die gelden in de sector of bij de werkgever.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof alleen kan worden opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind. Bij adoptie of pleegzorg is dit binnen het eerste jaar na opname in het gezin, en voordat het kind 8 jaar is. De aanvraagprocedure en de voorwaarden voor betaald ouderschapsverlof zijn van toepassing op ouders van een kind, adoptiekind, erkend kind, pleegkind, stiefkind of aspirant-adoptiekind. In ieder geval moet het kind bij de ouder wonen, zoals vastgelegd in de basisregistratie personen.
Hoe ouderschapsverlof aanvragen
Ouderschapsverlof begint met een overleg tussen de ouder en de werkgever. Het is verplicht om minstens twee maanden en ten hoogste drie maanden van tevoren schriftelijk te informeren over de wens om ouderschapsverlof op te nemen. Dit kan via een aangetekende brief of door persoonlijk overhandigen van een brief aan de werkgever, waarin de gewenste begindatum van het verlof is opgenomen. Deze procedure is wettelijk verankerd en zorgt ervoor dat werkgevers voldoende tijd hebben om planningsmaatregelen te treffen.
Nadat de werkgever akkoord is gegaan op het verlof, kan het verlof worden opgenomen in de praktijk. Het verlof kan volledig of gedeeltelijk worden ingezet, afhankelijk van de afspraken met de werkgever. Het is ook mogelijk om het verlof verspreid in de tijd te nemen. Bijvoorbeeld, een ouder kan drie weken verlof aanvragen die verspreid zijn over het jaar: de eerste en laatste week van juli en de tweede week van augustus.
De uitkering voor betaald ouderschapsverlof wordt niet direct aan de ouder uitgekeerd, maar wordt aangevraagd door de werkgever bij UWV. De werkgever kan dit doen via het werkgeversportaal of via Digipoort. In het werkgeversportaal moet voor de melding 'WAZO-verlof' gekozen worden. Als dit niet mogelijk is via het digitale portaal, kan de aanvraag ook worden gedaan via het formulier 'Aanvragen WAZO-uitkering'.
Een DGA of alfadeelgever (alfahulp) kan de uitkering voor betaald ouderschapsverlof ook zelf aanvragen via Mijn UWV. Er zijn echter ook situaties waarin de aanvraag via de telefoon moet worden gedaan, bijvoorbeeld voor zorgverleners die voor minder dan 4 dagen per week werken of voor huishoudhulps die werken bij iemand met een persoonsgebonden budget.
Wanneer ouders betaald ouderschapsverlof aanvragen, is het belangrijk om rekening te houden met de tijdsindicatoren. De aanvraag voor de uitkering moet uiterlijk binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag worden ingediend. Alleen dan kan de werkgever het volledige bedrag ontvangen. Als de aanvraag later wordt ingediend, kan dit leiden tot een vermindering van het uitkeringsbedrag.
Betaald ouderschapsverlof versus onbetaald ouderschapsverlof
Het is mogelijk om niet alle 9 werkweken betaald ouderschapsverlof op te nemen. Ouders kunnen dan kiezen om deze weken als onbetaald ouderschapsverlof in te zetten. Het onbetaald ouderschapsverlof biedt de mogelijkheid om extra tijd te nemen met het kind zonder directe financiële compensatie, maar het kan wel worden opgenomen binnen de totale verlofstelling van 26 werkweken.
Het verschil tussen betaald en onbetaald ouderschapsverlof ligt in de financiële ondersteuning. Voor het betaald ouderschapsverlof is het verplicht om de uitkering aan te vragen bij UWV, terwijl onbetaald ouderschapsverlof direct wordt geregeld tussen de ouder en de werkgever. Het is verstandig om hierover duidelijke afspraken te maken, zodat er geen verwarring ontstaat over de financiële verantwoordelijkheid.
Aanvragen via Mijn UWV
Ouders die zelf de uitkering voor betaald ouderschapsverlof willen aanvragen, kunnen dit doen via Mijn UWV. Dit is mogelijk voor DGA’s en alfahulps, die toegang hebben tot hun digitale account bij UWV. In het Mijn UWV-portaal kunnen ouders de aanvraag indienen, waarin de gegevens van het verlof zijn verwerkt. Het is belangrijk om alle benodigde informatie correct in te vullen, zodat de aanvraag verwerkt kan worden.
Aanvraagprocedures per categorie
Niet iedere ouder heeft dezelfde mogelijkheden bij de aanvraag van betaald ouderschapsverlof. Voor sommige categorieën is het noodzakelijk om telefonisch contact op te nemen met UWV. Dit is bijvoorbeeld het geval voor zorgverleners en huishoudhulps die voor minder dan 4 dagen per week werken. Voor deze groepen kan de aanvraag niet via het digitale portaal of via Mijn UWV worden ingediend.
De aanvraagprocedure kan ook worden beïnvloed door de regelingen die gelden binnen een CAO of individueel arbeidscontract. In sommige sectoren zijn afspraken gemaakt die gunstiger zijn dan de wettelijke regeling. Dit betekent dat ouders in deze sectoren mogelijk een hogere uitkering kunnen ontvangen of extra voordelen kunnen genieten. Het is daarom aan te raden om hierover te informeren bij de werkgever of via de CAO.
Belang van een goed overleg
Een belangrijk aspect bij het aanvragen van ouderschapsverlof is een goed overleg tussen de ouder en de werkgever. Het is verstandig om dit te bespreken op tijd, zodat er geen onverwachte complicaties ontstaan. Het is niet alleen belangrijk om de aanvraagprocedure te begrijpen, maar ook om duidelijk te maken hoe het verlof wordt ingezet en wat de gevolgen zijn voor het werk.
Het is aan te raden om de aanvraagprocedure niet alleen als een administratieve formaliteit te beschouwen, maar als een kans om samen te denken over de balans tussen werk en opvoeding. Ouders kunnen bijvoorbeeld bespreken hoe het verlof wordt ingezet, of het in blokken of verspreid wordt genomen, en of er afspraken zijn over de terugkeer op het werk. Het is verstandig om ook rekening te houden met de mogelijkheden van de werkgever om flexibel te zijn bij de terugkomst.
Het is ook belangrijk om rekening te houden met de impact van het ouderschapsverlof op de financiële situatie. Het betaald ouderschapsverlof biedt een zekere financiële ondersteuning, maar het is niet altijd mogelijk om dit te combineren met andere verloven of uitkeringen. Het is daarom verstandig om hierover ook advies in te winnen bij UWV of bij een financieel adviseur.
Aanvraagprocedures en administratieve vereisten
Het aanvragen van ouderschapsverlof vereist een aantal administratieve stappen. Eerst moet de ouder schriftelijk aangeven aan de werkgever dat ouderschapsverlof wordt opgenomen. Deze brief moet duidelijk zijn en moet de gewenste begin- en einddatum van het verlof bevatten. Het is belangrijk om de brief op tijd te versturen, zodat de werkgever genoeg tijd heeft om de veranderingen in de planning door te voeren.
Nadat de aanvraag is ingediend, moet de werkgever akkoord gaan op het verlof. Dit kan worden gedaan via het werkgeversportaal of via Digipoort. Als de aanvraag is goedgekeurd, kan de werkgever de uitkering aanvragen bij UWV. De aanvraag moet binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag worden ingediend. Het is belangrijk om dit tijdsbestek te respecteren, omdat anders het uitkeringsbedrag kan worden verminderd.
Het is ook mogelijk om meerdere verloven aan te vragen. Ouders kunnen bijvoorbeeld betaald ouderschapsverlof combineren met onbetaald ouderschapsverlof. Dit biedt de mogelijkheid om extra tijd te nemen met het kind, zonder directe financiële compensatie. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over de verdeling van de verloven en over de administratieve procedures.
Veranderingen in regelingen
Het is belangrijk om te weten dat de regelingen voor ouderschapsverlof regelmatig worden aangepast. In het voorjaar van 2023 zijn er enkele veranderingen geweest. De maximumduur van ouderschapsverlof is bijvoorbeeld teruggebracht naar 51 maanden, en naar 48 maanden voor het motief 'zorg voor een kind'. Bovendien zijn er afspraken gemaakt die zijn afgekoppeld van ouderdom of anciënniteit. Ouders die ouderschapsverlof aanvragen moeten zich daarom richten op de actuele regelingen.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk recht dat ouders toestaat om tijd vrij te nemen voor de opvoeding van hun kind. Het aanvragen van betaald ouderschapsverlof bij UWV is een belangrijke administratieve stap die moet worden genomen. De aanvraagprocedure vereist een aantal stappen, waaronder een overleg met de werkgever, een schriftelijke aanvraag en het indienen van de uitkering bij UWV. Het is belangrijk om rekening te houden met de tijdsindicatoren en met de regelingen die gelden binnen de sector of bij de werkgever. Het is verstandig om het aanvragen van ouderschapsverlof niet alleen als een administratieve formaliteit te beschouwen, maar ook als een kans om samen te denken over de balans tussen werk en opvoeding. Door goed voorbereid te zijn en duidelijke afspraken te maken, kunnen ouders de tijd met hun kind genieten zonder zorgen over de administratie of de financiële aspecten.