Het ouderschapsverlof is een wettelijk geregelde mogelijkheid voor ouders om tijd vrij te nemen bij de geboorte van een kind. Sinds 2 augustus 2022 is het mogelijk om voor een deel van dit verlof ook uitkeringen te ontvangen via UWV. Dit betreft 9 weken ouderschapsverlof, waarin ouders 70% van hun dagloon ontvangen. Deze uitbreiding van het betaalde ouderschapsverlof maakt het voor ouders makkelijker om tijd vrij te nemen voor hun kind, zonder volledig hun inkomsten te verliezen. Het verlof moet echter binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen.
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de regels en mogelijkheden rond het betaalde ouderschapsverlof, met een focus op ouders van kinderen die voor augustus 2022 zijn geboren. De informatie is gebaseerd op wetgeving en publicaties die sinds 2020 tot 2022 zijn verschenen. Het artikel helpt ouders begrijpen wat hun rechten zijn en hoe ze de uitkeringen kunnen aanvragen.
Wat is het ouderschapsverlof?
Het ouderschapsverlof is een wettelijk geregeld verlof dat ouders toestaat om tijd vrij te nemen bij de geboorte van een kind. Het verlof bestaat uit twee delen: 9 weken die mogelijk gedeeltelijk betaald zijn en 17 weken die standaard onbetaald zijn. Het verlof kan worden opgenomen tot de achtste verjaardag van het kind, maar de 9 weken betaald verlof moeten binnen het eerste levensjaar worden opgenomen.
Het ouderschapsverlof is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om zich volledig op hun kind te richten, bijvoorbeeld bij het opvoeden, leren fysiek contact maken of het wijkcentrum bezoeken. Het verlof is in principe bedoeld voor beide ouders, zodat ook vaders en stiefouders de kans krijgen om tijd te investeren in hun kind.
Betaald ouderschapsverlof sinds 2 augustus 2022
Sinds 2 augustus 2022 is het ouderschapsverlof voor 9 weken wettelijk betaald. Ouders kunnen voor deze periode een uitkering aanvragen via UWV, die gelijk is aan 70% van hun dagloon. Deze uitkering wordt verstrekt aan zowel moeders als vaders, zodat beide ouders de mogelijkheid hebben om tijd vrij te nemen.
De betaalde 9 weken ouderschapsverlof kunnen binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen. Dit betekent dat ouders het verlof moeten gebruiken vóór de eerste verjaardag van het kind. Opgenomen verlofuren kunnen op verschillende manieren worden gespreid, afhankelijk van de arbeidsduur per week van de ouder. De minimale duur van het verlof is één week, en de maximale duur is negen weken.
Hoeveel uur verlof is er?
De verlofduur per week wordt berekend op basis van de normale werkduur van de ouder. Als een ouder bijvoorbeeld 32 uur per week werkt, dan kan het ouderschapsverlof bestaan uit minimaal 32 uur (één week) en maximaal 288 uur (9 weken). Het verlof kan aaneengesloten of verspreid over meerdere weken worden opgenomen, zolang het binnen het eerste levensjaar van het kind valt.
Het verlof kan niet gedeeltelijk worden opgenomen, zoals bijvoorbeeld voor een halve werkweek. Dit betekent dat ouders minimaal een volledige werkweek verlof kunnen nemen, maar niet minder.
Voorwaarden voor het aanvragen van betaald ouderschapsverlof
Om recht te hebben op het betaalde ouderschapsverlof, moeten ouders aan een aantal voorwaarden voldoen. De belangrijkste voorwaarden zijn:
- Arbeidsovereenkomst: De ouder moet een arbeidsovereenkomst hebben. Dit betekent dat zelfstandigen, zoals dga’s of alfahulpen, de uitkering direct via Mijn UWV kunnen aanvragen, in plaats van via hun werkgever.
- Aanvraaggesprek: De aanvraag voor het verlof en de uitkering moet minstens twee maanden voor het begin van het verlof worden besproken met de werkgever. De werkgever speelt een belangrijke rol in het aanvraagproces.
- Aanvraagprocedure: De aanvraag voor het betaalde ouderschapsverlof verloopt via de werkgever of via Mijn UWV voor zelfstandigen. De werkgever voert de aanvraag uit via het werkgeversportaal of Digipoort.
Ouders kunnen het betaalde ouderschapsverlof opnemen, ook als ze meerdere werkgevers hebben. In dat geval moet elke werkgever afzonderlijk de uitkering aanvragen bij UWV.
Onbetaald ouderschapsverlof
Naast de 9 betaalde weken ouderschapsverlof, zijn er nog 17 weken onbetaald ouderschapsverlof beschikbaar. Deze 17 weken kunnen worden opgenomen tot de achtste verjaardag van het kind. Het onbetaalde ouderschapsverlof is wettelijk geregeld, maar ouders kunnen met hun werkgever extra afspraken maken over het verlof. Dit kan bijvoorbeeld zijn om het verlof langer te maken of om het verlof op een andere manier te gebruiken.
Het onbetaalde ouderschapsverlof is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om meer tijd vrij te nemen voor hun kind, zonder dat ze de uitkeringen van UWV hoeven te gebruiken. Het verlof kan op elk gewenste moment worden opgenomen, zolang het binnen de 8 jaar van het kind valt.
Aanvraagproces voor ouderschapsverlof
Het aanvraagproces voor ouderschapsverlof, zowel betaald als onbetaald, is wettelijk geregeld. Ouders moeten het verlof minstens twee maanden van tevoren aanvragen bij hun werkgever. De werkgever heeft de verantwoordelijkheid om de aanvraag correct te verwerken en eventuele wijzigingen aan te brengen in de werkrooster.
Bij het aanvragen van ouderschapsverlof moet de ouder duidelijk aangeven:
- Wanneer het verlof begint en eindigt.
- Hoeveel uren per week het verlof wordt genomen.
- Hoe het verlof wordt gespreid over de week.
De werkgever kan in overleg met de ouder eventueel wijzigingen aanbrengen in de aanvraag, bijvoorbeeld als er ernstige organisatorische problemen zijn. Deze wijzigingen moeten schriftelijk worden gemotiveerd en moeten binnen een redelijke termijn plaatsvinden.
Betaald ouderschapsverlof voor vaders
Vaders hebben sinds 2020 ook het recht om ouderschapsverlof op te nemen. Sinds 2020 kunnen vaders 5 dagen 100% betaald geboorteverlof opnemen in de eerste 4 weken na de geboorte van hun kind. Daarnaast kunnen vaders vanaf juli 2020 ook 5 weken deels betaald geboorteverlof opnemen tegen 70% van het dagloon. Deze regeling geldt voor het eerste halfjaar na de geboorte.
Sinds 2 augustus 2022 kunnen vaders net zoals moeders 9 weken ouderschapsverlof opnemen waarbij ze 70% van hun dagloon ontvangen. Deze regeling is bedoeld om vaders de mogelijkheid te geven om tijd vrij te nemen voor hun kind, zonder volledig hun inkomsten te verliezen.
Betaald ouderschapsverlof voor ouders van tweelingen
Voor ouders van tweelingen zijn er extra regels rond ouderschapsverlof. Ouders van tweelingen kunnen voor beide kinderen apart ouderschapsverlof opnemen. Dit betekent dat ze in totaal 52 weken ouderschapsverlof kunnen opnemen, waarvan 18 weken betaald zijn (9 weken per kind).
De betaalde 9 weken ouderschapsverlof per kind moeten binnen het eerste levensjaar van elk kind worden opgenomen. Het onbetaalde ouderschapsverlof kan tot de achtste verjaardag van elk kind worden opgenomen.
Betaald ouderschapsverlof voor ouders van een prematuur geboren kind
Ouders van een prematuur geboren kind kunnen extra aandacht krijgen bij de aanvraag van ouderschapsverlof. Het zwangerschapsverlof kan worden aangepast als de zwangerschap korter duurde dan 6 weken. In dat geval wordt de verlofperiode uitgebreid, zodat ouders extra tijd krijgen om zich aan te passen aan de geboorte van hun kind.
De totale verlofperiode voor moeders met een prematuur geboren kind is altijd 16 weken. Als de zwangerschapsverlof bijvoorbeeld 6 weken korter duurde, dan wordt de verlofperiode met 6 weken verlengd.
Tijdige opname van ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof moet tijdig worden opgenomen, zodat ouders de voordelen kunnen blijven genieten. Opgenomen verlof dat niet tijdig wordt genomen, vervalt. Ouders moeten het ouderschapsverlof uiterlijk binnen de eerste 8 jaar van het kind opnemen. Dit betreft zowel het betaalde als het onbetaalde ouderschapsverlof.
Het verlof kan op elk gewenste moment worden opgenomen, zolang het binnen de acht jaar valt. Ouders kunnen bijvoorbeeld kiezen om het verlof op te nemen in de eerste paar maanden na de geboorte van hun kind of pas later, bijvoorbeeld als ze hun kind willen gaan opvoeden in de kleuterschool.
Vervallen ouderschapsverlof
Als ouders het ouderschapsverlof niet tijdig opnemen, vervalt het. Dit betreft zowel het betaalde als het onbetaalde ouderschapsverlof. Opgenomen verlofuren die niet worden genomen, zijn niet langer beschikbaar. Het is daarom belangrijk voor ouders om vroegtijdig over te gaan op het ouderschapsverlof, zodat ze de voordelen kunnen blijven genieten.
Het verlof kan worden opgenomen in het eerste levensjaar van het kind, bijvoorbeeld om de eerste maanden van het ouderschap door te brengen. Als ouders het verlof later opnemen, bijvoorbeeld in het tweede of derde jaar van het kind, dan verliezen ze de mogelijkheid om de uitkeringen van UWV te gebruiken.
Conclusie
Het betaalde ouderschapsverlof is sinds 2 augustus 2022 een wettelijk geregeld recht voor ouders. Ouders kunnen voor 9 weken ouderschapsverlof een uitkering van UWV ontvangen, die gelijk is aan 70% van hun dagloon. Deze regeling is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om tijd vrij te nemen bij de geboorte van hun kind, zonder volledig hun inkomsten te verliezen.
De regels rond ouderschapsverlof zijn wettelijk geregeld en gelden voor zowel moeders als vaders. Ouders kunnen het verlof opnemen binnen het eerste levensjaar van het kind en moeten het minstens twee maanden van tevoren aanvragen bij hun werkgever. Het verlof kan op verschillende manieren worden gespreid, afhankelijk van de werkduur per week.
Naast het betaalde ouderschapsverlof zijn er ook 17 weken onbetaald ouderschapsverlof beschikbaar, die tot de achtste verjaardag van het kind kunnen worden opgenomen. Deze regeling is bedoeld om ouders extra flexibiliteit te bieden bij de opvoedingskeuzes voor hun kind.
Het ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van de wettelijke regelgeving rond gezin en werken. Het helpt ouders om zich volledig op hun kind te richten en maakt het voor ouders makkelijker om de eerste maanden van het ouderschap door te brengen. Het is belangrijk dat ouders vroegtijdig overgaan op ouderschapsverlof, zodat ze de voordelen kunnen blijven genieten.