De arbeidsvoorwaarden voor ambtenaren in de gemeentelijke sector worden geregeld door de CAO Gemeenten en de CAO SGO. Een belangrijk onderdeel daarvan is het ouderschapsverlof, dat sinds 2023 is aangepast. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de regelingen rondom betaald ouderschapsverlof volgens deze CAO’s. De nadruk ligt op de juridische en collectieve afspraken, de berekening van loondoorbetalingen, de mogelijkheid om ouderschapsverlof te combineren met wettelijke regelingen, en de toepassing in bijzondere situaties zoals meerlingen of parttime werk. Het artikel is gebaseerd op de officiële informatie uit de CAO’s en publicaties van betrouwbare partijen.
Introductie
Ouderschapsverlof is een essentieel onderdeel van de arbeidsvoorwaarden voor medewerkers in de gemeentelijke sector. Het geeft werkende ouders de mogelijkheid om hun kind in de eerste jaren van de levensloop fysiek en emotioneel bij te staan, zonder volledig hun inkomensbron te verliezen. De CAO Gemeenten en de CAO SGO regelen zowel het wettelijk als het collectieve ouderschapsverlof. Sinds 31 december 2023 zijn er nieuwe regels ingevoerd die het ouderschapsverlof flexibeler maken. Werknemers kunnen nu tot 13 weken ouderschapsverlof opnemen, waarvan een deel gedeeltelijk betaald kan worden door de werkgever. Deze regelingen kunnen verder worden aangevuld door het wettelijk ouderschapsverlof, dat sinds 2022 beschikbaar is.
Deze regels zijn ontworpen om het combineren van werk en gezinssituatie voor ouders te vergemakkelijken, en tegelijkertijd een duidelijke rechtsgrondslag te bieden voor werkgevers. De implementatie van deze regels vereist een goed begrip van zowel de juridische als de collectieve afspraken. In de volgende secties wordt ingegaan op de wettelijke regeling, de CAO-regeling, het combineren van beide, de berekening van loondoorbetalingen, en de toepassing in bijzondere gevallen.
Wettelijk ouderschapsverlof
Sinds 2 augustus 2022 is de Wet betaald ouderschapsverlof (Wbo) van kracht. Deze wettelijke regeling biedt iedere ouder het recht om in het eerste levensjaar van hun kind negen werkweken ouderschapsverlof te nemen. Tijdens deze periode ontvangt de ouder 70 procent van hun salaris van het UWV, mits het verlof in het eerste levensjaar wordt genomen. Het wettelijk ouderschapsverlof is beschikbaar voor alle werknemers, ook buiten de gemeentelijke sector.
De loondoorbetaling uit de wettelijke regeling is gelimiteerd tot 70 procent van het salaris, en geldt voor maximum negen werkweken. Deze regeling is ontworpen om ouders te ondersteunen in de belangrijke eerste fase van de opvoeding, waarin de band met het kind en de aanpassing aan de nieuwe situatie een prioriteit is. Het verlof kan worden genomen bij zowel moeders als vaders, en kan verdeeld worden over beide ouders. Dit laat de ouders zelf bepalen hoe het verantwoordelijkheid en de tijd tussen hen verdeeld moet worden.
Betaald ouderschapsverlof volgens de CAO Gemeenten en SGO
Naast het wettelijk ouderschapsverlof biedt de CAO Gemeenten een aanvullende regeling voor ouders in de gemeentelijke sector. Deze regeling is ontworpen om ouders meer flexibiliteit te bieden in het combineren van ouderschapsverlof en het behouden van een deel van hun inkomen. Sinds 31 december 2023 zijn de regels voor ouderschapsverlof volgens de CAO Gemeenten en SGO aangepast, en is het ouderschapsverlof verder uitgebreid.
Medewerkers kunnen nu tot 13 werkweken ouderschapsverlof opnemen, waarbij de werkgever een deel van het salaris doorbetaalt. Deze 13 weken zijn los van de wettelijke regeling, en kunnen daarom worden aangevuld met het wettelijk ouderschapsverlof. Het ouderschapsverlof dat opgenomen wordt volgens de CAO kan worden verdeeld in meerdere periodes, en de loondoorbetaling kan worden bepaald op basis van de wensen van de werknemer. De loondoorbetaling kan variëren tussen 70 en 80 procent van het salaris, afhankelijk van de salarisschaal van de medewerker.
Het ouderschapsverlof dat opgenomen wordt volgens de CAO is per kind beschikbaar, behalve bij twee- of meerlingen. In dat geval kan het ouderschapsverlof maar één keer worden aangerekenen. Ouders van meerlingen kunnen echter opnieuw ouderschapsverlof opnemen wanneer ze een volgend kind krijgen.
Combinatie van wettelijk en CAO-ouderschapsverlof
Een belangrijk aspect van het ouderschapsverlof is de mogelijkheid om wettelijk ouderschapsverlof en ouderschapsverlof volgens de CAO te combineren. Deze combinatie geeft ouders meer flexibiliteit in het plannen van hun verlof en het beheren van hun inkomsten.
Als een werknemer kiest voor het volledig doorbetalen van de negen wettelijke ouderschapsverlofweken, kan het salaris van deze periode worden aangevuld door de CAO-regeling. Hierdoor ontvangt de werknemer gedurende deze negen weken hun volledige salaris, in plaats van 70 procent. De overige vier weken ouderschapsverlof kunnen dan opgenomen worden volgens de CAO, waarbij de loondoorbetaling volgt uit de afspraken in de CAO.
Als een werknemer kiest voor minder dan negen weken volledig doorbetaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar, dan houdt hij of zij meer weken over die kunnen worden opgenomen volgens de CAO. De totale loondoorbetaling is dan beperkt tot 13 weken, waarbij de loondoorbetaling voor deze weken volgt uit de CAO-regeling.
Een alternatief is om het wettelijk ouderschapsverlof volledig te nemen zonder de loondoorbetaling volgens de CAO. In dat geval ontvangt de werknemer 70 procent van hun salaris gedurende de negen weken, en heeft hij of zij daarnaast het recht op 13 weken ouderschapsverlof volgens de CAO. Deze 13 weken kunnen worden opgenomen tot de achtste verjaardag van het kind.
Berekening van loondoorbetaling
De loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof volgens de CAO hangt af van het salaris van de medewerker. De regeling is ontworpen om de loondoorbetaling aan te passen aan de salarisschaal van de werknemer. Voor werknemers met een salaris dat lager is dan het maximum van schaal 2 ontvangt de werknemer 80 procent van hun salaris. Voor werknemers met een salaris dat hoger is dan het maximum van schaal 2, maar lager dan het maximum van schaal 4, ontvangt de werknemer 70 procent van hun salaris.
De berekening van het ouderschapsverlof is gebaseerd op de formele arbeidsduur per week. Een medewerker die bijvoorbeeld 36 uur per week werkt, heeft recht op 13 x 36 = 486 uur ouderschapsverlof. Als de loondoorbetaling bijvoorbeeld 80 procent is, dan ontvangt de werknemer 80 procent van deze 486 uur. Dit betekent dat hij of zij 388,8 uur ouderschapsverlof ontvangt met loondoorbetaling.
Het ouderschapsverlof kan verdeeld worden over meerdere periodes. De loondoorbetaling kan variëren tussen 70 en 80 procent, afhankelijk van de wensen van de werknemer. De werknemer kan zelf bepalen hoe lang het ouderschapsverlof duurt, en hoeveel uren per week worden genomen. Deze flexibiliteit maakt het mogelijk om ouderschapsverlof aan te passen aan de wensen en situatie van de werknemer.
Toepassing in bijzondere situaties
De regelingen rondom ouderschapsverlof zijn ontworpen om ook in bijzondere situaties van toepassing te zijn. Dit omvat situaties zoals adoptie, pleegzorg en meeroudergezinnen. In deze gevallen kan ouderschapsverlof worden opgenomen voor de ouder of ouders die verantwoordelijk zijn voor het kind.
Bij adoptie kan ouderschapsverlof worden opgenomen gedurende het eerste levensjaar van het kind. Het ouderschapsverlof kan opgenomen worden volgens zowel de wettelijke regeling als de CAO-regeling. De loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof volgt uit de afspraken in de CAO, en is afhankelijk van het salaris van de werknemer.
Bij pleegzorg kan ouderschapsverlof worden opgenomen gedurende het eerste levensjaar van het kind. Het ouderschapsverlof kan opgenomen worden volgens zowel de wettelijke regeling als de CAO-regeling. De loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof volgt uit de afspraken in de CAO, en is afhankelijk van het salaris van de werknemer.
In meeroudergezinnen kan ouderschapsverlof worden opgenomen door beide ouders. Het ouderschapsverlof kan worden verdeeld over beide ouders, en kan worden aangevuld met de loondoorbetaling uit de CAO-regeling. De loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof is afhankelijk van het salaris van de werknemer.
Praktische toepassing en communicatie
De praktische toepassing van ouderschapsverlof vereist een duidelijke communicatie tussen de werknemer en de werkgever. De werknemer moet de wensen en plannen rondom ouderschapsverlof bespreken met de werkgever, en moet de afspraken in het contract vastleggen. De werkgever moet ervoor zorgen dat de werknemer goed is geïnformeerd over de regelingen rondom ouderschapsverlof, en moet de werknemer begeleiden bij het aanvragen en inzetten van ouderschapsverlof.
Een toolkit is beschikbaar gemaakt om HR-professionals te ondersteunen bij het informeren en begeleiden van werknemers. Deze toolkit bevat een overzicht van de regelingen, rekenvoorbeelden, en uitleg over ouderschapsverlof in bijzondere situaties. De toolkit helpt HR-professionals om ouderschapsverlof goed te organiseren en te communiceren binnen de organisatie.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een essentieel onderdeel van de arbeidsvoorwaarden voor medewerkers in de gemeentelijke sector. De CAO Gemeenten en de CAO SGO regelen zowel het wettelijk ouderschapsverlof als het ouderschapsverlof dat opgenomen kan worden volgens de CAO. Sinds 31 december 2023 zijn de regels voor ouderschapsverlof aangepast, en is het ouderschapsverlof verder uitgebreid. Medewerkers kunnen nu tot 13 werkweken ouderschapsverlof opnemen, waarbij een deel van het salaris wordt doorbetaald. Deze regelingen kunnen aangevuld worden door het wettelijk ouderschapsverlof, dat sinds 2022 beschikbaar is.
De loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof is afhankelijk van het salaris van de werknemer. Voor werknemers met een salaris dat lager is dan het maximum van schaal 2 ontvangt de werknemer 80 procent van hun salaris. Voor werknemers met een salaris dat hoger is dan het maximum van schaal 2, maar lager dan het maximum van schaal 4, ontvangt de werknemer 70 procent van hun salaris.
De regelingen rondom ouderschapsverlof zijn ontworpen om ouders te ondersteunen in het combineren van werk en gezinssituatie, en om ouders te helpen bij het beheren van hun inkomsten. De regelingen zijn toepasbaar in bijzondere situaties zoals adoptie, pleegzorg en meeroudergezinnen. Een toolkit is beschikbaar gemaakt om HR-professionals te ondersteunen bij het informeren en begeleiden van werknemers.
De implementatie van ouderschapsverlof vereist een duidelijke communicatie tussen de werknemer en de werkgever. De werknemer moet de wensen en plannen rondom ouderschapsverlof bespreken met de werkgever, en moet de afspraken in het contract vastleggen. De werkgever moet ervoor zorgen dat de werknemer goed is geïnformeerd over de regelingen rondom ouderschapsverlof, en moet de werknemer begeleiden bij het aanvragen en inzetten van ouderschapsverlof.