Adoptie en pleegzorg zijn belangrijke stappen in het leven van vele gezinnen. Deze vormen van ouderschap brengen niet alleen emotionele en sociaal-familiale veranderingen met zich mee, maar ook juridische en arbeidsrechtelijke gevolgen. Voor werknemers die een kind adopteren of een pleegkind in huis nemen, bestaan er specifieke rechten op het werk. Deze rechten omvatten adoptieverlof of pleegzorgverlof, waarbij de ouder(s) tijd krijgen om het kind in hun leven te integreren.
Dit artikel biedt een overzicht van de juridische en praktische aspecten van adoptieverlof en pleegzorgverlof. Het legt uit hoe ouders deze verloven aan kunnen vragen, welke voorwaarden gelden, hoe lang het verlof duurt, en hoe het verlof betaald wordt. Daarnaast wordt ingegaan op de mogelijkheid om ouderschapsverlof aan te vragen na het adoptie- of pleegzorgverlof. Aan het eind van dit artikel zijn de belangrijkste bronnen opgenomen voor verdere informatie.
Wat is adoptieverlof?
Adoptieverlof is een juridisch vastgelegd verlof dat een werknemer krijgt als hij of zij een kind adopteert. Tijdens dit verlof kan de werknemer zich richten op de aanpassing aan het nieuwe gezinssituatie. Het adoptieverlof is bedoeld om ouders en kind aan elkaar te laten wennen. Het verlof wordt geregeld via de Wet arbeid en zorg (WAZO) en is beschikbaar voor beide ouders, mits ze voldoen aan de voorwaarden.
De duur van het adoptieverlof is maximaal zes weken. Ouders kunnen dit verlof opnemen binnen een periode van 26 weken: vanaf vier weken voor de komst van het kind tot en met 22 weken daarna. Het verlof kan zowel continu als verdeeld over meerdere perioden genomen worden, afhankelijk van de omstandigheden van de werknemer en het bedrijf. De werknemer dient dit verlof minstens drie weken van tevoren aan te vragen bij de werkgever.
Voorwaarden voor adoptieverlof
Om adoptieverlof te kunnen aanvragen, moet de adoptatie reeds door de rechtbank zijn uitgesproken. Dit betekent dat de juridische adoptatie officieel is ingetekend en het kind juridisch gezien onderdeel is geworden van het gezin. Voor pleegzorgverlof geldt een iets andere voorwaarde: het kind moet op het adres van de pleegouder zijn ingeschreven in de gemeente.
Daarnaast geldt dat adoptieverlof alleen beschikbaar is voor ouders die een kind adopteren of als pleegkind in huis nemen, en niet voor ouders die hun stiefkind adopteren als het kind al langer dan zestien weken bij hen woont. In dat geval is ouderschapsverlof beschikbaar.
Hoe verlof betaald wordt
Tijdens adoptieverlof of pleegzorgverlof ontvangt de werknemer een uitkering die gelijk is aan 100% van het maximaal dagloon. Deze uitkering is van korte duur en loopt even lang als het adoptieverlof. De werkgever ontvangt deze uitkering van het UWV en doet dit via het werkgeversportaal. De uitkering is bedoeld om de werknemer tijdens de verlofperiode te steunen, zodat hij of zij zich volledig op de nieuwe situatie kan richten.
Het adoptieverlof zelf is niet verplicht; ouders kunnen kiezen of ze alle zes weken verlof gebruiken of minder. Als het verlof niet in één keer wordt genomen, mag het verlof wel verdeeld worden over 26 weken. De werkgever mag het verzoek om gespreid verlof weigeren alleen als het bedrijf daardoor in problemen komt.
Pleegzorgverlof
Pleegzorgverlof is vergelijkbaar met adoptieverlof, maar is specifiek voor ouders die een pleegkind in huis nemen. Ook bij pleegzorgverlof geldt een maximum van zes weken verlof. De voorwaarde is dat het kind op het adres van de pleegouder is ingeschreven in de gemeente. Net als bij adoptieverlof kan het verlof binnen 26 weken genomen worden, vanaf vier weken voor de komst van het kind tot 22 weken daarna.
De werkgever ontvangt tijdens pleegzorgverlof eveneens een uitkering van het UWV voor 100% van het maximaal dagloon. Ouders kunnen het verlof aanvragen bij hun werkgever en moeten dit minstens drie weken van tevoren doen. Het verlof kan op verschillende manieren genomen worden, afhankelijk van de situatie en de overeenkomst met de werkgever.
Adoptieverlof versus ouderschapsverlof
Hoewel adoptieverlof en ouderschapsverlof beide gericht zijn op de ondersteuning van ouders in de eerste maanden na de geboorte of aankomst van een kind, zijn er belangrijke verschillen tussen deze twee vormen van verlof.
Adoptieverlof is een korte termijnverlof, maximaal zes weken, dat gericht is op het aanpassingsproces van ouders en kind. Ouderschapsverlof is een langdurig verlof dat zich over de eerste 7 jaar van het kind uitstrekt. Vanaf augustus 2022 is het ouderschapsverlof aangepast. Ouders (inclusief adoptie- en pleegouders) hebben nu recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, dat binnen het eerste levensjaar van het kind genomen moet worden. De overige 17 weken ouderschapsverlof zijn onbetaald, maar kunnen opgenomen worden tot het kind 7 jaar is.
Ouderschapsverlof is bedoeld om ouders de ruimte te geven om zich op het kind te richten, zonder druk van het werk. Het ouderschapsverlof is ook beschikbaar voor ouders die een kind adopteren of een pleegkind in huis nemen. Het kan aaneengesloten of verdeeld genomen worden, afhankelijk van de omstandigheden.
Aanvragen van adoptieverlof of pleegzorgverlof
Het aanvragen van adoptieverlof of pleegzorgverlof is een belangrijk proces dat goed gepland moet zijn. Ouders moeten hun verzoek minstens drie weken van tevoren indienen bij hun werkgever. Dit geeft de werkgever voldoende tijd om de procedure te starten en eventuele administratieve zaken af te handelen.
Het verlof kan op twee manieren genomen worden: continu of verdeeld. In het geval van een uitkering moet het verlof aaneengesloten genomen worden. Ouders kunnen overleggen met hun werkgever hoe het verlof genomen kan worden, maar de werkgever mag een verzoek voor verdeeld verlof alleen weigeren als het bedrijf daardoor in problemen komt.
Aanvragen van ouderschapsverlof na adoptie of pleegzorg
Nadat ouders adoptieverlof of pleegzorgverlof hebben genoten, is het mogelijk om ouderschapsverlof aan te vragen. Het ouderschapsverlof is bedoeld om ouders langdurig de mogelijkheid te geven om zich op hun kind te richten. Het ouderschapsverlof kan worden genomen tot het kind 7 jaar is.
Vanaf augustus 2022 is het ouderschapsverlof aangepast. Ouders hebben nu recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, dat binnen het eerste levensjaar van het kind genomen moet worden. De verlofuitkering bedraagt 70% van het maximum dagloon. Als deze 9 weken niet worden genomen in het eerste jaar, kunnen ze worden toegevoegd aan de overige 17 weken ouderschapsverlof, die onbetaald zijn. Deze 17 weken kunnen genomen worden tot het kind 7 jaar is.
Ouders kunnen ouderschapsverlof aanvragen bij hun werkgever, ook als ze al adoptieverlof of pleegzorgverlof hebben genomen. Het is mogelijk om ouderschapsverlof aan te vragen voor meerdere kinderen. De werkgever mag ouderschapsverlof meestal niet weigeren.
Voorwaarden voor ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof is beschikbaar voor alle ouders, ongeacht het type ouderschap of de arbeidsverhouding. Het maakt niet uit of de ouder een vast of tijdelijk contract heeft. Ook is er geen minimum dienstverband vereist om ouderschapsverlof aan te vragen.
Als ouders bijvoorbeeld nog niet weten op welke datum hun pleeg- of adoptiekind bij hen komt, kunnen ze aangeven dat ze de ingangsdatum later doorgeven. Dit is een flexibele optie die zorgt voor extra zekerheid in de planning.
Het aanvragen van ouderschapsverlof
Het aanvragen van ouderschapsverlof kan op elk moment gebeuren. Het maakt niet uit hoe lang de werknemer al in dienst is bij zijn werkgever. De werkgever mag het verzoek om ouderschapsverlof meestal niet weigeren. Echter, als er een cao is die andere regels bevat, gelden deze regels boven de algemene wettelijke bepalingen.
Ouders kunnen ouderschapsverlof aanvragen voor meerdere kinderen. Als ze bijvoorbeeld al ouders zijn van een eerder kind, kunnen ze extra ouderschapsverlof aanvragen. Het is ook mogelijk om ouderschapsverlof over te nemen naar een nieuwe werkgever, als de ouder tijdens het ouderschapsverlof van baan verandert.
Aanvullend geboorteverlof
Naast ouderschapsverlof bestaat er ook het geboorteverlof, dat beschikbaar is voor de partner van de moeder of de biologische vader. Dit verlof bestaat uit 5 dagen doorbetaald geboorteverlof. Aansluitend kan de partner 5 weken aanvullend geboorteverlof aanvragen bij de werkgever. Deze regeling is van toepassing op biologische ouders, adoptieouders en pleegouders.
Flexibiliteit in verlofsplanning
Zowel adoptieverlof als ouderschapsverlof biedt ouders flexibiliteit in de verlofsplanning. Ouders kunnen kiezen of ze het verlof in één keer of verdeeld genemen. Dit is afhankelijk van de situatie en de overeenkomst met de werkgever. De werkgever mag een verzoek voor gespreid verlof alleen weigeren als het bedrijf daardoor in problemen komt.
Ouders kunnen ook kiezen of ze het verlof allebei tegelijk opnemen, of dat ze het verlof opdelen. Deze keuze is vrij, maar het is verstandig om overleg te hebben met de werkgever en eventueel met de andere ouder om te bepalen wat het meest gunstige is voor het gezin en de werkgever.
Ziekte tijdens verlof
Als een ouder tijdens het adoptieverlof of ouderschapsverlof ziek wordt, loopt het verlof gewoon door. Dit betekent dat de ouder niet hoeft te vragen om het verlof te verlengen of opnieuw in te plannen. De vakantiedagen worden wel opgebouwd tijdens het verlof, en de werkgever mag de ouder niet vragen om het verlof te compenseren met vakantiedagen.
Ondersteuning door het UWV
Het UWV speelt een belangrijke rol in de financiering van adoptieverlof en ouderschapsverlof. De werkgever ontvangt een uitkering van het UWV voor 100% van het maximaal dagloon tijdens het adoptieverlof of pleegzorgverlof. Voor ouderschapsverlof is de uitkering voor 70% van het maximum dagloon. De werkgever kan deze uitkering aanvragen via het werkgeversportaal van het UWV.
Het UWV keert de uitkering binnen 6 weken na het aanvragen. Dit betekent dat ouders tijdens hun verlof financieel ondersteund worden, zodat ze zich niet hoeven zorgen maken over hun inkomsten.
Conclusie
Adoptie- en pleegzorgverlof zijn belangrijke rechten voor ouders die een kind adopteren of een pleegkind in huis nemen. Deze verloven bieden ouders de mogelijkheid om zich te richten op de aanpassing aan hun nieuwe gezinssituatie. Het adoptieverlof is maximaal zes weken en kan binnen een periode van 26 weken genomen worden. Tijdens het verlof ontvangt de ouder een uitkering van 100% van het maximaal dagloon, die door de werkgever wordt aangevraagd bij het UWV.
Na het adoptieverlof of pleegzorgverlof is het mogelijk om ouderschapsverlof aan te vragen. Het ouderschapsverlof is bedoeld om ouders langdurig de mogelijkheid te geven om zich op hun kind te richten. Vanaf augustus 2022 is het ouderschapsverlof aangepast. Ouders hebben nu recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, dat binnen het eerste levensjaar van het kind genomen moet worden. De overige 17 weken ouderschapsverlof zijn onbetaald, maar kunnen genomen worden tot het kind 7 jaar is.
Het aanvragen van adoptieverlof, pleegzorgverlof en ouderschapsverlof is een belangrijk proces dat goed gepland moet zijn. Ouders moeten hun verzoek minstens drie weken van tevoren indienen bij hun werkgever. Het verlof kan op verschillende manieren genomen worden, afhankelijk van de situatie en de overeenkomst met de werkgever.
In het kader van ouderschapsverlof is het ook mogelijk om geboorteverlof aan te vragen voor de partner van de ouder of de biologische vader. Deze regeling bestaat uit 5 dagen doorbetaald geboorteverlof en 5 weken aanvullend geboorteverlof.
Adoptie- en pleegzorgverlof zijn onderdeel van een bredere set van rechten en mogelijkheden die ouders beschikbaar zijn. Deze rechten zijn bedoeld om ouders te ondersteunen bij het opbouwen van een gezin en het verantwoorden van de zorg voor hun kind. Het is belangrijk dat ouders deze rechten kennen en weten hoe ze deze kunnen aanvragen.