Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werknemers toestaat om tijd vrij te nemen van hun werk om te zorgen voor een jong kind. In Nederland is ouderschapsverlof een belangrijk onderdeel van de balans tussen werk en gezin. Het verlof kan worden opgenomen door moeders én vaders, of door iedere ouder afzonderlijk. Ouderschapsverlof kan van invloed zijn op het inkomen, toeslagen en belastingaangifte. Het is daarom belangrijk om te weten hoe ouderschapsverlof precies werkt en welke financiële gevolgen het kan hebben.
In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van ouderschapsverlof besproken, met een focus op de gevolgen voor inkomen, toeslagen en de Belastingdienst. Ook wordt ingegaan op de mogelijkheid van betaald ouderschapsverlof, aanvullend geboorteverlof en de invloed van veranderingen in het inkomen op toeslagen zoals kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag en huurtoeslag.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een vorm van onbetaald verlof dat werknemers toestaat om tijd vrij te nemen van hun werk om een jong kind te verzorgen. Het verlof kan worden opgenomen door zowel moeder als vader, of door iedere ouder afzonderlijk. Het verlof mag worden ingenomen in de acht jaar na de geboorte van het kind. Bij een tweeling of drieling is het ouderschapsverlof beschikbaar per kind.
Het aantal uren ouderschapsverlof hangt af van het aantal uren dat de werknemer normaal gesproken werkt. Bijvoorbeeld: iemand die volledig werkt (40 uur per week) heeft recht op 160 uur ouderschapsverlof per kind. Het verlof kan worden opgenomen in maximaal zes delen, wat betekent dat ouders het verlof op meerdere momenten in de acht jaar kunnen opnemen.
Het ouderschapsverlof kan ook worden meegenomen naar een nieuwe werkgever, mits het verlof niet volledig is ingenomen. Het is belangrijk om bij de werkgever te informeren over de mogelijkheden voor ouderschapsverlof, aangezien sommige cao’s extra regels bevatten.
Betaald ouderschapsverlof
Sinds 2 augustus 2022 is er een nieuwe wet in werking getreden die betaald ouderschapsverlof mogelijk maakt. Ouders kunnen nu 9 weken ouderschapsverlof opnemen waarvoor ze 70% van hun loon ontvangen. Dit betaald verlof moet worden genomen binnen het eerste levensjaar van het kind. Als ouders het verlof daarna opnemen, is het onbetaald.
De 9 weken betaald ouderschapsverlof komen bovenop het bestaande zwangerschaps- en bevallingsverlof (16 weken voor de moeder) en het geboorteverlof (6 weken voor de partner). Tijdens de 9 weken betaald ouderschapsverlof bouwen ouders wel vakantiedagen op, maar geen pensioen. Het verlof kan ook worden opgenomen voor pleeg- of adoptiekinderen die jonger zijn dan 8 jaar.
Het is belangrijk om te weten dat betaald ouderschapsverlof alleen beschikbaar is binnen het eerste levensjaar van het kind. Daarna is ouderschapsverlof automatisch onbetaald. Sommige werkgevers verhogen het loon van ouders tijdens het betaald ouderschapsverlof tot 100%, afhankelijk van de cao of contractregels. Het is daarom verstandig om de cao of de werknemersvoorwaarden te raadplegen bij de werkgever.
Gevolgen voor inkomen
Ouderschapsverlof heeft doorgaans een negatieve invloed op het inkomen, omdat ouders tijd vrijnemen van hun werk. Ouders ontvangen geen loon voor de uren die ze in ouderschapsverlof doorbrengen. Het is echter mogelijk dat sommige werkgevers het loon (gedeeltelijk) doorbetalen, afhankelijk van de cao of de arbeidsvoorwaarden.
Als het inkomen van ouders onder het sociaal minimum komt door het ouderschapsverlof, kunnen zij aanspraak maken op aanvullende bijstand. Het sociaal minimum is het bedrag dat iemand nodig heeft om in zijn of haar levensonderhoud te kunnen voorzien. Ouders kunnen zich hierover informeren bij hun gemeente.
Ouderschapsverlof kan ook gevolgen hebben voor vakantiedagen en pensioen. Tijdens betaald ouderschapsverlof bouwen ouders wel vakantiedagen op, maar geen pensioen. Tijdens onbetaald ouderschapsverlof bouwt niets op. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met deze gevolgen bij het plannen van ouderschapsverlof.
Gevolgen voor toeslagen
Ouderschapsverlof kan van invloed zijn op toeslagen van de Belastingdienst, zoals kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag en huurtoeslag. Omdat ouders tijd vrijnemen van hun werk, kan hun inkomen dalen, wat kan leiden tot een hogere toeslag of lagere belasting. Ouders moeten deze veranderingen in hun inkomen doorgeven aan de Belastingdienst.
Als ouders hun inkomen onder het sociaal minimum brengen door ouderschapsverlof, kunnen zij aanspraak maken op aanvullende bijstand. Dit is afhankelijk van de regelgeving van hun gemeente. Ouders moeten zich hierover informeren bij hun gemeente om te weten of zij in aanmerking komen voor extra steun.
Het is verstandig om een proefberekening te maken om te zien hoe ouderschapsverlof de toeslagen en belastingaangifte beïnvloedt. Dit geeft ouders een beter overzicht van de financiële gevolgen van ouderschapsverlof.
Ouderschapsverlof en belastingaangifte
Ouderschapsverlof heeft gevolgen voor de belastingaangifte, omdat ouders minder verdienen tijdens het verlof. Ouders moeten hun veranderingen in inkomen doorgeven aan de Belastingdienst. Dit geldt ook voor ouders die betaald ouderschapsverlof opnemen, omdat ook dit leidt tot een verandering in het inkomen.
Als ouders hun inkomen door ouderschapsverlof verlagen, kunnen zij aanspraak maken op toeslagen zoals kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag of huurtoeslag. Deze toeslagen worden berekend op basis van het inkomen dat ouders aan de Belastingdienst doorgeven. Het is daarom belangrijk om de Belastingdienst op de hoogte te houden van veranderingen in inkomen.
Ouders kunnen ook voordelen krijgen als hun inkomen onder het sociaal minimum komt. In dat geval kunnen zij aanspraak maken op aanvullende bijstand, afhankelijk van de regelgeving van hun gemeente. Het is verstandig om zich hierover te informeren bij de gemeente.
Ouderschapsverlof en ziekte
Wordt een ouder ziek tijdens ouderschapsverlof, dan betaalt de werkgever alleen de uren door die de werknemer zou werken. Het ouderschapsverlof loopt verder, ook als de ouder ziek is door zwangerschap of bevalling. In dit geval ontvangt de ouder geen loon voor de uren die ze niet werken, maar het ouderschapsverlof wordt verder gerekend.
Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij het plannen van ouderschapsverlof. Ouders kunnen beslissen om extra uren in te plannen of het ouderschapsverlof op te splitsen in meerdere delen, zodat eventuele ziekteperiodes minder gevolgen hebben voor het totale ouderschapsverlof.
Aanvragen en berekenen van ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof moet minstens 2 maanden van tevoren worden aangevraagd bij de werkgever. De aanvraag dient schriftelijk te zijn en moet bevatten:
- het aantal uren ouderschapsverlof dat wil worden opgenomen
- de data en tijden van het ouderschapsverlof
- de ingangsdatum van het ouderschapsverlof
Ouders kunnen kiezen voor een vaste ingangsdatum of voor een datum die afhankelijk is van de geboortedatum van het kind. Het is verstandig om met de werkgever te overleggen over de mogelijkheden voor ouderschapsverlof en eventuele aanvullende afspraken die in de cao zijn opgenomen.
Het ouderschapsverlof kan ook worden onderbroken of gestopt, mits er afspraken zijn gemaakt met de werkgever. Ouders kunnen beslissen om het ouderschapsverlof op te splitsen in meerdere delen, zodat ze het verlof op meerdere momenten in de acht jaar kunnen opnemen.
Gevolgen voor de werkgever
Ouderschapsverlof heeft gevolgen voor de werkgever, omdat ouders tijd vrijnemen van hun werk. De werkgever is verplicht om ouderschapsverlof toe te staan, mits de ouders het verlof hebben aangevraagd en de voorwaarden zijn voldaan. Ouderschapsverlof is in principe onbetaald, tenzij de werkgever het loon (gedeeltelijk) doorbetaalt.
In sommige cao’s zijn extra afspraken gemaakt over ouderschapsverlof. Bijvoorbeeld: sommige werkgevers verhogen het loon van ouders tijdens betaald ouderschapsverlof tot 100%. Ouders moeten dit controleren bij de werkgever, omdat het loonafval tijdens ouderschapsverlof van invloed kan zijn op toeslagen en belastingaangifte.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof geen invloed heeft op de arbeidsvoorwaarden van andere werknemers. Ouderschapsverlof is een persoonlijk recht dat alleen van toepassing is op ouders.
Gevolgen voor pensioen en vakantie
Ouderschapsverlof heeft gevolgen voor pensioen en vakantiedagen. Tijdens betaald ouderschapsverlof bouwen ouders wel vakantiedagen op, maar geen pensioen. Tijdens onbetaald ouderschapsverlof bouwt niets op. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met deze gevolgen bij het plannen van ouderschapsverlof.
Ouders kunnen beslissen om het ouderschapsverlof op te splitsen in meerdere delen, zodat ze het verlof op meerdere momenten in de acht jaar kunnen opnemen. Dit geeft ouders meer flexibiliteit en zorgt ervoor dat het verlof minder invloed heeft op pensioen en vakantiedagen.
Ouderschapsverlof en veranderingen in arbeidsuren
Als ouders hun arbeidsuren wijzigen, verandert ook het aantal uren ouderschapsverlof dat zij kunnen opnemen. Bijvoorbeeld: als een ouder minder gaat werken, vermindert ook het aantal uren ouderschapsverlof. Ouders kunnen het resterende ouderschapsverlof meenemen naar hun nieuwe werkgever, mits het verlof niet volledig is ingenomen.
Het is verstandig om bij de werkgever te informeren over de mogelijkheden voor ouderschapsverlof, aangezien sommige cao’s extra regels bevatten. Ouders kunnen ook een proefberekening maken om te zien hoe ouderschapsverlof de toeslagen en belastingaangifte beïnvloedt.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van de balans tussen werk en gezin. Het verlof kan worden opgenomen door zowel moeder als vader, of door iedere ouder afzonderlijk. Ouderschapsverlof heeft gevolgen voor inkomen, toeslagen en belastingaangifte. Het is daarom belangrijk om te weten hoe ouderschapsverlof precies werkt en welke financiële gevolgen het kan hebben.
Ouderschapsverlof kan worden opgenomen in de acht jaar na de geboorte van het kind. Het verlof kan worden opgenomen in maximaal zes delen, wat betekent dat ouders het verlof op meerdere momenten in de acht jaar kunnen opnemen. Ouderschapsverlof kan ook worden meegenomen naar een nieuwe werkgever, mits het verlof niet volledig is ingenomen.
Sinds 2 augustus 2022 is er een nieuwe wet in werking getreden die betaald ouderschapsverlof mogelijk maakt. Ouders kunnen nu 9 weken ouderschapsverlof opnemen waarvoor ze 70% van hun loon ontvangen. Dit betaald verlof moet worden genomen binnen het eerste levensjaar van het kind. Als ouders het verlof daarna opnemen, is het onbetaald.
Ouderschapsverlof heeft gevolgen voor toeslagen van de Belastingdienst, zoals kinderopvangtoeslag, zorgtoeslag en huurtoeslag. Ouders moeten veranderingen in hun inkomen doorgeven aan de Belastingdienst. Als het inkomen onder het sociaal minimum komt, kunnen ouders aanspraak maken op aanvullende bijstand.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof geen invloed heeft op de arbeidsvoorwaarden van andere werknemers. Ouderschapsverlof is een persoonlijk recht dat alleen van toepassing is op ouders. Het is verstandig om bij de werkgever te informeren over de mogelijkheden voor ouderschapsverlof en eventuele aanvullende afspraken die in de cao zijn opgenomen.