Ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde regeling waarmee werknemers tijdelijk minder kunnen werken om meer aandacht te besteden aan hun kind(eren). Deze regeling is van toepassing op werkgevers in alle sectoren, inclusief het automobiele bedrijfsleven. Voor zowel werknemers als werkgevers is het belangrijk om de regels van ouderschapsverlof goed te begrijpen, zodat zowel de wettelijke verplichtingen als de rechten van de werknemers duidelijk zijn. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van ouderschapsverlof in kaart gebracht, op basis van de wettelijke regels en recente wijzigingen.
Recht op ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof is geregeld in de Wet Arbeid en Zorg (WAZO). Deze wet geeft werknemers het recht om tijdelijk minder te werken of helemaal tijdelijk te stoppen met werken om zich langer met hun kind(eren) bezig te houden. Het verlof kan worden genomen voor kinderen tot 8 jaar oud. Voor elk kind dat een werknemer heeft of krijgt, is er apart ouderschapsverlof mogelijk. Bijvoorbeeld bij een tweeling is er dubbel ouderschapsverlof. Ook voor adoptie- of pleegkinderen geldt ouderschapsverlof, zolang deze kinderen bij de werknemer wonen volgens de basisregistratie personen.
Het ouderschapsverlof mag worden genomen door beide ouders, zodat het verlof niet alleen voor de moeder beschikbaar is. Dit is een belangrijk aspect, aangezien het ouderschap vanuit beide ouders gezien wordt. De duur van het ouderschapsverlof is maximaal 26 keer het aantal uren per week dat een werknemer gewoonlijk werkt. Zo heeft een werknemer die 40 uur per week werkt, recht op 1040 uur ouderschapsverlof. De werknemer mag zelf bepalen hoe deze uren worden ingezet, bijvoorbeeld aaneengesloten of verdeeld over meerdere weken.
Hoe werkt ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is in principe onbetaald, maar er zijn uitbetalingen mogelijk. Sinds 2 augustus 2022 gelden nieuwe regels: de eerste 9 weken van ouderschapsverlof zijn betaald, mits deze binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen. De uitkering bedraagt 70% van het dagloon van de werknemer, met een plafond van 70% van het maximumdagloon. De uitkering wordt door het UWV aan de werkgever uitbetaald. Let op: de werkgever ontvangt de uitkering pas na het einde van het ouderschapsverlof. Tijdens het verlof is het aan de werkgever om eventueel een deel van het loon door te betalen, maar dat is niet verplicht. In sommige cao’s is bepaald dat de werkgever de uitkering aanvult.
Het ouderschapsverlof mag worden aangevraagd zodra een werknemer in dienst is. Het verzoek voor ouderschapsverlof moet schriftelijk worden gedaan, minstens twee maanden voor de start van het verlof. In het verzoek moet de ingangsdatum en de periode van het ouderschapsverlof worden vermeld. Soms kan het echte geboortedatum van het kind nog onzeker zijn, waarom het verzoek vaak een afhankelijkheid bevat. De werknemer mag zelf bepalen hoe het ouderschapsverlof is verdeeld over uren of dagen, maar de werkgever kan de verdeling van de werkuren weigeren als het zwaarwegend bedrijfsbelang betreft. Een verzoek om ouderschapsverlof zelf als geheel kan in uitzonderlijke gevallen worden geweigerd, maar dit is zeer zeldzaam.
Wijzigingen sinds 2022
Een belangrijke wijziging in het ouderschapsverlof dateert van 2 augustus 2022. De eerste 9 weken van ouderschapsverlof kunnen nu gedeeltelijk doorbetaald worden. De uitkering door het UWV is 70% van het dagloon, maar niet hoger dan 70% van het maximumdagloon. Dit betekent dat werknemers met een hoger salaris minder dan 70% van hun daadwerkelijke loon ontvangen. De werkgever kan hier eventueel aanvullende afspraken maken, afhankelijk van de cao of individuele overeenkomst.
De wijziging is opgenomen in het Coalitieakkoord 2021-2025 en is bedoeld om ouders, met name vaders, te stimuleren om ouderschapsverlof op te nemen. Hierdoor kan het ouderschapsverlof worden ingezet om het verantwoordelijke ouderschap van beide ouders te versterken.
Aanvragen en administratie
Het aanvragen van ouderschapsverlof verloopt via schriftelijke communicatie tussen de werknemer en de werkgever. De werknemer dient het ouderschapsverlof minstens twee maanden van tevoren aan te vragen, met vermelding van de ingangsdatum en de duur van het verlof. Voor de werkgever is het belangrijk om de administratie goed te houden, aangezien de uitkering door het UWV pas na het ouderschapsverlof wordt uitbetaald. De werkgever moet dit bedrag aanvragen bij het UWV, en eventueel aanvullende afspraken maken met de werknemer over doorbetaling of andere financiële regelingen.
Het ouderschapsverlof kan ook worden opgeschort bij ziekte of bij een onvoorziene omstandigheid. In dit geval kan het ouderschapsverlof worden uitgesteld, maar ook dan is er een schriftelijk verzoek nodig. De werkgever mag dit verzoek alleen weigeren als er een zwaarwegend bedrijfsbelang is.
Verdeling van werkuren en afwijzing
Hoewel de werkgever verplicht is om ouderschapsverlof toe te staan, kan de verdeling van de werkuren worden afgewezen. Dit is bijvoorbeeld het geval als de verdeling van uren leidt tot een ernstige ontwrichting van de onderneming. De toets hierbij is minder streng dan bij de afwijzing van het ouderschapsverlof als geheel. In de praktijk is het dus vaak makkelijker om bezwaar te maken tegen de urenverdeling dan tegen het ouderschapsverlof in zijn geheel.
Ouderschapsverlof in het automobiele bedrijfsleven
Ouderschapsverlof is van toepassing op alle werknemers, ongeacht de sector waarin ze werken. In het automobiele bedrijfsleven kan ouderschapsverlof genomen worden door medewerkers die in bijvoorbeeld de verkoop, service of administratie werken. Het verlof is bedoeld om ouders te ondersteunen bij de zorg voor hun kind(eren), zodat werknemers hun werk en gezin goed kunnen combineren.
Voor een automobielbedrijf is het belangrijk om goed te weten hoe ouderschapsverlof werkt, zowel op administratief als op praktisch vlak. Een automobielbedrijf kan bijvoorbeeld een werknemer aanstellen om de klantenservice te ondersteunen, terwijl een andere werknemer ouderschapsverlof opneemt. Het is echter belangrijk om hierbij rekening te houden met de werklast en de planning van de rest van het team.
Rol van de cao
De cao speelt een belangrijke rol bij ouderschapsverlof. In veel cao’s zijn extra afspraken gemaakt over het ouderschapsverlof, zoals het doorbetalen van een deel van het loon of het aanvullen van de uitkering van het UWV. Het is daarom belangrijk dat de werkgever goed kijkt naar de cao om eventuele extra regelingen te weten. Bijvoorbeeld kan het ouderschapsverlof in bepaalde cao’s voor een deel doorbetaald worden, wat betekent dat de werkgever verplicht is om een deel van het loon door te betalen aan de werknemer. Dit kan van invloed zijn op de administratie en de financiële planning van het bedrijf.
Samenwerking tussen werknemer en werkgever
Een goed functionerende ouderschapsverlofregeling vraagt om samenwerking tussen de werknemer en de werkgever. Het is belangrijk dat de werknemer het ouderschapsverlof vroeg aanvraagt, zodat de werkgever tijdig voorbereidingen kan treffen. De werkgever kan bijvoorbeeld een vervanger aanstellen of taken herdistribueren zodat het bedrijf tijdens het ouderschapsverlof normaal kan functioneren.
Ouderschapsverlof is bedoeld om ouders te ondersteunen bij het combineren van werk en gezin. Door samen te werken en duidelijke afspraken te maken, kunnen zowel de werknemer als de werkgever er baat bij hebben.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde regeling die werknemers in staat stelt om tijdelijk minder te werken om zich met hun kind(eren) bezig te houden. De regeling is van toepassing op alle werknemers, inclusief werknemers in het automobiele bedrijfsleven. Het ouderschapsverlof mag worden genomen voor kinderen tot 8 jaar oud, en is maximaal 26 keer het aantal werkuren per week. Sinds 2022 is de eerste 9 weken van ouderschapsverlof gedeeltelijk doorbetaald door het UWV, wat betekent dat ouders nu financieel ondersteund worden bij het combineren van werk en gezin.
Voor een automobielbedrijf is het belangrijk om goed te weten hoe ouderschapsverlof werkt, zowel op administratief als op praktisch vlak. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de cao, omdat hierin extra afspraken gemaakt kunnen zijn over het ouderschapsverlof. Door samenwerking tussen werknemer en werkgever kan ouderschapsverlof zowel voor de werknemer als voor het bedrijf een positieve invloed hebben.