Het corona-ouderschapsverlof is een tijdelijke maatregel die in het kader van de coronapandemie is ingevoerd om ouders in de gelegenheid te stellen hun werkzaamheden tijdelijk te verminderen of te schorsen, zodat zij meer aandacht kunnen besteden aan de zorg voor hun kind. Deze maatregel is van toepassing op kinderen tot 12 jaar en in sommige gevallen tot 21 jaar of zelfs verder, afhankelijk van de specifieke omstandigheden. In deze artikel wordt uitgebreid ingegaan op de aanvraagprocedure, de voorwaarden, de toepassing en de voordelen van het corona-ouderschapsverlof, op basis van de beschikbare informatie.
Aanvraagprocedure bij de werkgever
Om gebruik te maken van het corona-ouderschapsverlof, moet de werknemer een schriftelijke aanvraag indienen bij de werkgever. De aanvraag moet ten minste drie dagen voor de aanvang van het verlof geschieden. In deze schriftelijke aanvraag dient de werknemer de begin- en einddatum van het corona-ouderschapsverlof te vermelden. De aanvraag kan worden ingediend via een aangetekend schrijven, via het overhandigen van de aanvraag waarbij het duplicaat wordt ondertekend door de werkgever, of op elektronische wijze mits ontvangstbevestiging door de werkgever.
De werkgever is verplicht om zijn beslissing (akkoord of weigering) binnen drie werkdagen te communiceren, en dit op schriftelijke of elektronische wijze, mits er een ontvangstbevestiging is. Deze beslissing moet ten minste vóór de aanvang van het corona-ouderschapsverlof worden genomen. Deze termijn geldt ook indien het akkoord wordt gegeven om een gewoon ouderschapsverlof om te zetten of te schorsen voor het opnemen van het corona-ouderschapsverlof. Uiteraard is het mogelijk dat de werkgever en werknemer onderling akkoord gaan op het inkorten van deze termijnen.
Voorwaarden voor het corona-ouderschapsverlof
Het corona-ouderschapsverlof is beschikbaar voor werknemers die minstens één maand in dienst zijn van hun werkgever. Het verlof kan worden opgenomen in verschillende situaties:
- Naar aanleiding van de geboorte van een kind, tot het kind 12 jaar wordt.
- Naar aanleiding van de adoptie van een kind, vanaf de inschrijving van het kind in het bevolkingsregister of vreemdelingenregister, tot het kind 12 jaar wordt.
- Indien de werknemer aangesteld is als pleegouder door een erkende dienst of rechtbank, tot het kind 12 jaar wordt.
Voor kinderen met een handicap is de leeftijdsgrens opgetrokken tot 21 jaar, of in sommige gevallen zelfs volledig verwijderd. Dit geldt bijvoorbeeld voor kinderen met een lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid die ten minste 66% beïnvloed wordt of wanneer er sprake is van aandoeningen die leiden tot minstens 4 punten in pijler I van de medisch-sociale schaal of 9 punten in de drie pijlers samen. In dergelijke gevallen is er geen leeftijdsgrens.
Tijdsperiode en toepassing
Het corona-ouderschapsverlof was beschikbaar vanaf 1 mei 2020 tot en met 30 september 2020. Het verlof kon op verschillende manieren worden opgenomen:
- In één aaneengesloten periode tot en met 30 september 2020.
- In één of meerdere perioden van één maand, eventueel aaneensluitend of los van elkaar.
- In één of meerdere perioden van één week, eventueel aaneensluitend of los van elkaar.
- In een combinatie van maandelijkse en wekelijkse perioden.
Het corona-ouderschapsverlof kon ook worden opgenomen in de vorm van een volledige schorsing van de beroepsloopbaan, wat betekent dat het verlof voltijds kon worden genomen. Dit gold met name voor alleenstaande ouders en ouders van kinderen met een handicap. Het verlof kon niet gelijktijdig worden toegepast met een ander verlof in het kader van loopbaanonderbreking.
Overstap van een ander verlof naar corona-ouderschapsverlof
Werknemers die reeds een ouderschapsverlof uitoefenden, zoals een halftijds of een verlof met 1/5de betrekking, hadden de mogelijkheid om dit verlof tijdelijk om te zetten in een corona-ouderschapsverlof, mits de werkgever akkoord gaf. Dit kon geschieden onder dezelfde vorm (halftijds of 1/5de). Indien het gewone ouderschapsverlof niet voor de volledige voorziene duur werd omgezet, dan zou het gewone ouderschapsverlof worden hernomen vanaf de dag na het einde van het corona-ouderschapsverlof tot de oorspronkelijke einddatum.
Ook voor werknemers die reeds een loopbaanonderbreking hadden, zoals een voltijds of halftijds verlof, was het mogelijk om deze schorsing tijdelijk te schorsen om het corona-ouderschapsverlof op te nemen. Ook hier gold dat, indien de loopbaanonderbreking niet voor de volledige duur werd geschorst, deze zou worden voortgezet vanaf de dag na het einde van het corona-ouderschapsverlof tot de oorspronkelijke einddatum.
Voordelen van het corona-ouderschapsverlof
Het corona-ouderschapsverlof biedt een aantal voordelen ten opzichte van het gewone ouderschapsverlof. Ten eerste is het financieel voordeliger. Werknemers die het corona-ouderschapsverlof opnemen, ontvangen onderbrekingsuitkeringen van de RVA, wat financiële zekerheid biedt.
Ten tweede meet het corona-ouderschapsverlof niet meet in de maximale duurtijd van het gewone ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouders die het corona-ouderschapsverlof opnemen, later nog steeds gebruik kunnen maken van het gewone ouderschapsverlof, zonder beperkingen. Dit is bijzonder relevant voor ouders die een halftijds ouderschapsverlof al hebben genoten, aangezien dat beperkt is tot acht maanden.
Ten derde is het corona-ouderschapsverlof snel en flexibel in te nemen, mits de werkgever akkoord gaat. De werknemer hoeft slechts drie dagen van tevoren in te lichten, en de verlofperiode kan zowel in één aaneengesloten periode als in meerdere losse perioden worden opgenomen.
Onslagbescherming
Het corona-ouderschapsverlof geniet van de ontslagbescherming die ook van toepassing is op andere vormen van loopbaanonderbreking. Dit betekent dat de werkgever in principe geen ontslag mag uitdelen aan een werknemer die in het kader van het corona-ouderschapsverlof tijdelijk zijn werkzaamheden heeft gereduceerd of geschorst.
Toepassingsgebied
Het toepassingsgebied van het corona-ouderschapsverlof is identiek aan dat van het gewone ouderschapsverlof. Dit betekent dat alle werknemers die recht hebben op het gewone ouderschapsverlof, ook in aanmerking komen voor het corona-ouderschapsverlof. Werknemers die deel uitmaakten van statutaire instellingen, zoals gewesten, gemeenschappen, lokale besturen en het onderwijs, moesten zich echter informeren bij hun werkgever of de bevoegde overheid om te bepalen of zij in aanmerking kwamen voor het corona-ouderschapsverlof.
Verlenging van het corona-ouderschapsverlof
Het corona-ouderschapsverlof werd oorspronkelijk ingevoerd vanaf 1 mei 2020. Op 26 juni 2020 werd het verlof verlengd tot 30 september 2020 via koninklijk besluit nr. 45. Deze verlenging betekende dat ouders die het verlof wilden opnemen in de periode van 1 juli 2020 tot en met 30 september 2020, een nieuwe aanvraag moesten indienen bij hun werkgever. Het verlof was niet automatisch verlengd, en de aanvraagprocedure moest opnieuw worden doorlopen.
Correlatie met andere loopbaanonderbrekingen
Het corona-ouderschapsverlof kan worden opgenomen in de vorm van een verminderde arbeidsprestatie (halftijd of 1/5de) of in de vorm van een volledige schorsing. Tijdens de periode van loopbaanonderbreking met de helft of 1/5de zijn de regels inzake deeltijdse arbeid in principe ook van toepassing. Werknemers die het corona-ouderschapsverlof opnemen, kunnen dus eventueel ook profiteren van de mogelijkheid om andere loopbaanonderbrekingen te combineren, mits de werkgever akkoord gaat.
Beperkingen
Hoewel het corona-ouderschapsverlof een flexibele maatregel is, zijn er ook beperkingen. Het verlof kan niet gelijktijdig worden toegepast met een ander verlof in het kader van loopbaanonderbreking. Dit betekent dat ouders die bijvoorbeeld een halftijds ouderschapsverlof opnemen, dit tijdelijk moeten schorsen om het corona-ouderschapsverlof te kunnen gebruiken. Bovendien is het verlof tijdelijk van aard en is het niet automatisch verlengd na 30 september 2020.
Conclusie
Het corona-ouderschapsverlof is een tijdelijke maatregel die ouders in staat stelt hun werkzaamheden tijdelijk te verminderen of te schorsen, zodat zij meer aandacht kunnen besteden aan de zorg voor hun kind. De aanvraagprocedure is vrij strikt, met een minimum van drie dagen aanvankelijke melding bij de werkgever. De werknemer moet schriftelijk aangeven welke periode van het verlof hij wil opnemen, en de werkgever moet binnen drie werkdagen beslissen of het verlof wordt verleend. Het corona-ouderschapsverlof is beschikbaar voor werknemers die minstens één maand in dienst zijn en die voldoen aan de voorwaarden rond de geboorte, adoptie of pleegouderschap van een kind. Voor kinderen met een handicap is de leeftijdsgrens opgetrokken tot 21 jaar of zelfs volledig verwijderd. Het verlof kan op verschillende manieren worden opgenomen, zoals in één aaneengesloten periode of in meerdere losse perioden. Het verlof is tijdelijk en is beschikbaar tot 30 september 2020. Werknemers die het corona-ouderschapsverlof opnemen, ontvangen onderbrekingsuitkeringen van de RVA en genieten van de ontslagbescherming. Het verlof is flexibel en snel in te nemen, maar kan niet gelijktijdig worden toegepast met andere loopbaanonderbrekingen. In het kader van het corona-ouderschapsverlof is het ook mogelijk om een gewoon ouderschapsverlof tijdelijk te schorsen of om te zetten. Het corona-ouderschapsverlof is dus een waardevolle maatregel voor ouders die tijdelijk meer aandacht willen besteden aan hun kind, zonder dat dit automatisch leidt tot verlies van de werknemerspositie of beperking van de toekomstige mogelijkheden tot een ouderschapsverlof.