Sinds 2 augustus 2022 is het betaald ouderschapsverlof wettelijk geregeld in Nederland. Voor ouders die tijd willen doorbrengen met hun kind, biedt dit verlof een belangrijke financiering. Het verlof kan binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen en omvat maximaal 9 werkweken. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van hoe de uitbetaling van het betaald ouderschapsverlof werkt, welke voorwaarden gelden, en wat ouders en werkgevers moeten weten.
Hoe werkt het betaald ouderschapsverlof?
Het ouderschapsverlof in Nederland bestaat uit 26 werkweken, verdeeld over een periode die loopt tot het kind acht jaar oud is. Van deze 26 weken zijn er 9 werkweken betaald, mits deze binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen. De uitkering van deze 9 weken wordt via het UWV geregeld. De uitkering bedraagt 70% van het dagloon van de werknemer, met een maximum die is gebaseerd op het maximumdagloon. Als de werknemer in een cao of collectieve arbeidsvoorwaardenregeling werkt, kan het bedrag aanvullend worden verhoogd.
Het aantal uren dat uitbetaald kan worden, is afhankelijk van de werkduur van de werknemer. Voor een werknemer die bijvoorbeeld 32 uur per week werkt, is er recht op minimaal 32 uur en maximaal 288 uur betaald ouderschapsverlof. De uren kunnen op verschillende manieren worden gespreid: in volledige werkweken of verspreid over meerdere weken.
Afspraken tussen ouder en werkgever
Het opnemen van betaald ouderschapsverlof vereist vooraf overleg tussen de ouder en de werkgever. De ouder dient schriftelijk aan te vragen om ouderschapsverlof te nemen, minstens twee maanden voordat het verlof ingaat. De afspraken moeten duidelijk zijn over het aantal weken verlof, hoe en wanneer het verlof wordt genomen, en of het verlof in een keer of verspreid wordt genomen.
Als de werkweek van de ouder verandert tijdens het verlof (bijvoorbeeld vanwege minder of meer werken), moet dit opnieuw worden berekend. Dit is van belang omdat het recht op betaald ouderschapsverlof afhankelijk is van de werkduur.
Hoe wordt het betaald ouderschapsverlof uitbetaald?
De uitkering van het betaald ouderschapsverlof gebeurt via het UWV-portaal. De werkgever moet de uitkering aanvragen via het digitale portaal, meestal achteraf, na het opnemen van (een deel van) het verlof. Eenmaal aangevraagd, betaalt het UWV de uitkering aan de werkgever, die deze vervolgens doorbetaalt aan de werknemer. Het UWV kan de uitkering in maximaal drie delen uitbetalen.
Directe uitbetaling aan de werknemer
In sommige gevallen kan de uitkering ook direct aan de werknemer worden uitbetaald. Dit is mogelijk op verzoek van de werknemer of werkgever, maar vereist extra administratieve stappen.
Het UWV-uitkeringstempo is normaal gesproken ongeveer vier weken. Dit betekent dat de uitkering meestal niet direct tijdens het verlof wordt uitbetaald, maar pas daarna. Werknemers die tijdens het verlof geen uitkering ontvangen, moeten rekening houden met een tijdelijke inkomensonderbreking.
Hoe indien je een betaalverzoek voor ouderschapsverlof
Om een uitkering van het UWV te ontvangen, dient de werkgever een betaalverzoek in te dienen via het UWV-portaal. Als dit niet mogelijk is, kan het formulier “Indienen betaalverzoek voor betaald ouderschapsverlof” worden gebruikt. De werkgever moet dit aanvragen binnen de geldige periode (het eerste levensjaar van het kind).
Wanneer het verlof wordt opgenomen in delen, kan de uitkering ook in delen worden aangevraagd. Het UWV houdt bij hoeveel verlofuren al zijn genomen, en welke uren nog kunnen worden uitbetaald. Ouders hebben het recht om resterende verlofuren als onbetaald ouderschapsverlof op te nemen.
Voorwaarden voor betaald ouderschapsverlof
Niet iedere werknemer heeft automatisch recht op betaald ouderschapsverlof. Er zijn een aantal voorwaarden die moeten zijn vervuld:
- De werknemer is wettelijke ouder of leeft en verzorgt het kind in hetzelfde huishouden.
- Het kind mag nog niet acht jaar oud zijn.
- Het verlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen.
- De werknemer moet minimaal één keer de wekelijkse arbeidsduur in betaald ouderschapsverlof opnemen voordat een UWV-uitkering kan worden aangevraagd.
Bij adoptie of pleegzorg gelden vergelijkbare voorwaarden, mits het kind binnen het eerste jaar is geplaatst. Voor ouders van meerlingen of aangenomen kinderen geldt het verlof per kind.
Hoe stop je het ouderschapsverlof vroegtijdig?
Als een ouder besluit om het ouderschapsverlof vroegtijdig te stoppen, moet dit schriftelijk worden geregistreerd. De ouder dient dit aan te vragen bij de werkgever en de datum van het vroegtijdige einde van het verlof te bepalen. Vervolgens dient het RVA-kantoor (Rijksdienst voor Wegverkeer) te worden geïnformeerd.
Het is mogelijk om het verlof in delen op te nemen of te stoppen, zolang het binnen de geldige periode valt. De werkgever en de ouders moeten afspraken maken over de timing en administratie.
Vakantie en betaald ouderschapsverlof
Tijdens betaald ouderschapsverlof bouwt een werknemer vakantieuren op. Dit geldt ook voor vakantiegeld, mits het verlof door UWV wordt uitbetaald. Voor onbetaald ouderschapsverlof is er geen recht op vakantiegeld.
Als het dienstverband met de huidige werkgever eindigt voordat het ouderschapsverlof volledig is genoten, heeft de werknemer het recht op het ongebruikte gedeelte van het verlof bij de volgende werkgever. Dit geldt zowel voor betaald als onbetaald ouderschapsverlof. De ouder heeft het recht om van de oude werkgever een verklaring aan te vragen over het aantal resterende verlofuren.
Betaald ouderschapsverlof bij meerdere kinderen
Ouders die meerdere kinderen hebben, kunnen het betaald ouderschapsverlof per kind opnemen. Bijvoorbeeld: een ouder met twee kinderen kan 9 weken verlof opnemen voor elk kind, mits deze binnen het eerste levensjaar worden opgenomen.
Bij meerdere aangenomen of pleegkinderen is het verlof slechts één keer uit te betalen per ouder. Dit betekent dat ouders die tegelijk meerdere kinderen adopteren of plegen, slechts éénmalig recht hebben op betaald ouderschapsverlof.
Het verschil tussen onbetaald en betaald ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof bestaat uit twee delen: betaald en onbetaald. Het betaald gedeelte is beperkt tot 9 werkweken, terwijl het onbetaalde gedeelte 17 werkweken kan beslaan. Ouders kunnen kiezen om het betaald gedeelte eerst op te nemen, of deze te combineren met het onbetaalde gedeelte.
Het onbetaalde ouderschapsverlof is in principe wettelijk geregeld, maar het kan ook worden afgedekt door individuele of collectieve arbeidsvoorwaarden. Werknemers die in een cao werken, kunnen extra voorwaarden hebben voor het onbetaalde ouderschapsverlof.
Conclusie
Het betaald ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van het ouderschapsverlof in Nederland. Het biedt ouders de mogelijkheid om tijd door te brengen met hun kind, met een financiële ondersteuning via UWV. De uitkering bedraagt 70% van het dagloon, en het verlof kan worden gespreid of opgenomen in volledige werkweken. Ouders en werkgevers moeten samen afspraken maken over de timing, administratie en financiering van het verlof.
Het verlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen, en er zijn specifieke voorwaarden voor wie er recht op heeft. Werknemers moeten zich bewust zijn van het tijdschema voor het indienen van verzoeken, de tijdelijke uitbetalingsduur van het UWV, en de mogelijkheid om het verlof vroegtijdig te stoppen of te verlengen. De regels voor ouderschapsverlof zijn duidelijk geregeld, maar het is belangrijk om deze goed te begrijpen om fouten in de administratie te voorkomen.
Het recht op ouderschapsverlof is van toepassing op wettelijke ouders, adoptieouders en stief- of pleegouders. Het verlof kan worden gespreid over meerdere weken of opgenomen in blokken. De uitkering van het UWV is een cruciale ondersteuning, vooral in de eerste maanden na de geboorte of adoptie van een kind. Het verlof is een belangrijk recht voor ouders en een onderdeel van de werknemerswetgeving in Nederland.