Ouderschapsverlof is een belangrijk recht voor werkende ouders in Nederland. Het biedt de mogelijkheid om tijd vrij te nemen voor het opvoeden van een kind, zodat werknemers zich met hun kind kunnen bezighouden. Voor ambtenaren die werken bij gemeenten of veiligheidsregios is er extra aandacht voor het ouderschapsverlof, aangevuld met regels die zijn opgenomen in de CAO’s. Deze artikelen zullen u uitgebreid informeren over de regels rond ouderschapsverlof, met een focus op ambtenaren in de publieke sector.
Ouderschapsverlof is geregeld in de Wet Arbeid en Zorg (WAZO) en de Wet Betaald Ouderschapsverlof. Deze wetten stellen regels op voor het recht van werkende ouders om verlof op te nemen. Voor ambtenaren in de gemeentelijke sector gelden extra regels via de CAO’s, zoals de CAO Gemeenten en de CAR-UWO voor veiligheidsregio’s. Deze regels bepalen niet alleen hoe lang ouderschapsverlof kan worden genomen, maar ook hoeveel van het salaris wordt doorbetaald.
Het recht op ouderschapsverlof geldt voor elk kind tot een leeftijd van 8 jaar. Beide ouders hebben recht op ouderschapsverlof, en het is mogelijk om ouderschapsverlof voor meerdere kinderen tegelijk op te nemen. Voor adoptiekinderen, erkende kinderen, pleegkinderen of aspirant-adoptiekinderen is ouderschapsverlof ook toegestaan, zolang het kind bij de ouder woont zoals aangegeven in de gemeentelijke basisregistratie.
De duur van ouderschapsverlof wordt berekend op basis van het aantal uren dat een ambtenaar per week werkt. Voor elk kind is de maximale duur 26 keer het aantal uren per week. Dit betekent dat een ambtenaar die bijvoorbeeld 32 uur per week werkt, recht heeft op 26 x 32 = 832 uur ouderschapsverlof. Deze regels zijn wettelijk geregeld en gelden voor alle werknemers in Nederland, met aanvullende regels in de CAO voor ambtenaren in de publieke sector.
Een deel van dit ouderschapsverlof is betaald. Sinds 2 augustus 2022 heeft iedere ouder recht op 9 weken gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof. Dit betekent dat 9 weken ouderschapsverlof genomen kunnen worden in het eerste levensjaar van het kind, waarbij 70 procent van het salaris wordt doorbetaald. Deze wettelijke regeling geldt voor alle werknemers in Nederland, en ambtenaren kunnen deze regel aansluiten op de aanvullende regels uit de CAO’s.
Onder de CAO Gemeenten zijn er extra mogelijkheden voor ambtenaren. Tot en met 30 december 2023 kregen ambtenaren recht op 13 weken ouderschapsverlof die gedeeltelijk betaald werden. De loondoorbetaling was afhankelijk van de salarisschaal waarin de ambtenaar zat. In schaal 1 was de doorbetaling 90 procent, terwijl het in hogere schalen lager werd. Vanaf schaal 6 was het percentage 50 procent. Ambtenaren konden kiezen om volledige doorbetaling van het salaris te ontvangen, maar dan zou de duur van het betaalde verlof afnemen.
Vanaf 31 december 2023 zijn er nieuwe regels voor ouderschapsverlof in de CAO Gemeenten. Ambtenaren hebben nu recht op 13 weken ouderschapsverlof die gedeeltelijk betaald worden. De loondoorbetaling is afhankelijk van het salaris op het moment van het ouderschapsverlof. Als het salaris lager is dan het maximum van schaal 2, ontvangt de ambtenaar 80 procent van het salaris. Als het hoger is dan schaal 2, maar lager dan schaal 4, is het percentage 70 procent.
Een belangrijke regel is dat ouderschapsverlof kan worden genomen zodra een ambtenaar in dienst is. Het verlof kan opgenomen worden voor het kind, adoptiekind of erkend kind. Voor pleegkinderen, stiefkinderen of aspirant-adoptiekinderen is ouderschapsverlof mogelijk, zolang het kind bij de ambtenaar woont. Het verlof kan ook worden genomen voor kinderen die via adoptie of pleegzorg in het gezin zijn gekomen.
Het ouderschapsverlof kan worden gespreid over meerdere periodes, maar de totale duur mag niet hoger zijn dan 26 keer het aantal uren per week. Het verlof kan opgenomen worden binnen het eerste levensjaar van het kind, maar het is ook mogelijk om ouderschapsverlof te spreiden over meerdere jaren. Dit is echter niet verplicht en hangt af van de afspraken met de werkgever.
Als ouderschapsverlof samenvalt met een feestdag, geldt die dag nog steeds als ouderschapsverlof. De ambtenaar heeft op zo’n dag geen recht op een extra vergoeding. Het is mogelijk om met de werkgever afspraken te maken over het rooster van het ouderschapsverlof, maar het verlof mag niet veranderen als dat in het wegstaat van een zwaarwegend dienstbelang.
In het geval van werkloosheid stopt het ouderschapsverlof op de eerste dag van werkloosheid. Als een ambtenaar gedeeltelijk arbeidsongeschikt is, is ouderschapsverlof mogelijk, maar het kan problemen opleveren met het re-integratieproces. In dergelijke gevallen moet de ambtenaar samen met de werkgever en de bedrijfsarts of arbodienst bepalen of het ouderschapsverlof het herstel in de weg staat.
Ouderschapsverlof is niet toegestaan voor kinderen die tijdelijk in crisisopvang verblijven. Dit betekent dat ouderschapsverlof alleen kan worden genomen voor kinderen die in een stabiele woonomgeving verblijven.
Het is belangrijk om op te merken dat ouderschapsverlof per kind kan worden genomen. Bij een tweeling of meervoudig kind is het mogelijk om ouderschapsverlof voor elk kind apart op te nemen. Voor een tweeling is er dus mogelijkheid om 2 keer ouderschapsverlof op te nemen.
De berekening van ouderschapsverlof is simpel: 26 keer het aantal uren dat een ambtenaar per week werkt. Voor een ambtenaar die bijvoorbeeld 36 uur per week werkt, is dat 26 x 36 = 936 uur ouderschapsverlof. Dit is de maximale duur, maar het is mogelijk om het verlof over meerdere perioden te spreiden.
Ouderschapsverlof kan ook worden genomen voor kinderen die via adoptie of pleegzorg in het gezin zijn gekomen. Het kind moet dan wel bij de ambtenaar wonen, zoals vastgelegd in de gemeentelijke basisregistratie.
De loondoorbetaling tijdens ouderschapsverlof is afhankelijk van de CAO waarin de ambtenaar werkzaam is. Voor ambtenaren in de gemeentelijke sector gelden de regels uit de CAO Gemeenten, die vanaf 31 december 2023 zijn aangepast. De loondoorbetaling is beperkt tot 13 weken ouderschapsverlof, waarbij het percentage van het salaris afhankelijk is van de salarisschaal. Voor ambtenaren in schaal 1 is de loondoorbetaling 80 procent, terwijl het voor ambtenaren in hogere schalen lager is.
De keuze voor loondoorbetaling of een verlenging van het verlof is afhankelijk van de persoonlijke situatie van de ambtenaar. Het is mogelijk om volledige loondoorbetaling te kiezen, maar dan wordt de duur van het betaalde verlof afgenomen. Dit betekent dat de ambtenaar minder uren betaald ouderschapsverlof krijgt, maar het volledige salaris ontvangt. Deze keuze kan worden gemaakt op basis van persoonlijke voorkeuren en financiële behoeften.
Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van het opvoeden van een kind. Het biedt werkende ouders de mogelijkheid om tijd vrij te maken om zich met hun kind te bezighouden. Voor ambtenaren in de publieke sector zijn er extra regels via de CAO’s, die de loondoorbetaling en de duur van het verlof bepalen. Het is belangrijk om deze regels goed te begrijpen, zodat ouders het ouderschapsverlof zo effectief mogelijk kunnen gebruiken.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een essentieel recht voor werkende ouders in Nederland. Het biedt de mogelijkheid om tijd vrij te nemen voor het opvoeden van een kind, en voor ambtenaren in de publieke sector zijn er extra regels via de CAO’s. Deze regels bepalen niet alleen hoe lang ouderschapsverlof kan worden genomen, maar ook hoeveel van het salaris wordt doorbetaald. De duur van ouderschapsverlof is afhankelijk van het aantal uren dat een ambtenaar per week werkt, en het verlof kan worden gespreid over meerdere perioden. Het is mogelijk om ouderschapsverlof voor meerdere kinderen tegelijk op te nemen, en het verlof kan ook worden genomen voor adoptiekinderen, erkende kinderen en pleegkinderen. De loondoorbetaling is beperkt tot 13 weken ouderschapsverlof, waarbij het percentage van het salaris afhankelijk is van de salarisschaal. Het is belangrijk om deze regels goed te begrijpen, zodat ouders het ouderschapsverlof zo effectief mogelijk kunnen gebruiken.
Bronnen
- Betaald ouderschapsverlof CAO Gemeenten tot en met 30 december 2023
- Betaald ouderschapsverlof CAO Gemeenten vanaf 31 december 2023
- Uitleg ouderschapsverlof in de CAO Rijk
- Wat is ouderschapsverlof?
- Ouderschapsverlof bij gemeentelijke organisaties en veiligheidsregio’s
- Vraag en antwoord over ouderschapsverlof