De keuze om tijdelijk minder te werken om meer tijd door te brengen met een jong kind is voor veel ouders een belangrijke en emotionele stap. In Nederland biedt het UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) een regeling aan die werkende ouders hierin kan ondersteunen: het betaald ouderschapsverlof. Deze regeling maakt het mogelijk om gedurende een bepaalde periode te verzuimen zonder dat het volledige loon verloren gaat. Het is echter belangrijk om goed te weten hoe het verlof in werking treedt, wie de aanvraag moet doen, en welke voorwaarden er gelden. Dit artikel biedt een overzicht van de mogelijkheden, het aanvraagproces, en de relevante regels op basis van de beschikbare informatie.
Wat is betaald ouderschapsverlof?
Betaald ouderschapsverlof is een regeling die werkende ouders een gedeeltelijke uitkering toestaat gedurende een periode van maximaal 9 werkweken. Het doel van de regeling is om ouders financieel te ondersteunen bij het combineren van werk en opvoeding. De uitkering bedraagt 70% van het dagloon, met een maximum dat gebaseerd is op het wettelijk vastgestelde dagloon. Dit betekent dat de uitkering niet hoger kan zijn dan € 282,95 bruto per dag.
De regeling is beschikbaar voor beide ouders en kan worden opgenomen binnen 1 jaar na de geboorte van het kind. Bij adoptie of pleegzorg moet het verlof binnen 1 jaar na opname in het gezin genomen worden, en het kind mag op dat moment nog minder dan 8 jaar oud zijn.
Hoe werkt het verlof?
Het ouderschapsverlof bestaat uit een totaal van 26 werkweken, waarvan maximaal 9 werkweken betaald kunnen zijn. De overige weken kunnen nog steeds onbetaald worden genomen. Ouders kunnen kiezen om het verlof in één blok te nemen of verspreid over meerdere perioden. Dit biedt flexibiliteit, afhankelijk van de situatie van het gezin en de werkdruk.
Een belangrijk aspect is dat het verlof alleen kan worden opgenomen in hele werkweken. Dit betekent dat het niet mogelijk is om bijvoorbeeld enkel halve weken betaald verlof aan te vragen. Daarnaast is er een limiet op het aantal aanvragen dat bij het UWV kan worden ingediend: maximaal 3 aanvragen, ongeacht het aantal weken. Dit betekent dat ouders de weken moeten bundelen in groepen van maximaal drie weken per aanvraag.
Wie moet de aanvraag doen?
De aanvraag voor betaald ouderschapsverlof wordt niet zelf door de ouder gedaan, maar door de werkgever, DGA of alpha-hulp, afhankelijk van de situatie. Werknemers moeten in gesprek met hun werkgever gaan over de mogelijkheid van ouderschapsverlof en afspraken maken over hoe het verlof eruit komt te zien. De werkgever of DGA geeft de aanvraag vervolgens bij het UWV in, meestal via het werkgeversportaal of via Digipoort.
Als het via het werkgeversportaal niet mogelijk is, kan ook gebruik worden gemaakt van een formulier Aanvragen WAZO-uitkering. Ouders die werken voor iemand met een persoonsgebonden budget (PGB), zoals hulp in de huishouding of zorgverleners die minder dan 4 dagen per week werken, moeten de aanvraag persoonlijk telefonisch doen met het UWV.
Een DGA (directie of groepsvanarbeid) kan de aanvraag zelf doen via Mijn UWV. Dit is ook mogelijk voor DGA’s die voor 2 augustus 2022 zijn aangesteld. Bovendien kunnen DGA’s sinds die datum ook de uitkering aanvullend geboorteverlof aanvragen.
Hoe verlof aanvragen bij UWV
De aanvraagprocedure bij het UWV is een belangrijk onderdeel van het proces. Omdat de uitkering achteraf wordt aangevraagd, moet de ouder of werkgever minstens één keer de werkweek van verlof hebben opgenomen voordat de eerste uitkering aanvraag kan worden ingediend. Dit betekent dat de aanvraag pas kan worden gedaan nadat het verlof is opgenomen.
De aanvraag moet binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag worden ingediend. Alleen op deze voorwaarde ontvangt de ouder het volledige bedrag van de uitkering. Als de aanvraag later wordt ingediend, kan dit leiden tot een vermindering van het uitgekeerde bedrag.
Het verlof dient te worden ingeplant in overleg met de werkgever. Ouders moeten de werkgever minstens 2 maanden, maar maximaal 3 maanden van te voren informeren over de gewenste startdatum van het verlof. Dit kan schriftelijk of persoonlijk gebeuren.
Aanvraagprocedure
- Voorbereiding: Ouder en werkgever bespreken de gewenste duur en timing van het verlof.
- Verzuimmelding: Werkgever meldt het verzuim via het werkgeversportaal of Digipoort.
- Aanvraag indienen: De aanvraag wordt bij het UWV ingediend, via het werkgeversportaal of via formulieren.
- Uitkering ontvangen: Na goedkeuring ontvangt de werkgever of DGA de uitkering van het UWV. Deze wordt vervolgens doorgegeven aan de ouder.
Het is belangrijk om te weten dat de aanvraag meteen het eerste betaalverzoek voor de uitkering is. Daarna zijn er nog maximaal 2 extra betaalverzoeken mogelijk. Dit betekent dat ouders in totaal 3 betaalverzoeken kunnen indienen, elk voor een groep van 1 tot 3 weken.
Aanvraag via Mijn UWV
Ouders die zelf via Mijn UWV de aanvraag willen doen, moeten ingelogd zijn met hun DigiD. Omdat de aanvraag echter vaak door de werkgever wordt ingediend, is dit een minder gebruikelijke manier.
Een aanvraag via Mijn UWV is mogelijk voor DGA’s of alpha-hulp. In dit geval kan de ouder zelf de uitkering aanvragen. Voor andere werknemers is het verplicht dat de werkgever of werkgeversorganisatie de aanvraag doet.
Wat als niet alle 9 weken worden genomen?
Als een ouder niet alle 9 weken betaald ouderschapsverlof opneemt, kan het nog steeds als onbetaald ouderschapsverlof worden ingeplant. Het verlof kan daardoor maximaal 26 werkweken duren, waarvan 9 werkweken betaald kunnen zijn. Dit biedt ouders de mogelijkheid om flexibel te zijn in de planning van hun verlof.
Invloed op andere uitkeringen
Het ouderschapsverlof kan invloed hebben op andere eventuele uitkeringen, zoals werkloosheidsuitkering (WW) of invaliditeitsuitkering. Ouders die in de WW zitten, kunnen het ouderschapsverlof opnemen, maar dit kan gevolgen hebben voor de duur of hoogte van hun toekomstige uitkering. Het is daarom belangrijk om dit in overleg met het UWV te doen.
In sommige CAO’s of arbeidscontracten zijn andere afspraken gemaakt, die gunstiger zijn voor werknemers. Bijvoorbeeld: sommige werkgevers vullen de uitkering aan tot 100%. Ouders zijn verplicht om hun werkgever te vragen om uitleg over eventuele overeenkomsten die beter zijn dan de wettelijke regeling.
Belang van overleg met de werkgever
Omdat het ouderschapsverlof een belangrijk onderdeel is van de balans tussen werk en gezin, is het belangrijk dat ouders en werkgever goed in overleg zijn. Het is aanbevolen om het verlof ruim op tijd aan te vragen, zodat de werkgever het verzuim kan plannen. Dit helpt om eventuele problemen te voorkomen en zorgt voor een vloeiende overgang.
Het is ook belangrijk om rekening te houden met de vakantieopbouw. Bij ouderschapsverlof is er geen sprake van loon, maar wel van vakantieopbouw. Dit betekent dat ouders hun vakantiedagen kunnen opbouwen tijdens het ouderschapsverlof, afhankelijk van de regels in hun cao of overeenkomst.
Veelgestelde vragen
1. Hoe lang moet ik van te voren ouderschapsverlof aanvragen?
Je moet minstens 2 maanden, maar maximaal 3 maanden van te voren aangeven wanneer je ouderschapsverlof wilt opnemen. Dit kan via een aangetekende brief of persoonlijke overhandiging.
2. Hoeveel betaalt het UWV?
Het UWV betaalt 70% van het dagloon, met een maximum van € 282,95 bruto per dag. De uitkering wordt meestal aan de werkgever uitbetaald, die deze vervolgens doorgeeft aan de werknemer.
3. Wat verandert er op 1 februari 2023?
Er zijn in 2023 geen grote wijzigingen in de regeling voor betaald ouderschapsverlof. De regels omvatten nog steeds 9 werkweken betaald verlof, een uitkering van 70% van het dagloon, en een maximum van 3 aanvragen.
4. Wat als ik betaald ouderschapsverlof aanvraag als ik in de WW zit?
Het ouderschapsverlof heeft geen invloed op de hoogte van eventuele toekomstige uitkeringen, maar kan wel gevolgen hebben voor de duur of de toegang tot bepaalde uitkeringen. Het is daarom belangrijk om dit in overleg met het UWV te doen.
5. Kan ik ouderschapsverlof aanvragen in meerdere perioden?
Ja, ouders kunnen het verlof verspreid nemen. De 9 betaalde weken kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen in drie losse blokken van 3 weken. Het verlof moet echter altijd in hele werkweken worden genomen.
Invloed op vakantiedagen
Ondanks dat er geen sprake is van loon tijdens het ouderschapsverlof, is er wél sprake van vakantieopbouw. Dit betekent dat ouders hun vakantiedagen kunnen opbouwen tijdens het ouderschapsverlof. De regels voor vakantiedagen kunnen echter variëren, afhankelijk van de cao of de overeenkomst van de werknemer.
Uitzonderingen en aandachtspunten
Niet iedereen kan het ouderschapsverlof op dezelfde manier aanvragen. Voor bepaalde werknemers, zoals hulp in de huishouding of zorgverleners die werken voor iemand met een PGB, is het verplicht om de aanvraag telefonisch bij het UWV in te dienen. Dit geldt voor personen die voor minder dan 4 dagen per week werken.
Ouders die meer dan 9 werkweken verlof willen nemen, kunnen dit doen, maar alleen als het verlof onbetaald is. Het totale ouderschapsverlof mag maximaal 26 werkweken duren.
Ouderschapsverlof en DGA’s
DGA’s (directies of groepsverantwoordelijken) hebben hetzelfde recht op ouderschapsverlof als andere werknemers. De uitkering is gebaseerd op 70% van het wettelijk minimumloon voor personen van 21 jaar of ouder. DGA’s kunnen zelf de uitkering aanvragen via Mijn UWV, of ze kunnen kiezen om het aanvraagproces te laten verwerken via hun werkgever.
Sinds 2 augustus 2022 kunnen DGA’s ook gebruik maken van de uitkering aanvullend geboorteverlof. Dit is een extra uitkering die specifiek bedoeld is voor DGA’s die een kind hebben geboren.
Samenwerking met werkgever
Een belangrijke stap in het proces is het gesprek met de werkgever. Ouders moeten hun werkgever op de hoogte brengen van hun intentie om ouderschapsverlof te nemen. Dit moet minstens 2 maanden, maar maximaal 3 maanden van te voren gebeuren. Het gesprek kan schriftelijk of persoonlijk zijn, maar het is verplicht om de aanvangsdatum van het verlof te benoemen.
Het is aanbevolen om in overleg te gaan over de invulling van het verlof. Sommige ouders kiezen ervoor om hun werkzaamheden gedeeltelijk voort te zetten, bijvoorbeeld met minder uren. Dit is mogelijk binnen het gedeeltelijk ouderschapsverlof, maar dat vereist extra afspraken met de werkgever.
Aanvragen indienen via online portaal
De aanvraagprocedure is in de meeste gevallen online te doen via het werkgeversportaal of Digipoort. Werkgevers kunnen via deze systemen verzuimmeldingen doen en de uitkering aanvragen. Het systeem is ontworpen om zowel voor werkgevers als voor werknemers duidelijk en transparant te zijn.
Als het online niet mogelijk is, kunnen werkgevers ook kiezen voor het gebruik van het formulier Aanvragen WAZO-uitkering. Dit formulier moet dan worden ingevuld en ingediend bij het UWV.
Belang van tijdige aanvraag
Het is belangrijk om de aanvraag tijdig in te dienen. De uitkering moet worden aangevraagd binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag, anders kan het verlies van het volledige bedrag betekenen. Dit geldt voor zowel de eerste aanvraag als voor eventuele vervolganvragen.
Een vertraging in de aanvraagprocedure kan leiden tot een vermindering van de uitkering. Ouders en werkgevers zijn daarom verplicht om de tijdsplanning nauwkeurig te volgen.
Samenvatting
Het betaald ouderschapsverlof is een belangrijke regeling die ouders ondersteunt bij het combineren van werk en gezin. Het biedt een uitkering van 70% van het dagloon voor maximaal 9 werkweken, binnen een totaal van 26 werkweken ouderschapsverlof. De aanvraag wordt meestal door de werkgever of DGA ingediend via het werkgeversportaal of Digipoort. Het is belangrijk om de aanvraag tijdig in te dienen, binnen 1 jaar en 3 maanden na de eerste verlofdag, en om het verlof minstens 2 maanden van te voren aan te kondigen.
De regeling is beschikbaar voor beide ouders, zowel bij geboorte als bij adoptie of pleegzorg. Het ouderschapsverlof kan invloed hebben op andere uitkeringen, zoals WW, en kan gevolgen hebben voor de duur of hoogte van toekomstige uitkeringen. Het is daarom verplicht om dit in overleg met het UWV te doen.
Ouders kunnen het verlof in één blok of verspreid nemen. Het is aanbevolen om in overleg te gaan met de werkgever over de invulling van het verlof en om eventuele overeenkomsten in de cao of het arbeidscontract te bespreken. Het ouderschapsverlof is een waardevolle regeling die ouders helpt bij de overstap naar het ouderschap, zodat ze hun kind kunnen verzorgen en tegelijk hun werkverplichtingen kunnen nakomen.