Ouderschapsverlof is een belangrijk recht voor werkende ouders in Nederland. Het biedt de mogelijkheid om meer tijd door te brengen met een jong kind, wat bijdraagt aan de emotionele bandvorming en het creëren van een betere werk-privébalans. Echter, wanneer ouderschapsverlof op een feestdag valt, zoals Prinsjesdag, kunnen er complicaties ontstaan. Deze dag wordt dan meestal als verlof aangerekend, maar het betekent vaak ook dat ouders geen vergoeding ontvangen. In dit artikel wordt nader ingegaan op de regels rondom ouderschapsverlof op feestdagen, hoe ouders hiermee om kunnen gaan en wat de praktische consequenties zijn.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat werkende ouders in Nederland kunnen opnemen om tijd door te brengen met hun kind. Dit verlof is bedoeld als uitbreiding op andere verlofregelingen zoals zwangerschapsverlof, bevallingsverlof of adoptieverlof. Ouderschapsverlof is toegestaan tot het kind acht jaar is. De duur van het verlof is afhankelijk van het aantal wekelijkse werkuren dat de ouder normaal gesproken werkt. In totaal heeft een ouder recht op 26 keer het aantal uren dat hij of zij per week werkt.
Sinds 2 augustus 2022 is een deel van ouderschapsverlof betaald. Ouders kunnen 9 weken gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof opnemen, waarbij ze 70 procent van hun gewone loon ontvangen. Het overige deel is onbetaald, tenzij anders is afgesproken in de collectieve arbeidsovereenkomst (CAO) of door overleg met de werkgever.
Beide ouders, vaders en moeders, adoptieouders en pleegouders, hebben recht op ouderschapsverlof. Het verlof kan worden opgenomen voor elk kind apart of tegelijk voor meerdere kinderen. Voor tweelingen is er zelfs het recht op tweemaal ouderschapsverlof.
Ouderschapsverlof op feestdagen
Een van de veel voorkomende vragen rond ouderschapsverlof betreft het vallen van verlof op feestdagen. Prinsjesdag is een van die feestdagen in Nederland en valt meestal in oktober. Als ouderschapsverlof op deze dag valt, zijn er enkele belangrijke dingen om te weten.
Ouderschapsverlof op Prinsjesdag wordt als verlof aangerekend
Als ouderschapsverlof op Prinsjesdag valt, wordt deze dag meestal als verlof aangerekend. Dit betekent dat het verlof wordt ingerekend op het totale aantal uren ouderschapsverlof dat de ouder recht op heeft. In praktische termen betekent dit dat het aantal beschikbare uren ouderschapsverlof daalt met één dag (of het equivalent aan werkuren).
Hoewel ouders op Prinsjesdag normaal gesproken toch niet werken, wordt deze dag niet automatisch vervangen door extra ouderschapsverlof. Dus ook al zou de ouder die dag toch niet aan het werk zijn geweest, wordt deze dag als verlof gerekend en vermindert het het totaal aantal beschikbare uren ouderschapsverlof.
Geen vergoeding op Prinsjesdag
Een ander belangrijk aspect is dat ouders geen vergoeding ontvangen voor Prinsjesdag als deze dag samenvalt met ouderschapsverlof. Ouderschapsverlof is in principe gedeeltelijk betaald voor 9 weken, maar op een feestdag krijgt de ouder geen extra vergoeding. Dit geldt zowel voor betaald als onbetaald ouderschapsverlof. De ouder moet dus zelf zorgen voor eventuele financiële gevolgen.
Overleg met de werkgever
Hoewel de regels duidelijk zijn, is er wel de mogelijkheid tot overleg met de werkgever. De wet stelt geen verplichting op dat de werkgever extra verlof moet geven of compensatie moet betalen voor feestdagen. Toch is het aan te raden om in gesprek te treden met de werkgever als de feestdag een probleem kan veroorzaken. Sommige werkgevers zijn bereid om ouderschapsverlof aan te passen of verlof te verschuiven, zolang dit niet in conflict komt met het zwaarwegend dienstbelang.
Het is belangrijk om dit gesprek vroegtijdig te voeren, zodat er voldoende tijd is om eventuele aanpassingen door te voeren. Het is echter niet gegarandeerd dat de werkgever akkoord gaat met veranderingen, omdat het recht op ouderschapsverlof beperkt is en het aantal beschikbare uren vastligt.
Hoe om te gaan met ouderschapsverlof op Prinsjesdag
Het is begrijpelijk dat ouders teleurgesteld zijn als een belangrijke feestdag zoals Prinsjesdag samenvalt met ouderschapsverlof. De dag wordt dan ingerekend op het totaal aantal verlofuren en brengt bovendien geen extra vergoeding mee. Echter, er zijn een paar strategieën en tips die ouders kunnen overwegen om hiermee om te gaan.
Slimme planningsstrategieën
Een van de beste manieren om te voorkomen dat ouderschapsverlof op Prinsjesdag valt, is door slim te plannen. Ouders kunnen zelf een voorstel indienen bij hun werkgever voor de planning van ouderschapsverlof. Door rekening te houden met bekende feestdagen, zoals Prinsjesdag, kan ouderschapsverlof zo worden ingeroosterd dat het niet op deze dag valt. Dit vereist wel dat ouders vroegtijdig plannen maken en mogelijk ook rekening houden met andere feestdagen of vakanties.
Het is aan te raden om ouderschapsverlof zo te plannen dat het niet overlapt met feestdagen, zodat het volledige aantal beschikbare uren ouderschapsverlof kan worden benut. De meeste ouders proberen dit zo optimaal mogelijk te doen.
In overleg treden met de werkgever
Als ouders al hebben gepland en hun ouderschapsverlof op Prinsjesdag valt, is het aan te raden om in overleg te treden met de werkgever. Het is niet verplicht dat de werkgever akkoord gaat met veranderingen, maar er is geen kwaad in te vragen. Sommige werkgevers zijn bereid om ouderschapsverlof aan te passen of te verschuiven, zolang dit binnen de wettelijke regels ligt.
Het is belangrijk om dit gesprek op tijd te voeren. Werkgevers hebben vaak beperkte flexibiliteit, vooral als het verlof al is ingeroosterd of als het zwaarwegend dienstbelang in het spel is. Echter, als het verlof nog niet is ingeroosterd, is er meer kans dat de werkgever mee kan denken.
Maak er een feestdag van
Een andere manier om met ouderschapsverlof op Prinsjesdag om te gaan, is om deze dag gewoon te maken zoals het is: een feestdag. Ouders kunnen het als een extra kans zien om iets leuks met hun kind te doen. Prinsjesdag is een traditie in Nederland en kan worden gebruikt als een moment om samen iets te ondernemen. Ouders kunnen bijvoorbeeld een wandeling maken, een verjaardag vieren of gewoon genieten van de tijd die ze samen hebben.
Hoewel de feestdag wordt ingerekend als ouderschapsverlof en geen vergoeding geeft, is het mogelijk om extra verlof op te nemen rond de feestdag. Dit kan helpen om er een korte vakantie van te maken of om meer tijd te doorbrengen met het kind.
Ouderschapsverlof en de werkgemeenschap
Ouderschapsverlof is niet alleen een recht van de ouder, maar ook een verantwoordelijkheid die de werkgemeenschap deelt. Werkgevers kunnen een rol spelen in het ondersteunen van ouders, door flexibiliteit aan te bieden en door samen te werken om ouderschapsverlof zo wenselijk mogelijk te maken.
Een flexibele werkgever is goud waard, zoals het artikel van Manpower Nederland aangeeft. Werkgevers die begrijpen dat ouderschapsverlof belangrijk is voor het welslagen van de kinderopvoeding en de werk-privébalans, kunnen ervoor zorgen dat ouders beter in staat zijn om verlof te plannen en aan te vragen. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbieden van extra verlofuren, door het aanpassen van de verlofschema’s of door het ondersteunen van ouders in het maken van plannen.
Het is echter belangrijk om te erkennen dat niet alle werkgevers even flexibel zijn. De wet stelt bepaalde grenzen, zoals het aantal beschikbare uren ouderschapsverlof en de mogelijkheid tot veranderingen. Ouders zijn verplicht om mee te werken aan de re-integratie in het geval van een deelname aan een herintegraatiemogelijkheid, zoals bij een gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. In zulke gevallen is het aan te raden om met de werkgever en de bedrijfsarts overleg te hebben, zodat het ouderschapsverlof niet de herintegraatie in de weg staat.
Ouderschapsverlof en werkloosheid
Een ander aspect dat relevant is voor ouderschapsverlof, is de eventuele werkloosheid. Als een ouder werkloos raakt, stopt het ouderschapsverlof meteen op de eerste dag van werkloosheid. Dit betekent dat ouders die hun baan verliezen, hun ouderschapsverlof niet kunnen voortzetten. Het is dan aan de ouder om andere opties te overwegen, zoals het opnemen van extra verlof of om de verantwoordelijkheid voor het kind aan anderen over te dragen.
Het is daarom belangrijk om ouderschapsverlof zo te plannen dat het niet samenvaalt met een periode van werkloosheid. Ouders die in het verleden al werkloos zijn geweest, kunnen rekening houden met eventuele risico’s en kunnen hun verlof zo plannen dat het minder impact heeft op hun financiële situatie.
Ouderschapsverlof en crisisopvang
Een specifieke situatie waarin ouders geen ouderschapsverlof kunnen opnemen, is bij crisisopvang. Ouderschapsverlof is alleen toegestaan voor kinderen die permanent bij de ouder wonen. Bij crisisopvang, waarin kinderen tijdelijk worden ondergebracht, is ouderschapsverlof niet toegestaan. Dit betekent dat ouders die tijdelijk in crisisopvang wonen, geen verlof kunnen opnemen om bij het kind te zijn.
Dit is een belangrijk aspect dat ouders moeten weten, vooral in gevallen waarin ze tijdelijk verantwoordelijk zijn voor een kind in crisisopvang. Het is aan te raden om in zo’n situatie in overleg te treden met de werkgever en met andere betrokken partijen om te zien welke opties er zijn.
Ouderschapsverlof en zwaarwegend dienstbelang
De werkgever heeft het recht om ouderschapsverlof aan te passen in geval van zwaarwegend dienstbelang. Dit betekent dat ouders mogelijk een veranderd rooster moeten aanhouden, bijvoorbeeld als het bedrijf dringend personeel nodig heeft of als het verlof in conflict komt met belangrijke bedrijfsactiviteiten. Het veranderde rooster geldt dan voor het hele ouderschapsverlof.
Het is belangrijk dat ouders dit rekening houden bij het plannen van ouderschapsverlof. In sommige gevallen is het noodzakelijk om het verlof aan te passen, zodat het niet in de weg staat van het werkgever. Echter, ouders hebben het recht om te proberen om een ander rooster te maken dat past bij hun wensen en behoeften.
De voordelen van ouderschapsverlof
Ondanks de eventuele beperkingen, blijft ouderschapsverlof een waardevolle mogelijkheid voor ouders. Het biedt de kans om een sterkere band met het kind op te bouwen en om de balans tussen werk en privé te verbeteren. Veel ouders geven aan dat deze tijd onbetaalbaar is, ook al zijn er financiële gevolgen.
Ouderschapsverlof is ook belangrijk voor de emotionele ontwikkeling van het kind. Kinderen die vroeg in hun leven veel tijd doorbrengen met hun ouders, ontwikkelen zich vaak beter op sociaal en emotioneel vlak. Het helpt ook bij het opbouwen van vertrouwen en het creëren van een veilige relatie tussen ouder en kind.
Buiten de emotionele voordelen heeft ouderschapsverlof ook praktische voordelen. Het helpt ouders bij het aanpassen aan de nieuwe situatie van het hebben van een kind. Het biedt de tijd om het kind te leren kennen, om vragen te stellen en om te leren hoe men als ouder moet omgaan met de dagelijkse uitdagingen van kinderopvoeding.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk recht voor werkende ouders in Nederland. Het biedt de mogelijkheid om tijd door te brengen met een jong kind, wat essentieel is voor de emotionele ontwikkeling en voor de balans tussen werk en privé. Echter, als ouderschapsverlof op een feestdag valt, zoals Prinsjesdag, zijn er enkele belangrijke dingen om te weten. De feestdag wordt meestal als verlof aangerekend en wordt het aantal beschikbare uren ouderschapsverlof daardoor verminderd. Bovendien ontvangt de ouder geen extra vergoeding op deze dag.
Ouders kunnen hiermee omgaan door slim te plannen, door in overleg te treden met hun werkgever en door de feestdag gewoon als een feestdag te gebruiken. Het is ook belangrijk om rekening te houden met andere aspecten van ouderschapsverlof, zoals werkloosheid, crisisopvang en zwaarwegend dienstbelang. Door goed geïnformeerd te zijn over de regels en mogelijkheden, kunnen ouders optimaal gebruik maken van ouderschapsverlof en ervoor zorgen dat ze zoveel mogelijk tijd kunnen doorbrengen met hun kind.