Ouderschapsverlof biedt ouders de mogelijkheid om hun werkzaamheden tijdelijk te beëindigen of aan te passen om zich volledig te richten op hun kind. In Nederland is ouderschapsverlof een wettelijke rechten en kan zowel betaald als onbetaald worden genomen. Het verlof is gericht op het eerste levensjaar van het kind en biedt ouders de flexibiliteit om het aantal uren aan te passen aan hun situatie.
In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op het aantal weken en uren ouderschapsverlof dat ouders in Nederland kunnen opnemen, de regels rond betaald ouderschapsverlof, de invloed van het aantal werkuren en eventuele aanpassingen, en de rechten bij meerdere werkgevers of bij verandering in werktijden. Ook worden relevante voorwaarden en berekeningsmethoden besproken.
Hoeveel weken ouderschapsverlof zijn beschikbaar?
Ouderschapsverlof in Nederland is een wettelijke rechtsmiddel dat ouders het recht geeft om tijdelijk hun werkzaamheden te beëindigen of aan te passen. Het totale recht op ouderschapsverlof is gebaseerd op het aantal uren dat de ouder normaal gesproken per week werkt, vermenigvuldigd met 26. Dit betekent dat ouders in totaal 26 keer hun werkuren ouderschapsverlof kunnen opnemen.
Voorbeeldberekening
Als een ouder bijvoorbeeld 32 uur per week werkt, dan heeft deze persoon recht op 32 x 26 = 832 uur ouderschapsverlof. Dit aantal uur kan op meerdere manieren worden opgenomen, zoals aaneengesloten of verspreid over verschillende weken. Het verlof kan bijvoorbeeld worden genomen als 9 weken van 32 uur per week (288 uur), of als een combinatie van kleinere blokken, zoals 20 weken van 24 uur per week.
De flexibiliteit van ouderschapsverlof is een belangrijk voordeel. Ouders kunnen kiezen hoe ze hun verlof opnemen, afhankelijk van hun persoonlijke situatie en de behoeften van hun kind.
Hoe werkt betaald ouderschapsverlof?
Van de 26 keer het aantal werkuren ouderschapsverlof dat beschikbaar is, is er een deel dat betaald kan worden. Ouders hebben recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, waarbij 70% van hun salaris wordt uitbetaald. Dit geldt voor elk kind en moet worden opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind.
Het betaald ouderschapsverlof is dus een deel van het totale ouderschapsverlof. De rest van het verlof kan onbetaald worden genomen, zolang het opgenomen wordt vóór de leeftijd van 8 jaar van het kind.
Uitkering bij betaald ouderschapsverlof
De uitkering van betaald ouderschapsverlof is afhankelijk van het aantal werkuren per week. Het minimum is 1 werkweek, en het maximum is 9 werkweken. Als de ouder bijvoorbeeld 24 uur per week werkt, dan is het minimum betaald ouderschapsverlof 24 uur (1 week) en het maximum 216 uur (9 weken). De uitkering is altijd voor een volledige werkweek, dus geen gedeeltelijke uren.
Het is mogelijk om het betaald ouderschapsverlof verspreid over meerdere weken op te nemen. Bijvoorbeeld 3 uur per week gedurende 3 maanden. De werking van het verlof wordt afgesproken tussen de ouder en de werkgever, en de uitkering wordt geregeld door UWV.
Voorwaarden voor betaald ouderschapsverlof
Er zijn een aantal voorwaarden waaraan moet worden voldaan om recht te hebben op betaald ouderschapsverlof:
Werknemer in loondienst: Het recht op betaald ouderschapsverlof geldt alleen voor werknemers in loondienst. Werkenden via een ZZP-arrangement of zelfstandigen zijn niet bevoegd tot de uitkering.
Opnemen binnen het eerste levensjaar: Het betaald ouderschapsverlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen. Als het later wordt genomen, is het verlof onbetaald.
Uitkering door UWV: De uitkering van 70% van het salaris wordt door UWV uitgevoerd. De werkgever kan kiezen om het loon direct te doorbetalen of te wachten tot UWV de uitkering heeft uitgevoerd. Deze uitkering duurt ongeveer 4 weken vanaf de aanvraag.
Flexibiliteit in opname: Het betaald ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden opgenomen, zoals in blokken of verspreid. Ouders kunnen bijvoorbeeld kiezen voor 9 weken volledige verlof of voor een combinatie van kleinere blokken.
Betaald ouderschapsverlof en adoptie, pleegouderschap of stiefouderschap
Het recht op betaald ouderschapsverlof is niet alleen beperkt tot biologische ouders. Ook adoptieouders, pleegouders en stiefouders kunnen ouderschapsverlof opnemen. Voor adoptiekinderen of erkende kinderen geldt hetzelfde recht: 9 weken betaald ouderschapsverlof per kind. Bij pleegkinderen en stiefkinderen is er 1 keer 9 weken betaald ouderschapsverlof beschikbaar.
Het aantal pleeg- of stiefkinderen heeft geen invloed op het recht op ouderschapsverlof. Het verlof is gericht op het kind, niet op het aantal kinderen of de relatie van de ouder tot het kind.
Ouderschapsverlof en vakantie
Bij ouderschapsverlof bouw je wel vakantiedagen op, maar geen pensioen. De 9 weken betaald ouderschapsverlof tellen mee voor de opbouw van vakantiedagen. Dit is belangrijk om te weten, vooral voor ouders die na het verlof weer volledig aan het werk willen gaan.
In sommige collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) kunnen aanvullende afspraken gemaakt zijn over de opbouw van vakantie en pensioen tijdens ouderschapsverlof. Het is daarom verstandig om de cao te raadplegen voor eventuele extra regels.
Ouderschapsverlof berekenen bij verandering in werktijden
Als een ouder tijdens of na ouderschapsverlof meer of minder gaat werken, moet het recht op ouderschapsverlof opnieuw worden berekend. Dit gebeurt op basis van het aantal werkuren per week dat in de arbeidsovereenkomst staat.
Voorbeeld: minder werken
Stel dat een ouder oorspronkelijk 32 uur per week werkte en 6 weken ouderschapsverlof heeft genomen. Vervolgens besluit de ouder om minder te gaan werken, namelijk 28 uur per week. Dan moet het verlof opnieuw worden berekend.
- Totaal ouderschapsverlof: 32 uur x 26 = 832 uur.
- Verbruikt ouderschapsverlof: 6 weken x 32 uur = 192 uur.
- Resterend ouderschapsverlof: 832 – 192 = 640 uur.
- Nieuwe berekening: 640 uur : 28 uur = 22,85 weken.
De ouder heeft nu nog recht op 22 weken ouderschapsverlof van 28 uur per week.
Voorbeeld: meer werken
Als een ouder oorspronkelijk 24 uur per week werkte en 6 weken ouderschapsverlof heeft genomen, en vervolgens besluit om meer te gaan werken (32 uur per week), dan wordt het verlof opnieuw berekend.
- Totaal ouderschapsverlof: 24 uur x 26 = 624 uur.
- Verbruikt ouderschapsverlof: 6 weken x 24 uur = 144 uur.
- Resterend ouderschapsverlof: 624 – 144 = 480 uur.
- Nieuwe berekening: 480 uur : 32 uur = 15 weken.
De ouder heeft nu nog recht op 15 weken ouderschapsverlof van 32 uur per week.
Ouderschapsverlof bij meerdere werkgevers
Als een ouder bij meerdere werkgevers werkt, heeft deze persoon bij elke werkgever apart recht op ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouders bij elke werkgever 26 keer het aantal werkuren ouderschapsverlof kunnen opnemen. Het verlof per werkgever wordt afzonderlijk berekend en kan op verschillende manieren worden genomen.
Het is belangrijk om afspraken te maken met elke werkgever over het aantal weken en uren ouderschapsverlof dat opgenomen wordt. Ook moet het verlof bij elke werkgever afzonderlijk worden aangevraagd en worden geregeld.
Ouderschapsverlof onderbreken of stoppen
Ouders hebben de mogelijkheid om ouderschapsverlof te onderbreken of te stoppen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de ouder tijdelijk weer aan het werk wil gaan of als de situatie verandert. Het verlof kan ook opnieuw worden opgenomen, bijvoorbeeld als de ouder tijdelijk niet kan werken vanwege ziekte of andere omstandigheden.
Als ouderschapsverlof wordt onderbroken, blijft het recht op het verlof behouden. De ouder kan het verlof opnieuw opnemen, zolang het binnen het kader van het totale ouderschapsverlof blijft.
Ziek tijdens ouderschapsverlof
Als een ouder ziek wordt tijdens ouderschapsverlof, loopt het verlof en de uitkering door. Het is mogelijk om afspraken te maken met de werkgever om het verlof later opnieuw op te nemen, bijvoorbeeld als de ouder weer (gedeeltelijk) kan werken. Het verlof kan zo worden aangepast aan de situatie van de ouder.
Aanvullende regels in de cao
In sommige collectieve arbeidsovereenkomsten zijn aanvullende regels opgenomen over ouderschapsverlof. Deze regels kunnen uitgebreider zijn dan de wettelijke regeling en kunnen extra voorwaarden of voordelen bevatten. Het is daarom verstandig om de cao te raadplegen voor eventuele aanvullende afspraken.
In de cao kunnen bijvoorbeeld extra regels staan over:
- Het recht op extra ouderschapsverlof.
- De berekening van ouderschapsverlof bij veranderingen in werktijden.
- De opbouw van vakantie en pensioen tijdens ouderschapsverlof.
- Aanvullende uitkeringen of voordelen.
De cao geldt boven de wettelijke regeling, dus als er een verschil is tussen de cao en de wet, geldt de cao.
Conclusie
Ouderschapsverlof in Nederland biedt ouders de mogelijkheid om hun werkzaamheden tijdelijk te beëindigen of aan te passen om zich volledig te richten op hun kind. Het totale recht op ouderschapsverlof is 26 keer het aantal werkuren per week, wat flexibel kan worden opgenomen. Ouders hebben recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof, waarbij 70% van het salaris wordt uitbetaald. Dit verlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen.
Het recht op ouderschapsverlof is niet alleen voor biologische ouders, maar ook voor adoptieouders, pleegouders en stiefouders. Bij veranderingen in werktijden moet het ouderschapsverlof opnieuw worden berekend. Ouders met meerdere werkgevers hebben afzonderlijk recht op ouderschapsverlof bij elke werkgever.
Het is belangrijk om afspraken te maken met de werkgever over het aantal weken en uren ouderschapsverlof dat opgenomen wordt. Ook is het verstandig om de cao te raadplegen voor eventuele aanvullende regels. Ouderschapsverlof is een waardevolle rechten die ouders helpen om balans te vinden tussen werk en gezin.