Het nemen van ouderschapsverlof is een belangrijke stap in de opvoeding van kinderen en vereist vaak wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden. Een van de vragen die hierbij vaak rijzen, is hoe ouderschapsverlof zich uitwerkt op het gebruik van een leaseauto. In sommige gevallen kan het nemen van ouderschapsverlof leiden tot veranderingen in de aanspraken op een leaseauto of tot het vragen van een eigen bijdrage aan de kosten van het voertuig. In dit artikel wordt nader ingegaan op de juridische en praktische kwesties rond ouderschapsverlof en leaseauto, op basis van voorbeelden en juridische oordelen.
Leaseauto als functiemiddel of beloningscomponent
Een leaseauto kan binnen een arbeidsverhouding worden beschouwd als zowel een functiemiddel als een beloningscomponent. In de meeste gevallen wordt een leaseauto ingezet voor werkgerelateerde doeleinden, zoals bezoeken aan klanten of reizen naar vergaderingen. In dat geval is het gebruik van de auto vooral gericht op het uitvoeren van de werkzaamheden. Echter, als een werknemer de leaseauto ook privé gebruikt, kan dit leiden tot een beloningseffect, waarbij het voertuig wordt gezien als een vorm van extra vergoeding.
In de context van ouderschapsverlof is de vraag of een leaseauto als functiemiddel of als beloningscomponent wordt beschouwd van groot belang. Als het voertuig als functiemiddel wordt gezien, dan is het gebruik ervan tijdens ouderschapsverlof mogelijk niet verplicht. Aan de andere kant, als het voertuig een beloningseffect heeft, dan kan de werknemer er een aanspraak op hebben, ook tijdens het ouderschapsverlof.
Ongelijke behandeling bij vermindering van werktijden
Een juridische kwestie die vaak rijst, is of er sprake is van ongelijke behandeling bij vermindering van werktijden. Wanneer een werknemer het ouderschapsverlof neemt, vermindert de werktijd vaak van 36 uur per week naar bijvoorbeeld 24 uur. Deze vermindering kan leiden tot het stellen van een hogere eigen bijdrage voor het gebruik van de leaseauto, omdat de verhouding tussen de tijd die wordt gewerkt en het gebruik van het voertuig verandert.
In een oordeel van de Commissie Gelijke Behandeling (2004-69) is onderzocht of het vragen van een eigen bijdrage voor leaseauto’s tijdens ouderschapsverlof leidt tot ongelijke behandeling. De oordeel geeft aan dat het gebruik van een leaseauto met privé-voordeel voor deeltijders en ouderschapsverlofgangers kan worden beschouwd als een vorm van beloning. Dit zou betekenen dat deze werknemers gelijk behandeld moeten worden als voltijders.
Echter, in de praktijk zijn er ook gevallen waarin ouderschapsverlofgangers enkelijker worden behandeld. Zo is er een geval waarin verzoeker (bijvoorbeeld een ondernemingsraad) stelt dat ouderschapsverlofgangers enkelijker worden behandeld door het stellen van een eigen bijdrage aan het leasebudget. Dit zou kunnen leiden tot ongelijke behandeling, wanneer voltijders niet geacht worden deze bijdrage te betalen. De oordeel laat echter zien dat in sommige gevallen het inhouden van een eigen bijdrage voor ouderschapsverlofgangers niet als ongelijke behandeling wordt gezien, omdat het gebruik van het voertuig tijdens ouderschapsverlof vooral privé-gebruik betreft.
Wijziging van arbeidsvoorwaarden en CAO
Bij een vermindering van de werktijd, zoals bij ouderschapsverlof, kunnen de arbeidsvoorwaarden worden aangepast. Dit kan betrekking hebben op salaris, uren en eventueel ook op het gebruik van een leaseauto. In sommige gevallen wordt een eigen bijdrage voor het gebruik van de leaseauto berekend op basis van het percentage werktijd. Dit betekent dat een werknemer die 60% van haar oorspronkelijke uren werkt, ook 60% van het leasebudget kan behouden en 40% als eigen bijdrage moet betalen.
Als de leaseauto onderdeel is van de arbeidsvoorwaardenregeling of onderdeel van een CAO (collectieve arbeidsovereenkomst), is het belangrijk om te kijken of er in deze regeling iets is opgenomen over ouderschapsverlof. In sommige gevallen is het mogelijk dat ouderschapsverlofgangers automatisch het recht behouden op 100% van het leasebudget, omdat het contract in principe behouden blijft. In andere gevallen kan er een aparte afspraak zijn, waarbij het gebruik van het voertuig tijdens ouderschapsverlof wordt aangepast.
Juridische kaders en de WAZ
Het gebruik van een leaseauto tijdens ouderschapsverlof kan ook worden beoordeeld aan de hand van de Wet Arbeidsongevallen (WAZ). Deze wet stelt dat werknemers die in deeltijd werken minder recht hebben op zeker arbeidsvoorwaarden. Aangezien ouderschapsverlof vaak leidt tot een vermindering van de werktijd, kan het gebruik van een leaseauto tijdens deze periode worden aangepast. In sommige gevallen kan het voertuig dan worden ingetrokken, of wordt er een eigen bijdrage geëist.
Het oordeel in 2004-69 laat zien dat een leaseauto die ook wordt gebruikt voor privé-voordeel, gedeeltelijk kan worden beschouwd als loon. Dit betekent dat ouderschapsverlofgangers, net zoals deeltijders, minder recht kunnen hebben op het voertuig, omdat het gebruik ervan vooral privé-gericht is. Het inhouden van een eigen bijdrage wordt in dit geval niet gezien als ongelijke behandeling, omdat ouderschapsverlofgangers in feite in deeltijd werken.
Praktijkvoorbeelden en discussies
In praktijkvoorbeelden is te zien dat ouderschapsverlofgangers vaak het recht behouden op een leaseauto. In een discussie op een forum is een werknemer die wil overgaan naar een vermindering van werktijd van 36 naar 24 uur per week, geïnteresseerd in hoe dit zich uitwerkt op het leasebudget. De werknemer stelt dat het leasebudget normaal gesproken 500 euro per maand is, en dat er een regeling is waarbij een percentage van dat budget als eigen bijdrage moet worden betaald. Bij ouderschapsverlof is de vraag of de aanspraak op het leasebudget nog steeds volledig is, of of er een vermindering is.
In een ander geval is er een werknemer die een leaseauto heeft en wil nemen van ouderschapsverlof. De werknemer wil weten of het recht op de leaseauto tijdens ouderschapsverlof nog steeds volledig is, of dat er veranderingen zullen optreden. In dit geval is het belangrijk om te kijken naar de arbeidsvoorwaardenregeling en eventuele afspraken die zijn gemaakt tussen werknemer en werkgever.
Ongeautoriseerde wijzigingen en spoedprocedure
Een belangrijk aspect bij ouderschapsverlof en leaseauto is of de werkgever eenzijdig veranderingen mag doorvoeren. In een geval is een werknemer geïnteresseerd in of de werkgever een eigen bijdrage mag invoeren van 20% van het leasebudget. In het antwoord op deze vraag is duidelijk dat eenzijdige wijzigingen niet toegestaan zijn, tenzij er een duidelijke afspraak of regeling is die dit mogelijk maakt.
Een spoedprocedure kan worden aangevraagd bij de Commissie Gelijke Behandeling, als er wordt gevreesd voor ongelijke behandeling. In het oordeel 2004-69 is een spoedprocedure aangevraagd, omdat de ondernemingsraad betwijfelde of ouderschapsverlofgangers gelijk behandeld werden als deeltijders. Het oordeel geeft uiteindelijk aan dat er geen ongelijke behandeling is, omdat het gebruik van de leaseauto tijdens ouderschapsverlof vooral privé-gericht is en dus gedeeltelijk als loon kan worden beschouwd.
Conclusie
Het nemen van ouderschapsverlof kan gevolgen hebben voor het gebruik van een leaseauto. Of er sprake is van ongelijke behandeling hangt af van hoe het voertuig wordt ingezet en of het als functiemiddel of als beloningscomponent wordt beschouwd. In sommige gevallen kan het vragen van een eigen bijdrage tijdens ouderschapsverlof worden gezien als een logische uitwerking van de vermindering van de werktijd. In andere gevallen kan het echter leiden tot ongelijke behandeling, wanneer voltijders niet dezelfde regels ondergaan.
Het is belangrijk om te kijken naar de arbeidsvoorwaardenregeling, eventuele CAO’s en eventuele afspraken die zijn gemaakt tussen werknemer en werkgever. Ook is het belangrijk om te weten dat eenzijdige wijzigingen in de regeling niet toegestaan zijn, tenzij deze zijn vastgelegd in de arbeidsvoorwaarden of in een CAO.
In het juridische oordeel 2004-69 is duidelijk gemaakt dat ouderschapsverlofgangers in feite in deeltijd werken en dus een minder volledige aanspraak kunnen hebben op de leaseauto. Het inhouden van een eigen bijdrage kan daarom worden gezien als een logische maatregel en niet als ongelijke behandeling. Dit is een belangrijke conclusie, die kan worden toegepast in andere situaties waarin ouderschapsverlof leidt tot veranderingen in de aanspraken op een leaseauto.