Het betaald ouderschapsverlof is sinds 2 augustus 2022 ingevoerd als onderdeel van de Wet arbeid en zorg (WAZO). Deze wijziging biedt ouders de mogelijkheid om in de eerste levensjaren van hun kind extra tijd te nemen voor de opvoeding en verzorging, en dat gedeeltelijk betaald. Dit artikel biedt een overzicht van de nieuwe regeling, inclusief de voorwaarden, uitkeringen, opname- en aanvraagprocedures, en de betekenis van deze wetswijziging voor zowel ouders als werkgevers. Het artikel is opgesteld op basis van de informatie uit meerdere betrouwbare bronnen, inclusief het UWV, Bouwend Nederland en Buro Po.
Wat is het betaald ouderschapsverlof?
Het betaald ouderschapsverlof is een wettelijk verlof dat ouders toestaat om tijd te nemen voor de opvoeding en verzorging van hun kind, binnen de eerste acht jaar van het leven. Het is een uitbreiding op het bestaande (onbetaalde) ouderschapsverlof en biedt een uitkering door het UWV voor een bepaald aantal weken.
Ouders hebben recht op 26 keer het aantal contracturen per week aan ouderschapsverlof. Vanaf 2 augustus 2022 is een deel van dit verlof betaald, namelijk maximaal negen weken. Tijdens deze periode ontvangt de werknemer een uitkering van 70% van het dagloon, mits het kind nog geen een jaar oud is. Deze uitkering is maximaal gelijk aan 70% van het maximumdagloon dat op 1 januari 2022 vaststond, namelijk €228,76 per dag of €4.975,53 per maand.
Voorwaarden voor betaald ouderschapsverlof
Het recht op een uitkering is alleen mogelijk als bepaalde voorwaarden zijn vervuld. Deze zijn als volgt:
Werkcontract: De ouder moet werken onder een arbeidsovereenkomst. Dit omvat ook arbeiders in loondienst, alfahulp, particuliere huishoudelijke hulp, directeur-grootaandeelhouders, oproepkrachten en uitzendkrachten.
Relatie met het kind: De ouder moet de wettelijke ouder zijn, of moet samen met het kind wonen en het opvoeden. Dit kan het geval zijn bij stiefouders of pleegouders. In geval van adoptie of pleegzorg geldt dat het verlof binnen 1 jaar na opname van het kind in het gezin moet worden genomen.
Opname van het verlof: De ouder moet minimaal één werkweek van het betaald ouderschapsverlof opnemen. Verder moet het betaalde verlof binnen 1 jaar na de geboorte van het kind worden genomen, of binnen 1 jaar nadat het kind in het gezin is opgenomen bij adoptie of pleegzorg.
Tijdige aanvraag: Een verzoek tot opname van het betaald ouderschapsverlof moet schriftelijk worden ingediend bij de werkgever minstens twee maanden voor aanvang van het verlof.
Tijdige verjaardag: Het verlof dient te worden genomen voor de eerste verjaardag van het kind, en uiterlijk voor de achtste verjaardag.
Deze voorwaarden zijn duidelijk geformuleerd en worden gesteund door meerdere bronnen. Het UWV benadrukt dat de uitkering alleen mogelijk is zolang deze wettelijke voorwaarden zijn vervuld.
Hoe wordt het betaald ouderschapsverlof opgenomen?
Een ouderschapsverlof kan flexibel worden ingebracht, wat betekent dat het niet altijd achter elkaar hoeft te worden genomen. Werknemers hebben de mogelijkheid om het verlof te verdelen over meerdere weken, of zelfs over meerdere jaren, mits binnen de acht jaar van het kind.
Het verlof kan bijvoorbeeld als volgt worden genomen:
- Een werknemer die 24 uur per week werkt, heeft recht op 26 × 24 = 624 uren ouderschapsverlof.
- De uren kunnen worden genomen als 26 weken van 24 uur per week, of als bijvoorbeeld 12 weken van 12 uur, verdeeld over meerdere jaren.
- Het verlof kan maximaal in zes delen worden genomen, elk van minimaal één maand.
Het betaald deel van het ouderschapsverlof (maximaal negen weken) kan op een soortgelijke manier worden verdeeld. Werknemers kunnen bijvoorbeeld kiezen om het betaalde verlof in de eerste drie maanden van het kind te nemen, of verdeeld over de eerste jaar van het kind. De uitkering is echter alleen mogelijk voor de weken die binnen het eerste jaar zijn genomen.
Werkgevers mogen de verdeling van het verlof wijzigen, mits dit is gebaseerd op een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Deze wijziging moet binnen vier weken van de beoogde startdatum worden gedaan, na overleg met de werknemer.
Betaald ouderschapsverlof bij meerdere kinderen
De regeling verschilt afhankelijk van het aantal kinderen dat een ouder heeft of de vorm van het ouderrecht. Dit zijn de belangrijkste situaties:
Tweelingen: Een ouder die vader of moeder is van een tweeling, heeft recht op maximaal achttien weken ouderschapsverlof, waarvan negentien weken betaald zijn.
Pleegouders: Bij pleegzorg geldt dat ouders maximaal negen weken ouderschapsverlof kunnen nemen, ongeacht het aantal pleegkinderen.
Verzorgingsouders: Ouders die de wettelijke ouder niet zijn, zoals een ongehuwde vader die het kind niet heeft erkend, of een stiefouder, hebben recht op maximaal negen weken betaald ouderschapsverlof, ongeacht het aantal kinderen.
Deze regeling is duidelijk beschreven in de wet en wordt door het UWV en andere bronnen bevestigd. De verdeling van het verlof kan flexibel zijn, maar het betaalde deel blijft beperkt tot negen weken.
Betaald ouderschapsverlof en de werkgever
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht dat een werkgever niet kan weigeren. Dit geldt ook voor het betaalde deel van het ouderschapsverlof. Echter, een werkgever mag tot vier weken voor de beoogde startdatum van het verlof, na overleg met de werknemer, de verdeling van het verlof wijzigen, mits er een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij ernstige organisatorische problemen.
Werkgevers vragen de uitkering voor het betaald ouderschapsverlof bij het UWV aan. Dit kan via de Verzuimmelder of Digipoort. De uitkering is een WAZO-uitkering en kan pas aangevraagd worden nadat de werknemer voor minimaal één werkweek verlof heeft genomen.
Een werkgever mag het verzoek om ouderschapsverlof niet weigeren, tenzij het bedrijfsbelang boven het belang van de werknemer gaat. In dat geval wordt er samen met de werknemer bepaald op welke manier het ouderschapsverlof wel kan worden genomen.
Betaald ouderschapsverlof en vakantiegeld
Tijdens het ouderschapsverlof bouwt een werknemer vakantiegeld en vakantiedagen op. Dit betekent dat het ouderschapsverlof niet leidt tot een verlies aan vakantiegeld of vakantiedagen. Voor ouders die verder willen rekenen met hun rechten, is dit een belangrijke aandachtspunt.
Praktische voorbeelden
Voorbeeld 1: Ouders van een jong kind
Een ouder die op 2 augustus 2022 al een kind heeft, en dat kind 6 maanden oud is, heeft recht op het betaald ouderschapsverlof. Hij heeft al 19 weken ouderschapsverlof genomen en heeft nog 6 weken over. Tijdens deze 6 weken heeft hij recht op een uitkering van 70% van zijn dagloon.
Voorbeeld 2: Ouders van een tweeling
Een ouder die vader is van een tweeling, heeft recht op maximaal achttien weken ouderschapsverlof. Daarvan zijn negentien weken betaald. Hij kan deze weken flexibel verdelen, bijvoorbeeld als drie weken van 40 uur, verdeeld over drie verschillende jaren.
Voorbeeld 3: Pleegouder
Een pleegouder die in 2022 een kind opneemt in het gezin, heeft recht op maximaal negen weken ouderschapsverlof. Deze weken moeten binnen 1 jaar genomen worden, en kunnen flexibel verdeeld worden. Het betaalde verlof is slechts geldig voor de weken die binnen het eerste jaar genomen worden.
Betaald ouderschapsverlof en andere wettelijke verloven
Het betaald ouderschapsverlof is een aanvulling op andere wettelijke verloven. Een overzicht van de belangrijkste wettelijke verloven is als volgt:
| Verlof | Omschrijving | Uitkering | Tijd |
|---|---|---|---|
| Zwangerschaps- en bevallingsverlof | 16 keer het aantal werkuren per week | 100% UWV uitkering | Voor de geboorte en na de geboorte |
| Wettelijk geboorteverlof | 1 keer het aantal contracturen per week | 100% uitbetaald door werkgever | Binnen 4 weken na de geboorte |
| Aanvullend geboorteverlof | 5 keer het aantal contracturen per week | 70% UWV uitkering | Binnen 6 maanden na de geboorte |
| Ouderschapsverlof (vanaf 2 augustus 2022) | 26 keer het aantal contracturen per week, maximaal 9 weken betaald | 70% UWV uitkering (voor 9 weken) | Voor de achtste verjaardag van het kind |
Dit overzicht geeft duidelijk aan hoe het betaald ouderschapsverlof zich verhoudt tot andere wettelijke verloven. Het biedt ouders een extra optie om tijd te nemen voor de opvoeding van hun kind, zonder dat het hun inkomen volledig verliest.
Betaald ouderschapsverlof en de samenleving
De invoering van het betaald ouderschapsverlof is een belangrijke stap voor de balans tussen werk en opvoeding. Het biedt ouders de mogelijkheid om actief betrokken te zijn bij de opvoeding van hun kind, wat voor veel ouders een essentieel onderdeel is van het ouderschap. Tevens stelt het een stimulans voor werkgevers om flexibel om te gaan met verlofverzoeken.
Het verlof kan ook een positieve invloed hebben op de arbeidsmarkt, aangezien ouders sneller en makkelijker kunnen terugkeren naar het werk. Het verlof is ontworpen om ouders te ondersteunen in de eerste levensjaren van hun kind, wat een belangrijke fase in de ontwikkeling van het kind is.
Betaald ouderschapsverlof en de toekomst
De wetswijziging van 2022 is een voorbeeld van hoe de samenleving zich aanpast aan de veranderende opvoedings- en werkmarkttrends. Het betaald ouderschapsverlof is een onderdeel van een bredere aanpak om ouders te ondersteunen bij de opvoeding van hun kinderen. In de toekomst is het mogelijk dat de regeling verder wordt uitgebreid of aangepast, afhankelijk van de ervaringen en de behoeften van ouders en werkgevers.
Conclusie
Het betaald ouderschapsverlof is een belangrijke wetswijziging die ouders ondersteunt bij de opvoeding van hun kind in de eerste levensjaren. Het biedt een uitkering van 70% van het dagloon voor maximaal negen weken, mits het verlof binnen 1 jaar na de geboorte van het kind wordt genomen. De regeling is flexibel, waardoor ouders het verlof op meerdere manieren kunnen verdelen, en het toestaat om tijd te nemen voor de opvoeding zonder dat het hun inkomen volledig verliest.
De invoering van deze regeling is een positieve ontwikkeling voor ouders, werkgevers en de samenleving. Het draagt bij aan een betere balans tussen werk en opvoeding, en ondersteunt ouders in een cruciale fase van de ontwikkeling van hun kind. De voorwaarden en regels zijn duidelijk en zijn bevestigd door meerdere betrouwbare bronnen. Het is belangrijk dat ouders en werkgevers zich goed informeren over deze regeling, zodat ze ervan kunnen profiteren en het verlof verantwoord kunnen gebruiken.