De regelingen rondom ouderschapsverlof zijn sinds 2022 onderhevig aan enkele belangrijke wijzigingen, met name voor werknemers die vallen onder de CAO Rijk. Deze regelingen betreffen zowel de loondoorbetaling als de juridische aanspraak op verlof. In deze artikel worden de wijzigingen uitgelegd op basis van de meest recente informatie die beschikbaar is via meerdere betrouwbare bronnen. De focus ligt op de praktische gevolgen van deze wijzigingen voor zowel werknemers als werkgevers.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk recht waarmee werknemers voor een bepaalde periode verlof kunnen nemen om zich volledig met de zorg voor hun kind te kunnen bezighouden. Dit verlof is bedoeld voor kinderen jonger dan acht jaar. Het verlof kan opgenomen worden door beide ouders en is beschikbaar voor biologische, aangenomen en pleegkinderen, mits het kind bij de ouder woont.
De duur van ouderschapsverlof is beperkt tot 26 keer het aantal uren dat een werknemers normaal per week werkt. Dit komt neer op een maximum van 26 werkweken per kind. Voor de eerste 9 weken ouderschapsverlof tijdens het eerste levensjaar van het kind of het eerste jaar van adoptie is er wettelijk een uitkering van 70% van het dagloon, verstrekt door de UWV. De overige 17 weken ouderschapsverlof zijn in de wet onbetaald. Echter, in sommige collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s), zoals de CAO Rijk, is een aanvullende regeling opgenomen die de loondoorbetaling verhoogt of uitbreidt.
De wijzigingen in de CAO Rijk
Op 2 augustus 2022 is een nieuwe wet in werking getreden: de Wet Betaald Ouderschapsverlof (Wbo). Deze wet heeft geleid tot aanpassingen in de CAO Rijk, waardoor het ouderschapsverlof voor werknemers die hieronder vallen, beter wordt ondersteund dan vroeger het geval was.
1. Loondoorbetaling in de eerste 9 weken
Volgens de nieuwe regeling in de CAO Rijk is er een loondoorbetaling van 100% van het maandsalaris tijdens de eerste 9 weken ouderschapsverlof. Dit geldt echter alleen als deze 9 weken binnen het eerste levensjaar van het kind worden opgenomen. Deze loondoorbetaling is dus hoger dan de wettelijke uitkering van 70% die via de UWV wordt verstrekt.
2. Loondoorbetaling in de volgende 4 weken
Na deze eerste 9 weken ouderschapsverlof, kunnen er nog maximaal 4 weken ouderschapsverlof worden opgenomen met een loondoorbetaling van 75%. Deze weken zijn ook bedoeld voor het eerste levensjaar van het kind. De loondoorbetaling voor deze weken is dus iets lager dan de eerste 9 weken.
3. Onbetaald ouderschapsverlof
De overige 13 weken ouderschapsverlof (van de totaal beschikbare 26 weken) zijn in de CAO Rijk nog steeds onbetaald. Deze weken kunnen worden opgenomen tot het kind acht jaar is, maar zonder loondoorbetaling.
Belangrijke aanpassingen in de CAO Rijk
Bovenstaande wijzigingen betreffen de loondoorbetaling, maar ook andere aspecten van het ouderschapsverlof zijn gewijzigd in de nieuwe CAO Rijk.
1. Verloop van de voorwaarde van 1 jaar dienstverband
Eerder was er een eis dat werknemers minstens 1 jaar in dienst moesten zijn om recht te hebben op de aanvullende CAO-regeling. Deze voorwaarde is vervallen. Dat betekent dat ook werknemers met een korter dienstverband nu recht hebben op de voordelen van deze aanvullende regeling.
2. Terugbetaling bij vertrek uit de sector
Voorheen gold dat bij het vertrek uit de sector Rijk binnen een jaar na het aflopen van het ouderschapsverlof, een deel van de loondoorbetaling terugbetaald moest worden. Deze terugbetalingsverplichting is ook vervallen. Werknemers hoeven dus niet langer geld terug te betalen als ze binnen een jaar vertrekken.
3. Gelijkheid van regeling voor alle werknemers
De nieuwe regeling geldt voor alle werknemers die onder de CAO Rijk vallen, ongeacht wanneer hun ouderschapsverlof begint. Dit betekent dat ook werknemers wiens ouderschapsverlof al is ingegaan, automatisch profiteren van de nieuwe loondoorbetalingregeling.
Hoe werkt de praktische toepassing van ouderschapsverlof?
Het aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof verloopt binnen de CAO Rijk volgens een bepaalde procedure.
1. Aanvraagproces
Werknemers moeten eerst hun wensen aangeven aan hun leidinggevende. Het is belangrijk om duidelijk te communiceren hoeveel verlof er opgenomen wil worden, wanneer en hoe. Werkgevers mogen het ouderschapsverlof niet weigeren, tenzij er sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang.
2. Registreer verlofuren
Werknemers registreren de genomen verlofuren zelf in het P-Direktportaal. Dit gebeurt via het gedeelte "Verlof en werktijd > Verlof registreren, verlofsaldo en teamkalender". Om zorg te dragen voor correcte verwerking bij de salarisadministratie, moet deze registratie vóór de 10e van de maand gebeuren.
3. Salarisadministratie
Bij de nieuwe regeling worden de loondoorbetalingen automatisch verwerkt in de loonadministratie. Werknemers ontvangen 100% van hun loon voor de eerste 9 weken en 75% voor de volgende 4 weken. Deze loondoorbetalingen zijn inclusief eventuele loonopbouw voor pensioen, loopbaanbudget en IKB.
Wat gebeurt er bij ouderschapsverlof voor oudere kinderen?
Als het kind ouder is dan 1 jaar op 2 augustus 2022, en het ouderschapsverlof is al ingegaan vóór deze datum, dan geldt de nieuwe regeling ook voor deze werknemers. Bijvoorbeeld:
- Een werknemer die vóór 2 augustus 2022 al 5 weken ouderschapsverlof heeft genomen, ontvangt nu 75% van zijn maandinkomen voor elke verdere week ouderschapsverlof tot het kind 8 jaar is.
- Als er eerder een gedeeltelijke loondoorbetaling was (bijvoorbeeld 60%), dan wordt deze nu verhoogd naar 75% voor de resterende verlofperiode.
Wat betekent dit voor werkgevers?
Werkgevers die vallen onder de CAO Rijk moeten ervoor zorgen dat de nieuwe regeling op de loonadministratie wordt toegepast. Dit gebeurt via het systeem P-Direkt. Het is belangrijk om de instellingen correct te configureren, zowel op organisatie- als op medewerkerniveau.
1. Overgangsregeling
Er is een overgangsperiode voor werknemers wiens ouderschapsverlof reeds is ingegaan. Tijdens deze overgangsperiode blijft de oude regeling gelden voor lopende verlofperiodes. Pas bij nieuwe verlofperiodes vanaf 2 augustus 2022 geldt de nieuwe regeling volledig.
2. Aanpassing in loonparameters
Werkgevers moeten letten op de instellingen voor loonparameters. De parameter die bepaalt of de nieuwe regeling wordt toegepast, staat standaard op ‘Nee’. Werkgevers moeten deze waarde aanpassen naar ‘Ja’ voor nieuwe ouderschapsverloven.
Samenvatting van de wijzigingen
De wijzigingen in de CAO Rijk betreffen meerdere aspecten van het ouderschapsverlof. Hieronder een overzicht van de belangrijkste punten:
| Onderwerp | Oude regeling | Nieuwe regeling |
|---|---|---|
| Loondoorbetaling eerste 9 weken | 60% | 100% |
| Loondoorbetaling weken 10-13 | 60% | 75% |
| Loondoorbetaling weken 14-26 | 0% | 0% |
| Aanspraak op CAO-aanvulling | Minstens 1 jaar dienstverband | Geen minimumdiensverband |
| Terugbetaling bij vertrek uit de sector | Ja, binnen 1 jaar | Nee |
| Toepassing op bestaande ouderschapsverloven | Nee | Ja |
Conclusie
De wijzigingen in de regeling rondom ouderschapsverlof binnen de CAO Rijk zijn een positieve stap voor werknemers die jonge kinderen hebben. De loondoorbetaling is aanzienlijk verhoogd, wat ervoor zorgt dat werknemers beter kunnen rekenen op financiële ondersteuning tijdens het opbouwen van hun gezin. Bovendien zijn de voorwaarden voor de aanspraak op deze regeling aangepast, zodat ze toegankelijker zijn voor een breder spectrum van werknemers.
Zowel werknemers als werkgevers moeten zich bewust zijn van deze wijzigingen en ervoor zorgen dat deze correct worden toegepast. Voor werknemers is het belangrijk om tijdig contact op te nemen met hun werkgever en eventuele vragen te stellen. Voor werkgevers betekent het dat er aandacht moet zijn voor de loonadministratie en eventuele systeeminstellingen in P-Direkt.
De nieuwe regeling levert een betere balans tussen werk en gezin, wat uiteindelijk gunstig is voor zowel de individuele werknemers als de organisaties waarin zij werken.