Ouderschapsverlof is een rechtsgebaseerde regeling die werknemers mogelijk maakt om tijd vrij te maken voor de zorg van hun kind. Het is bedoeld om ouders te ondersteunen in de opvoeding en omzorging van jonge kinderen. In Nederland is ouderschapsverlof vastgelegd in de Wet Arbeid en Zorg (WAZO), en werknemers kunnen recht hebben op een maximum van 26 keer het aantal werkuren per week dat ze in hun arbeidsovereenkomst hebben staan.
Het ouderschapsverlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van het moment van gebruik en de regelingen van de werkgever. In dit artikel worden de regels rond ouderschapsverlof besproken, inclusief hoe het verlof wordt berekend, hoe het verlof kan worden opgenomen, en wat de regels zijn rond betaald ouderschapsverlof. Ook worden praktische voorbeelden gegeven om een duidelijk beeld te schetsen van hoe ouderschapsverlof in de praktijk werkt.
Hoeveel ouderschapsverlof heeft een werknemer recht op?
Een werknemer heeft recht op ouderschapsverlof voor elk kind dat in het gezin wordt opgenomen. De maximale hoeveelheid ouderschapsverlof is vastgelegd in de WAZO: het aantal uren ouderschapsverlof bedraagt 26 keer het aantal werkuren per week dat de werknemer in haar arbeidsovereenkomst heeft staan. Dit geldt per kind.
Voorbeeld:
Een werknemer die volledig werkt (40 uur per week) heeft recht op 26 x 40 uur = 1040 uur ouderschapsverlof per kind.
Voor deeltijdwerknemers wordt het verlof berekend in verhouding tot hun werktijdfactor. Zo heeft een deeltijdwerknemer die 20 uur per week werkt recht op 26 x 20 = 520 uur ouderschapsverlof per kind.
De regeling is ook van toepassing op adoptieouders, pleegouders en stiefouders. Beide ouders kunnen ouderschapsverlof opnemen per kind, maar het totale aantal uren per kind is beperkt tot 26 keer het aantal werkuren per week van de respectievelijke ouder.
Hoe wordt ouderschapsverlof berekend?
De berekening van ouderschapsverlof is gebaseerd op het aantal werkuren dat een werknemer per week werkt, volgens haar arbeidsovereenkomst. Dit aantal wordt vermenigvuldigd met 26. Het resultaat is het totaal aantal uren ouderschapsverlof dat een werknemer per kind heeft.
Voorbeeld:
Een werknemer die 32 uur per week werkt heeft recht op 26 x 32 = 832 uur ouderschapsverlof per kind.
Aanpassing van werktijd
Als een werknemer tijdens het ouderschapsverlof haar werktijd wijzigt, bijvoorbeeld van 32 uur naar 28 uur, moet het ouderschapsverlof opnieuw worden berekend. Dit gebeurt op basis van de oorspronkelijke werktijd. De werknemer heeft in dit geval nog steeds recht op ouderschapsverlof op basis van de oorspronkelijke 32 uur. Het verlof kan vervolgens worden opgenomen op basis van de nieuwe werktijd.
Een voorbeeld:
- Oorspronkelijke werktijd: 32 uur per week
- Totaal ouderschapsverlof: 32 x 26 = 832 uur
- Alles behalve 6 weken ouderschapsverlof genomen: 6 x 32 = 192 uur
- Resterend ouderschapsverlof: 832 – 192 = 640 uur
- Nieuwe werktijd: 28 uur per week
- Nieuwe berekening: 640 uur / 32 uur = 20 weken ouderschapsverlof
- Nieuwe werktijd: 20 weken x 28 uur = 560 uur ouderschapsverlof
In dit geval heeft de werknemer nog recht op 560 uur ouderschapsverlof.
Betaald ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof is gedeeltelijk betaald. De eerste 9 werkweken ouderschapsverlof zijn betaald. De uitkering wordt ook wel WAZO-uitkering genoemd en is gelijk aan 70% van het dagloon van de werknemer. Deze betaalde periode moet binnen het eerste levensjaar van het kind of binnen het eerste jaar na adoptie worden ingezet.
Voorbeeld:
Een werknemer die 32 uur per week werkt en 9 werkweken ouderschapsverlof opneemt, heeft recht op 9 x 32 = 288 uur betaald ouderschapsverlof.
De resterende 17 werkweken ouderschapsverlof zijn onbetaald. De werknemer kan deze uren opnemen tot het kind 8 jaar is. Het is mogelijk om het verlof verspreid over meerdere weken of zelfs maanden op te nemen.
Verlenging betaald ouderschapsverlof
Er is een wetsvoorstel waarin wordt voorgesteld om het recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof wettelijk vast te leggen voor beide ouders. Dit voorstel is in de Tweede Kamer aangenomen en ligt nu voor beoordeling in de Eerste Kamer.
Ouderschapsverlof bij meerdere werkgevers
Als een werknemer bij meerdere werkgevers werkt, heeft die persoon bij elke werkgever recht op ouderschapsverlof. De uren ouderschapsverlof kunnen niet gelijktijdig worden opgenomen bij meerdere werkgevers, maar de werknemer kan kiezen om het verlof bij één werkgever of verspreid over meerdere werkgevers te nemen.
Voorbeeld:
Een werknemer werkt 5 uur per week bij werkgever A en 20 uur per week bij werkgever B.
- Werkgever A: 26 x 5 = 130 uur ouderschapsverlof
- Werkgever B: 26 x 20 = 520 uur ouderschapsverlof
In totaal heeft de werknemer dus 650 uur ouderschapsverlof per kind.
Ouderschapsverlof opnemen
Ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden opgenomen, afhankelijk van de keuze van de werknemer. De verlofuren kunnen bijvoorbeeld:
- Aaneengesloten worden opgenemen (bijvoorbeeld 1040 uur in één keer).
- Verspreid worden opgenomen (bijvoorbeeld 8 uur per week gedurende 130 weken).
- Gedeeltelijk betaald en gedeeltelijk onbetaald worden opgenemen.
Het ouderschapsverlof kan worden opgenomen in de periode van 4 weken voor tot 22 weken na de komst van het kind. Dit betekent dat ouders ook vóór de geboorte van het kind ouderschapsverlof kunnen opnemen.
De werknemer moet het ouderschapsverlof minstens 2 maanden van tevoren schriftelijk aanvragen bij de werkgever. De werkgever mag het verzoek niet weigeren, tenzij er sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang.
Ouderschapsverlof meenemen naar een nieuwe werkgever
Als een werknemer haar baan verandert, kan het resterende ouderschapsverlof meenemen naar de nieuwe werkgever. De oude werkgever moet hiertoe een verklaring verstrekken over het aantal uren ouderschapsverlof dat nog beschikbaar is. Deze verklaring is nodig voor de nieuwe werkgever om te bepalen hoe het verlof kan worden ingezet.
Het opnemen van ouderschapsverlof heeft geen invloed op de transitievergoeding, mits de arbeidsovereenkomst op initiatief van de werkgever wordt beëindigd. Het verlof verandert niets aan de inhoud van de arbeidsovereenkomst.
Ouderschapsverlof en inkomen
Tijdens ouderschapsverlof is het mogelijk dat het inkomen daalt, vooral als het verlof betaald is via de WAZO-uitkering. In dat geval is het loon gelijk aan 70% van het dagloon van de werknemer. Als het verlof onbetaald is, is er geen uitkering van UWV.
Wanneer het inkomen daalt, kan de werknemer mogelijk meer recht hebben op sociale uitkeringen of toeslagen, afhankelijk van de situatie. Het is daarom verstandig om dit te bespreken met de gemeente of UWV.
Ouderschapsverlof en andere verlofregelingen
Ouderschapsverlof kan worden gecombineerd met andere verlofregelingen, zoals zwangerschapsverlof, adoption leave, of zorgverlof. Als een werknemer bijvoorbeeld zwangerschapsverlof opneemt, kan het ouderschapsverlof worden onderbroken of stopgezet. Het verlof kan later opnieuw worden opgenomen, mits er verlofuren over zijn.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijke regeling die werknemers ondersteunt bij de opvoeding van hun kinderen. Een werknemer heeft recht op 26 keer het aantal werkuren per week dat in de arbeidsovereenkomst staat, per kind. Het verlof kan zowel betaald als onbetaald zijn, afhankelijk van de keuze van de werknemer en de regelingen van de werkgever. De eerste 9 werkweken ouderschapsverlof zijn betaald, en deze periode moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden ingezet. De resterende 17 werkweken ouderschapsverlof zijn onbetaald en kunnen worden opgenomen tot het kind 8 jaar is.
Het ouderschapsverlof kan worden opgenomen in verschillende formaten, zoals aaneengesloten of verspreid, en kan meenemen worden naar een nieuwe werkgever. De berekening van ouderschapsverlof hangt af van de oorspronkelijke werktijd, en kan worden aangepast als de werktijd verandert.
Het is belangrijk om rekening te houden met de invloed van ouderschapsverlof op het inkomen en de eventuele toegang tot sociale uitkeringen. Ouderschapsverlof is een rechtsgebaseerde regeling die ondersteuning biedt aan werknemers en gezinnen, en die helpt bij de balans tussen werk en gezin.