Ouderschapsverlof biedt jonge ouders de mogelijkheid om hun beroepsactiviteiten tijdelijk terug te schalen en zich meer op hun kind te richten. Het is een belangrijke regeling om de balans tussen werk en gezin te kunnen behouden. In Nederland is ouderschapsverlof wettelijk geregeld en beschikbaar voor zowel vaders als moeders, inclusief adoptieouders en pleegouders. Het aantal dagen ouderschapsverlof hangt af van het aantal uren dat een ouder normaal gesproken per week werkt. In dit artikel wordt uitgelegd hoe ouderschapsverlof precies werkt, hoeveel dagen of uren u kunt opnemen, hoe de berekening verloopt, en wat de regels zijn rondom het opnemen van verlof, inclusief betaalde en onbetaalde uren.
Het recht op ouderschapsverlof
In Nederland hebt u recht op 26 weken ouderschapsverlof, gerekend over het aantal uren dat u per week werkt. Dit geldt voor zowel vaders als moeders, adoptieouders, pleegouders en verzorgers. Het verlof mag worden opgenomen tot het kind acht jaar oud is. Omdat ouderschapsverlof op uren is gebaseerd, is het aantal dagen of weken dat u kunt opnemen afhankelijk van uw werkdag.
Bijvoorbeeld:
- Als u 32 uur per week werkt, heeft u recht op 832 uur ouderschapsverlof (26 x 32 uur).
- Als u 40 uur per week werkt, heeft u recht op 1040 uur ouderschapsverlof (26 x 40 uur).
De 26 weken ouderschapsverlof bestaat uit 17 weken onbetaald verlof en 9 weken betaald ouderschapsverlof, waarbij het betaalde verlof alleen in het eerste jaar na de geboorte van het kind opgenomen kan worden. Dit betekent dat ouders de eerste 9 weken van het ouderschapsverlof kunnen ontvangen via een uitkering van het UWV, terwijl de overige 17 weken onbetaald zijn.
Het recht op ouderschapsverlof is een absoluut recht, wat betekent dat een werknemer het verlof op mag nemen binnen de wettelijke kaders. De werknemer bepaalt zelf wanneer en hoe het verlof wordt opgenomen, mits dit in overleg met de werkgever plaatsvindt. Echter, de wet stelt ook voor dat de werkgever een wijziging kan aanbrengen in het verlof op basis van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang.
Hoe berekent het UWV de uitkering bij betaald ouderschapsverlof?
Het UWV berekent de uitkering voor het betaald ouderschapsverlof op basis van het gemiddelde sv-loon (sociale verzekeringsloon) van de afgelopen 12 maanden. Het sv-loon is het loon waarover u belastingen en sociale premies betaalt.
De berekening verloopt als volgt: 1. Het UWV kijkt naar de datum van 1 maand voor uw verlofperiode. Als uw verlof bijvoorbeeld per 4 weken start, kijkt het UWV naar de datum van 4 weken daarvoor. 2. Vanaf die datum gaat het UWV 1 jaar terug in de tijd om uw gemiddelde sv-loon te berekenen. 3. Het sv-loon wordt gedeeld door 261 werkdagen (het gemiddelde aantal werkdagen per jaar). 4. De uitkomst is uw dagloon, waarvoor het UWV 70% uitkeert als uitkering voor betaald ouderschapsverlof. 5. Het maximumdagloon is vastgesteld op €297,82. Als uw gemiddelde dagloon hoger is dan dit maximum, wordt de uitkering beperkt tot 70% van €297,82.
Het aantal betaald verlofuren is afhankelijk van het aantal uren dat u per week werkt. De uitkering duurt minimaal 1 en maximaal 9 werkweken, waarbij elke week het aantal uur overeenkomt met uw normale werkweek.
Bijvoorbeeld:
- Als u 24 uur per week werkt, krijgt u minimaal 1 x 24 uur en maximaal 9 x 24 uur (totaal 216 uur) uitkering.
- Als u 32 uur per week werkt, ontvangt u minimaal 32 uur en maximaal 288 uur (9 x 32 uur).
Het UWV pikt het aantal uren automatisch aan de hand van uw arbeidsovereenkomst. U kunt deze berekening controleren bij de aanvraagprocedure.
Onderling overleg met de werkgever
Het opnemen van ouderschapsverlof vereist onderling overleg tussen werknemer en werkgever. Hoewel ouders het recht hebben om te bepalen wanneer en hoe het verlof wordt opgenomen, is het wenselijk om dit in overleg te doen om zowel de werknemer als de werkgever te informeren over de geplande afwezigheid.
Een oudere werknemer kan kiezen om het ouderschapsverlof in verspreid of aaneengesloten perioden op te nemen. Bijvoorbeeld: - 3 dagen per week gedurende 8 maanden - 1 volledige werkweek per maand gedurende 26 maanden
De werkgever kan een wijziging aanbrengen in het verlof indien er sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Dit betekent dat de werkgever bijvoorbeeld kan vragen om het verlof anders in te plannen als dat gunstiger is voor de organisatie. Echter, de werkgever mag het ouderschapsverlof niet weigeren.
Een bekend juridisch voorbeeld is dat een werknemer 26 dagen ouderschapsverlof wil opnemen over drie maanden, wat betekent dat hij in die maanden slechts drie dagen per week werkt. In dergelijke gevallen mag de werkgever het verlof niet zomaar weigeren of beperken tot bijvoorbeeld één dag per week. Het recht op ouderschapsverlof is absoluut, maar de werknemer en werkgever moeten het verlof wel in overleg vaststellen.
Betaald en onbetaald ouderschapsverlof
Het ouderschapsverlof is verdeeld in betaald verlof (9 weken) en onbetaald verlof (17 weken). De 9 weken betaald ouderschapsverlof worden uitgekeerd door het UWV en moeten binnen het eerste jaar na de geboorte van het kind worden opgenomen. Dit verlof kan worden opgenomen in volledige werkweken of in kleinere blokken, mits het in overleg met de werkgever plaatsvindt.
De uitkering is gelijk aan 70% van het dagloon of het maximumdagloon, wat het hoogste bedrag is. Het maximumdagloon bedraagt momenteel €297,82, dus 70% hiervan is ongeveer €208,50 per dag. Als u bijvoorbeeld 8 uur per dag werkt, dan ontvangt u per dag €26,06 als uitkering.
Het betaald ouderschapsverlof kan ook aaneengesloten of verspreid worden genomen. Als u bijvoorbeeld 5 dagen per week werkt, kunt u kiezen voor: - 1 volledige werkweek (5 dagen) per maand gedurende 9 maanden - 3 dagen per week gedurende 15 weken
Het is ook mogelijk om het verlof onder te breken of tijdelijk te stoppen. Als u bijvoorbeeld ziek raakt tijdens het ouderschapsverlof, loopt het verlof en de uitkering gewoon door. U kunt in overleg met uw werkgever af spreken om het verlof later opnieuw op te nemen, bijvoorbeeld als u weer (gedeeltelijk) kunt werken.
De 17 weken onbetaald ouderschapsverlof kan worden genomen zolang het kind jonger is dan acht jaar. Het is ook mogelijk om resterende verlofuren van het betaald ouderschapsverlof in het onbetaald ouderschapsverlof op te nemen. Dit kan handig zijn als u bijvoorbeeld een deel van het betaald verlof niet heeft gebruikt en wilt doorgaan met het opnemen van verlof, maar zonder uitkering.
Vakantiedagen en ouderschapsverlof
Een veel voorkomende vraag is of ouders vakantiedagen opbouwen tijdens het ouderschapsverlof. Dit hangt af van of u betaald of onbetaald ouderschapsverlof opneemt.
- Betaald ouderschapsverlof: Tijdens de 9 weken betaald ouderschapsverlof bouwt u vakantiedagen op, net zoals bij normaal werk. De uren die u opneemt tijdens het ouderschapsverlof worden als werkuren geteld, waardoor u vakantiedagen kunt opbouwen.
- Onbetaald ouderschapsverlof: Tijdens onbetaald ouderschapsverlof bouwt u geen vakantiedagen op. Het is ook mogelijk om vakantiedagen tijdens ouderschapsverlof op te nemen, bijvoorbeeld aansluitend of tijdens een periode van ouderschapsverlof. Dit is toegestaan, omdat ouderschapsverlof en vakantie twee verschillende soorten verlof zijn.
Een praktisch voorbeeld:
- Als u 32 uur per week werkt en 1 dag per week onbetaald ouderschapsverlof neemt, bouwt u 20% minder vakantiedagen op dan normaal.
- Als u betaald ouderschapsverlof opneemt, bouwt u alleen vakantiedagen op over de uren die u daadwerkelijk werkt.
Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij het plannen van vakantiedagen na de ouderschapsverlofperiode.
Vragen en praktische voorbeelden
Ouderschapsverlof is een complexe regeling, en het is begrijpelijk dat ouders vragen hebben. Hier zijn enkele veelgestelde vragen en praktische voorbeelden:
1. Mag mijn werkgever bepalen hoeveel ouderschapsverlof ik per week opneem?
Nee, dat mag niet. Uw werkgever mag niet zomaar bepalen hoeveel ouderschapsverlof u per week opneemt. Het recht op ouderschapsverlof is absoluut, wat betekent dat u als werknemer het verlof op mag nemen gedurende een periode en op de wijze die u zelf kiest. Echter, er is een uitzondering: als er sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, mag de werkgever het verlof wijzigen. Dit betekent dat de werkgever bijvoorbeeld kan vragen om het verlof anders in te plannen, maar niet weigeren mag.
2. Hoe bereken ik het aantal ouderschapsverlofuren dat ik heb?
Het aantal ouderschapsverlofuren wordt berekend aan de hand van het aantal uren dat u per week werkt. U hebt recht op 26 weken ouderschapsverlof, gerekend over het aantal uren dat u per week werkt. Bijvoorbeeld: - Als u 24 uur per week werkt, heeft u recht op 624 uur ouderschapsverlof (26 x 24 uur). - Als u 40 uur per week werkt, heeft u recht op 1040 uur ouderschapsverlof (26 x 40 uur).
De 26 weken ouderschapsverlof bestaat uit 9 weken betaald ouderschapsverlof en 17 weken onbetaald ouderschapsverlof.
3. Kan een werkgever ouderschapsverlof weigeren?
Nee, een werkgever mag ouderschapsverlof niet weigeren. Het recht op ouderschapsverlof is wettelijk geregeld en mag niet worden geweigerd. Echter, er is een uitzondering: als er sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang, mag de werkgever het verlof wijzigen, bijvoorbeeld door het op een andere manier in te plannen. Deze regel is sinds 1 januari 2019 van kracht.
4. Wat als ik meerdere werkgevers heb?
Als u meerdere werkgevers heeft, geldt ouderschapsverlof per werkgever. U heeft recht op ouderschapsverlof bij elke werkgever, mits u aan de voorwaarden voldoet. Het aantal verlofuren wordt berekend per werkgever, gerekend over het aantal uren dat u bij die werkgever werkt.
5. Wat als ik gedeeltelijk arbeidsongeschikt ben tijdens ouderschapsverlof?
Als u tijdens ouderschapsverlof gedeeltelijk arbeidsongeschikt raakt, loopt uw ouderschapsverlof en uw uitkering gewoon door. U kunt in overleg met uw werkgever af spreken om het verlof later opnieuw op te nemen, bijvoorbeeld als u weer (gedeeltelijk) kunt werken.
Conclusie
Ouderschapsverlof biedt jonge ouders een belangrijke ondersteuning bij het combineren van werk en gezin. U hebt recht op 26 weken ouderschapsverlof, gerekend over het aantal uren dat u per week werkt. De 26 weken bestaan uit 9 weken betaald ouderschapsverlof, uitgekeerd door het UWV, en 17 weken onbetaald ouderschapsverlof. Het verlof kan worden opgenomen tot het kind acht jaar oud is en moet in overleg met de werkgever worden vastgesteld.
Het recht op ouderschapsverlof is absoluut, wat betekent dat u als werknemer het verlof op mag nemen gedurende een periode en op de wijze die u zelf kiest. Echter, de werkgever mag het verlof wijzigen als er sprake is van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang. Het UWV berekent de uitkering voor het betaald ouderschapsverlof op basis van uw gemiddelde sv-loon en het aantal werkuren dat u per week werkt. Tijdens betaald ouderschapsverlof bouwt u vakantiedagen op, terwijl u tijdens onbetaald ouderschapsverlof geen vakantiedagen opbouwt.
Het opnemen van ouderschapsverlof is een belangrijke beslissing en vereist goed overleg met uw werkgever. Het is belangrijk om de regels goed te begrijpen en eventuele vragen vooraf te stellen. U kunt altijd terecht bij het UWV, uw werkgever of een vakbond voor hulp bij het aanvragen en opnemen van ouderschapsverlof.