Betaald ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde mogelijkheid waarmee werknemers in loondienst tijdelijk minder kunnen werken om zich te richten op het opvoeden van hun jonge kind. Sinds 2 augustus 2022 is het mogelijk om voor een deel van het ouderschapsverlof een uitkering via het UWV te ontvangen. Dit artikel geeft een overzicht van de regels, voorwaarden en praktische uitleg over betaald ouderschapsverlof, gebaseerd op de wettelijke bepalingen en praktijkrichtlijnen die op meerdere betrouwbare bronnen zijn terug te vinden.
Het doel van betaald ouderschapsverlof is om jonge ouders te ondersteunen in de eerste levensjaren van hun kind. Het biedt een tijdelijke financiële buffer zodat ouders zich volledig op hun kind kunnen richten, zonder het gevoel te hebben dat hun inkomsten volledig verdwijnen. In dit artikel worden de verschillende aspecten van het betaald ouderschapsverlof uitgebreid toegelicht, inclusief de voorwaarden, de duur, de hoogte van de uitkering, de opnamevormen en de mogelijkheid om het verlof in te schakelen in combinatie met andere verloven of in het kader van adoptie of pleegverhoudingen.
Wat is betaald ouderschapsverlof?
Betaald ouderschapsverlof is een tijdelijk verlof dat werknemers in loondienst kunnen opnemen om zich volledig op hun jonge kind te richten. Sinds 2 augustus 2022 is het mogelijk om voor een deel van dit verlof een uitkering te ontvangen van het UWV. Deze uitkering is bedoeld als een financiële ondersteuning voor ouders in de eerste, vaak intensieve levensjaren van hun kind.
Het ouderschapsverlof bestaat uit in totaal 26 weken verlof per kind. Hiervan is 9 weken betaald, met een uitkering van 70 procent van het dagloon (tot een maximum van 70 procent van het wettelijk maximumdagloon). Het overige deel van het ouderschapsverlof is onbetaald. Ouders kunnen het betaald gedeelte opnemen in het eerste levensjaar van hun kind. Als ze dit niet doen, vervalt het recht op de uitkering.
Het betaald ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde regeling die geldt voor alle werknemers in loondienst, inclusief ouders van adoptie- of pleegkinderen. Het verlof kan op flexibele wijze worden ingepland, zowel aaneengesloten als verspreid over meerdere weken.
Voorwaarden voor betaald ouderschapsverlof
Om recht te hebben op betaald ouderschapsverlof, moeten werknemers aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden zijn wettelijk vastgelegd en gelden zowel voor ouders van biologische kinderen als voor ouders van adoptie- of pleegkinderen.
1. Werknemerschap
Betaald ouderschapsverlof is enkel beschikbaar voor werknemers in loondienst. Werkenden op andere arbeidsovereenkomsten, zoals freelancers of ZZP’ers, zijn niet automatisch aangewezen op deze regeling. Werkgevers zijn verplicht om ouderschapsverlof mogelijk te maken voor werknemers in loondienst.
2. Leeftijd van het kind
Het verlof moet worden opgenomen voordat het kind één jaar oud wordt. Indien ouders dit niet doen, vervalt het recht op betaald ouderschapsverlof. Voor adoptiekinderen of kinderen in pleegverhouding geldt dat het verlof binnen een jaar na de feitelijke opname of adoptie moet worden genoten.
3. Aantal verlofuren
Het recht op betaald ouderschapsverlof omvat 9 weken verlof. De duur van deze weken wordt berekend op basis van de arbeidsduur per week. Bijvoorbeeld: een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op 9 keer 32 uur, dus 288 uur betaald ouderschapsverlof.
Het verlof kan worden opgenomen in gehele werkweken of verspreid over meerdere weken. Ouders hebben de vrijheid om het verlof op flexibele wijze in te schakelen, afhankelijk van hun persoonlijke situatie en de wensen van hun werkgever.
4. Uitkering via het UWV
De uitkering voor betaald ouderschapsverlof wordt uitgekeerd door het UWV. De werkgever dient de aanvraag in op basis van een formulier van het UWV. De uitkering wordt achteraf betaald, wat betekent dat de werknemer tijdens het verlof geen uitkering ontvangt. De uitkering wordt uitgekeerd ter hoogte van 70 procent van het dagloon, tot een maximum van 70 procent van het wettelijk maximumdagloon.
5. Samenwerking met de werkgever
Ouders moeten van te voren afspraken maken met hun werkgever over het moment van opname, het aantal verlofuren en de wijze van spreiding. De werkgever en de werknemer moeten dit afwikkelen binnen twee maanden voorafgaand aan de gewenste ingangsdatum van het verlof.
De hoogte van de uitkering
De uitkering voor betaald ouderschapsverlof is gebaseerd op 70 procent van het dagloon. Dit geldt voor elke verlofweek die een werknemer opneemt. Voorbeelden:
- Een werknemer die 24 uur per week werkt en 9 weken betaald ouderschapsverlof opneemt, ontvangt 9 x 24 uur = 216 uren uitkering. Dit is 70 procent van het loon dat deze werknemer normaal per uur zou verdienen.
- Een werknemer die 40 uur per week werkt, ontvangt 9 x 40 uur = 360 uren uitkering, weer 70 procent van het loon.
Het maximumbedrag is gebaseerd op het wettelijk maximumdagloon. Als het loon van een werknemer hoger is dan dit maximum, is er geen recht op uitkering voor de overige uren. De werkgever kan in sommige gevallen ervoor kiezen om het loon verder aan te vullen, maar dit hangt af van de afspraken in de cao of de interne regeling van de werkgever.
De uitkering wordt uitgekeerd door het UWV, en dit gebeurt achteraf. Ouders ontvangen de uitkering pas nadat het verlof is genoten. De werkgever dient de aanvraag in bij het UWV, en het kan ongeveer vier weken duren voordat de uitkering is verwerkt.
Opnamevormen van het betaald ouderschapsverlof
Het betaald ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden ingepland. Ouders hebben de keuze om het verlof:
- Aaneengesloten: in volledige werkweken achter elkaar.
- Verspreid: over meerdere weken, bijvoorbeeld een paar uur per dag of een paar dagen per week.
De flexibiliteit maakt het mogelijk om het verlof aan te passen aan de wensen van ouders en de behoeften van het kind. Bijvoorbeeld: een ouder kan kiezen om de eerste paar maanden intensiever met het kind door te brengen en later weer langzaam terug te keren naar de normale werkdag.
De werknemer en de werkgever moeten van te voren afspraken maken over de wijze van opname. Deze afspraken moeten voldoen aan de wettelijke regels en eventuele afspraken in de cao of interne regeling van de werkgever.
Betaald ouderschapsverlof en andere verloven
Het betaald ouderschapsverlof kan in bepaalde gevallen worden gecombineerd met andere verloven. Echter, er zijn ook situaties waarin een combinatie niet mogelijk is. Bijvoorbeeld:
- Aanvullend geboorteverlof: Dit is een onbetaald verlof dat een ouder kan opnemen na de geboorte van een kind. Het kan worden genoten na het betaald ouderschapsverlof.
- Arbeidsongeschiktheidsverlof: Ouders kunnen geen recht op betaald ouderschapsverlof hebben als ze volledig arbeidsongeschikt zijn.
- Overgangsregelingen: Als een ouder al een andere uitkering geniet, zoals een uitkering via de zorgverzekering, kan het niet tegelijkertijd recht hebben op betaald ouderschapsverlof.
Ouders moeten op voorhand afspreken met hun werkgever en het UWV of er sprake is van overlappingen en hoe deze worden afgehandeld.
Betaald ouderschapsverlof in het kader van adoptie of pleegverhoudingen
Betaald ouderschapsverlof is ook beschikbaar voor ouders van adoptie- of pleegkinderen. Voor elk kind geldt hetzelfde recht op 9 weken verlof. Bij adoptie of pleegverhouding geldt dat het verlof binnen een jaar na de feitelijke opname of adoptie moet worden genoten.
Voor ouders van meerdere pleegkinderen geldt dat er maar één keer recht op betaald ouderschapsverlof is. Bij adoptie van meerdere kinderen geldt het recht voor elk kind apart. Ouders kunnen dus 9 weken verlof opnemen voor elk kind dat via adoptie of pleegverhouding is opgenomen.
Vakantie- en vakantiegeldrechten tijdens ouderschapsverlof
Tijdens het betaald ouderschapsverlof wordt vakantie opgebouwd, net zoals tijdens normale werkweken. Dit geldt ook voor het onbetaalde gedeelte van het ouderschapsverlof. Echter, er is geen recht op opbouw van vakantiegeld tijdens het onbetaalde gedeelte van het verlof.
Ouders die vakantiegeld willen opbouwen tijdens het betaald ouderschapsverlof, moeten dit van te voren afwikkelen met hun werkgever. In sommige gevallen kan de werkgever extra regelingen maken om ouders te ondersteunen in het opbouwen van vakantiegeld, afhankelijk van de cao of interne regeling.
Overgang van ouderschapsverlof bij wissel van werkgever
Als een werknemer tijdens het ouderschapsverlof een nieuwe werkgever krijgt, heeft hij of zij het recht om het overgebleven deel van het ouderschapsverlof te gebruiken bij de nieuwe werkgever. Dit geldt zowel voor het betaalde als het onbetaalde gedeelte van het verlof.
De oude werkgever is verplicht om de werknemer een verklaring te geven over het overgebleven recht op ouderschapsverlof. Deze verklaring is nodig om het verlof bij de nieuwe werkgever aan te vragen. De nieuwe werkgever is verplicht om het verlof mogelijk te maken, zolang het binnen de wettelijke termijnen is opgenomen.
Aanvragen voor uitkering van het betaald ouderschapsverlof
De aanvraag voor uitkering van het betaald ouderschapsverlof wordt gedaan via de werkgever. De werkgever dient een formulier in bij het UWV. Dit formulier bevat informatie over het aantal verlofuren, de werkdagen en de wijze van spreiding.
De aanvraag kan worden ingediend tot drie maanden nadat het kind de leeftijd van één jaar heeft bereikt. Voor adoptiekinderen of pleegkinderen geldt een verlengde termijn van drie maanden na de feitelijke opname of adoptie.
Het UWV stelt het recht op, de hoogte en de maximale duur van de uitkering vast. Aanvragen kunnen maximaal drie keer worden ingediend. De uitkering wordt uitgekeerd achteraf, nadat het verlof is genoten. Het kan ongeveer vier weken duren voordat de uitkering is verwerkt en uitbetaald.
Conclusie
Betaald ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegde regeling die ouders ondersteunt in de eerste levensjaren van hun kind. Het biedt een tijdelijke financiële buffer zodat ouders zich volledig op hun kind kunnen richten. Het verlof kan op flexibele wijze worden ingepland, zowel aaneengesloten als verspreid over meerdere weken. De uitkering wordt uitgekeerd door het UWV en is gebaseerd op 70 procent van het dagloon.
Het betaald ouderschapsverlof is beschikbaar voor werknemers in loondienst en is ook beschikbaar voor ouders van adoptie- of pleegkinderen. Het verlof moet worden opgenomen binnen een jaar na de geboorte of adoptie van het kind. Ouders moeten van te voren afspraken maken met hun werkgever over het moment van opname, het aantal verlofuren en de wijze van spreiding.
De regeling is bedoeld om ouders te ondersteunen in de opvoeding van hun kind en draagt bij aan een betere balans tussen werk en gezin. Door de wettelijke regels en de flexibiliteit van de regeling is het mogelijk om het verlof aan te passen aan de persoonlijke situatie van ouders en de behoeften van het kind.