Ouderschapsverlof is een belangrijke maatregel die werknemers de mogelijkheid biedt om tijd te nemen voor hun kind in de eerste levensjaren. Het is een recht dat in Nederland voor beide ouders beschikbaar is, ongeacht hun contractduur of het aantal uren dat ze per week werken. Voor elk kind, inclusief adoptiekind of tweelingen, is ouderschapsverlof toegestaan tot de leeftijd van 8 jaar. Binnen dit verlof zijn er zowel betaalde als onbetaalde uren mogelijk, afhankelijk van wanneer en hoe het verlof wordt ingezet. Het is daarom belangrijk om te weten hoe je kunt bepalen of je nog ouderschapsverlof hebt over en hoe je dit verlof kunt berekenen.
In dit artikel wordt besproken wat ouderschapsverlof precies inhoudt, hoe het verlof wordt berekend, welke voorwaarden gelden voor betaald verlof, en hoe ouders het resterende verlof kunnen bepalen. Ook worden mogelijke complicaties, zoals zwaarwegend dienstbelang, besproken.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een wettelijk vastgelegd recht dat werknemers toestaat om tijd met hun kind door te brengen in de eerste levensjaren. Dit verlof is niet hetzelfde als geboorteverlof of bevallingsverlof, maar kan als een uitbreiding ervan worden beschouwd. Het doel van ouderschapsverlof is om ouders de mogelijkheid te geven om in het leven van hun kind betrokken te blijven, terwijl hun inkomsten gedeeltelijk of volledig worden gehandhaafd.
Sinds 2 augustus 2022 is het mogelijk om 9 weken ouderschapsverlof betaald op te nemen. Voor deze 9 weken ontvangt een ouder ongeveer 70 procent van het dagloon uitbetaald, afhankelijk van de CAO waarin deze werkt. Daarnaast is er nog een extra 17 weken ouderschapsverlof beschikbaar, maar dit is onbetaald. In totaal zijn er dus maximaal 26 weken ouderschapsverlof, waarvan 9 weken betaald zijn. Het verlof kan worden ingezet tot de leeftijd van 8 jaar van het kind. Dit betekent dat ouders vóór de 8e verjaardag van hun kind nog recht hebben op ouderschapsverlof, mits het niet volledig is opgenomen.
Het is mogelijk om ouderschapsverlof tegelijk voor meerdere kinderen op te nemen. Beide ouders hebben recht op ouderschapsverlof, en dit geldt ook voor adoptie- of stiefkinderen, zolang deze in het huishouden wonen. Bij tweelingen is er zelfs rechten op 2 keer ouderschapsverlof.
Hoeveel ouderschapsverlof heb je nog?
Het aantal uren ouderschapsverlof dat beschikbaar is, wordt berekend op basis van het aantal uren dat een werknemer per week werkt. De regel is dat een werknemer recht heeft op 26 keer het aantal uren dat hij of zij per week werkt. Voorbeeld: een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op 32 x 26 = 832 uur ouderschapsverlof.
Als een werknemer reeds een deel van het ouderschapsverlof heeft ingezet, kan het resterende aantal uren worden berekend door het verbruikte aantal uren af te trekken van het totaal aantal uren ouderschapsverlof. De berekening kan worden aangepast als het aantal werkuren verandert. Bijvoorbeeld: als iemand eerst 32 uur werkte en later 28 uur, dan wordt het aantal uren ouderschapsverlof opnieuw berekend.
Voorbeeld van berekening van ouderschapsverlof
Stap 1: Bereken het totaal aantal ouderschapsverlof uren.
Dit is het aantal werkuren per week vermenigvuldigd met 26.
Voorbeeld: 32 x 26 = 832 uur.Stap 2: Bepaal het aantal uren dat reeds is verbruikt.
Voorbeeld: 6 weken ouderschapsverlof van 32 uur = 192 uren.Stap 3: Trek het verbruikte aantal uren af van het totaal.
Voorbeeld: 832 – 192 = 640 uur resterend ouderschapsverlof.Stap 4: Deel het resterende aantal uren door het oorspronkelijke aantal werkuren per week.
Voorbeeld: 640 / 32 = 20 weken resterend ouderschapsverlof.
Deze methode is handig om te bepalen hoeveel ouderschapsverlof er nog beschikbaar is. Het is ook mogelijk om dit schriftelijk vast te leggen, zodat zowel de werknemer als de werkgever duidelijkheid heeft over het aantal uren ouderschapsverlof dat is opgenomen en nog beschikbaar is.
Betaald ouderschapsverlof
Sinds 2 augustus 2022 is het mogelijk om 9 weken ouderschapsverlof betaald op te nemen. Tijdens deze periode ontvangt de werknemer 70 procent van het dagloon uitbetaald. In sommige CAO’s kan dit zelfs 100 procent zijn. Het betaalde ouderschapsverlof moet binnen het eerste levensjaar van het kind worden ingezet. Als dit niet gebeurt, kunnen de weken nog steeds worden ingezet, maar dan zijn ze onbetaald.
Het is belangrijk om te weten dat het betaalde ouderschapsverlof pas uitbetaald wordt nadat de werknemer verlof heeft genomen. De werkgever stelt de uitkering aan bij UWV, en het kan ongeveer 4 weken duren voordat UWV het bedrag aan de werkgever uitbetaalt. Tijdens deze periode kan het werknemer zijn loon volledig doorbetalen of wachten tot UWV de uitkering heeft gedaan.
Het betaalde ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden ingezet. Het kan bijvoorbeeld volledig in één keer worden genomen of flexibel verdeeld over meerdere weken. Dit laat ouders toe om hun eigen planning te maken, afhankelijk van hun werk en gezinssituatie.
Onbetaald ouderschapsverlof
Nadat het betaalde ouderschapsverlof is ingezet, is er nog een extra 17 weken ouderschapsverlof beschikbaar. Deze 17 weken zijn onbetaald, maar kunnen worden ingezet tot de leeftijd van 8 jaar van het kind. Dit betekent dat ouders langdurig tijd kunnen nemen voor hun kind, zonder dat er een verlies aan inkomsten is, mits ze niet het betaalde ouderschapsverlof gebruiken.
Het is mogelijk om het onbetaalde ouderschapsverlof in meerdere gedeelten in te zetten, wat extra flexibiliteit biedt. Bijvoorbeeld: een ouder kan 5 weken ouderschapsverlof nemen in de eerste maanden na de geboorte van het kind en later nog 12 weken ouderschapsverlof opnemen wanneer het kind iets ouder is. Deze flexibiliteit maakt het mogelijk om ouderschapsverlof op een manier in te zetten die het beste aansluit bij de behoeften van het gezin.
Wanneer kun je ouderschapsverlof opnemen?
Ouderschapsverlof kan worden opgenomen zodra een werknemer in dienst is. Dit betekent dat er geen minimum werkduur is voordat ouderschapsverlof kan worden aangevraagd. Ook maakt het niet uit of het contract tijdelijk of vast is. Echter, om aanspraak te maken op het betaalde ouderschapsverlof, moet dit binnen het eerste levensjaar van het kind worden ingezet.
Als ouderschapsverlof niet binnen het eerste levensjaar van het kind is ingezet, dan kan het verlof nog steeds worden opgenomen, maar dan is het onbetaald. Dit geldt ook voor ouders die in de eerste maanden na de geboorte van hun kind andere verplichtingen hebben.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof niet wordt vervangen door geboorte- of bevallingsverlof, maar dat ouderschapsverlof als een uitbreiding van deze verloven kan worden beschouwd. Dit betekent dat ouders na het afloop van het geboorteverlof nog ouderschapsverlof kunnen opnemen.
Ouderschapsverlof en zwaarwegend dienstbelang
Hoewel ouders in de meeste gevallen vrijblijvend ouderschapsverlof kunnen opnemen, is er een uitzondering wanneer er sprake is van zwaarwegend dienstbelang. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een bedrijf in een tijdelijke crisis verkeert of als een werknemer in een essentieel vakgebied werkt. In dergelijke gevallen kan de werkgever vragen dat het ouderschapsverlof op een andere manier wordt ingezet, bijvoorbeeld verdeeld over meerdere perioden of op een andere datum.
Het veranderde rooster geldt voor het hele ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouderschapsverlof niet volledig in één keer kan worden ingezet, maar wel over meerdere perioden kan worden verdeeld. Ouders moeten dan samen met de werkgever een planning maken die aansluit bij de behoeften van het gezin en het bedrijf.
Het is belangrijk om te weten dat zwaarwegend dienstbelang niet automatisch geldt. Het moet door de werkgever worden aangevoerd en goedgemaakt. Ouders hebben in dat geval het recht om dit te bespreken en te onderhandelen over een alternatieve oplossing.
Ouderschapsverlof op feestdagen
Als ouderschapsverlof samenvalt met een feestdag, geldt deze dag toch als ouderschapsverlof. Dit betekent dat er geen extra vergoeding voor deze dag is, maar dat de uren ouderschapsverlof gewoon worden geteld. Voor ouders is dit een kleine complicatie, aangezien feestdagen vaak als extra vrije dagen worden gezien. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met feestdagen bij het plannen van ouderschapsverlof.
Hoe kun je ouderschapsverlof aanvragen?
Het aanvragen van ouderschapsverlof moet worden gedaan op schriftelijke basis. De werknemer dient minstens 2 maanden van tevoren zijn of haar verzoek indienen bij de werkgever. De werkgever kan het verzoek niet weigeren, tenzij er sprake is van zwaarwegend dienstbelang. In dat geval moet er samen een alternatieve planning worden gemaakt.
Het is belangrijk om het ouderschapsverlof vroegtijdig aan te vragen, zodat er voldoende tijd is voor het maken van een planning. Ook is het aan te raden om met de werkgever te bespreken hoe het verlof precies zal worden ingezet, bijvoorbeeld in blokken of verdeeld over meerdere weken.
Moeilijkheden bij ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof brengt meerdere voordelen met zich mee, zoals extra tijd met het kind en de mogelijkheid om te zien hoe het kind zich ontwikkelt. Echter, ouderschapsverlof brengt ook een aantal uitdagingen met zich mee, zoals het verlies van inkomsten. Hoewel er 9 weken ouderschapsverlof betaald is, is het inkomensverlies voor het overige deel van het verlof niet te onderschatten. Ouders die rekening houden met extra uitgaven, zoals kinderopvang of huishoudelijke kosten, moeten dit in hun budget opnemen.
Een ander nadeel is dat ouderschapsverlof kan leiden tot een verlies van momentum in de carrière. Ouders die langer verlof nemen, kunnen bij terugkomst in het werk merken dat hun positie is veranderd of dat ze minder kans hebben op promotie. Het is daarom belangrijk om ouderschapsverlof te plannen op een manier die aansluit bij de langetermijnplannen van de werknemer.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk recht dat ouders de mogelijkheid biedt om tijd te nemen voor hun kind in de eerste levensjaren. Het is mogelijk om 9 weken ouderschapsverlof betaald op te nemen en 17 weken ouderschapsverlof onbetaald. Het verlof kan worden ingezet tot de leeftijd van 8 jaar van het kind en is beschikbaar voor beide ouders, adoptie- en stiefkinderen, en tweelingen. Het aantal uren ouderschapsverlof wordt berekend op basis van het aantal werkuren per week. Ouders kunnen het resterende ouderschapsverlof bepalen door het verbruikte aantal uren af te trekken van het totaal aantal uren ouderschapsverlof.
Het aanvragen van ouderschapsverlof moet worden gedaan op schriftelijke basis, minstens 2 maanden van tevoren. Ouderschapsverlof kan worden aangepast als er sprake is van zwaarwegend dienstbelang, maar dit moet door de werkgever worden aangevoerd. Het is belangrijk om ouderschapsverlof te plannen op een manier die aansluit bij de behoeften van het gezin en de werkgever. Ouderschapsverlof brengt zowel voordelen als uitdagingen met zich mee, zoals extra tijd met het kind en het verlies van inkomsten. Het is daarom belangrijk om ouderschapsverlof zorgvuldig te overwegen en te plannen.