Ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van het werken in Nederland, vooral voor jonge ouders die hun kind willen verzorgen. Sinds 2 augustus 2022 is deel van ouderschapsverlof betaald gemaakt via uitkeringen van het UWV. Echter, het grootste deel van ouderschapsverlof blijft onbetaald. In dit artikel wordt uitgebreid uitgelegd hoeveel onbetaald ouderschapsverlof een ouder mag nemen, wat de regels zijn en wat de gevolgen zijn van het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een verlof dat een ouder kan opnemen om tijd te besteden aan het verzorgen van zijn of haar kind. Het verlof is bedoeld om jonge ouders in staat te stellen om te blijven betrokken bij de opvoeding van hun kind en tegelijkertijd de balans te behouden tussen werk en gezin. In Nederland is ouderschapsverlof wettelijk geregeld en kunnen ouders het opnemen tot het kind acht jaar is.
Het totale ouderschapsverlof bestaat uit 26 keer het aantal uren dat de ouder normaal gesproken per week werkt. Van deze 26 weken is er sinds 2 augustus 2022 een deel betaald via het UWV: 9 weken ouderschapsverlof kunnen ouders betaald krijgen. De overige 17 weken zijn onbetaald.
Hoeveel onbetaald ouderschapsverlof mag je nemen?
Het maximum aan onbetaald ouderschapsverlof dat een ouder mag nemen, is 17 weken. Dit is het totale ouderschapsverlof (26 weken) minus de 9 weken die betaald kunnen worden. De hoeveelheid uren per week die een ouder kan opnemen, hangt af van zijn of haar normale werkdag.
De berekening van het totale ouderschapsverlof is eenvoudig: vermenigvuldig het aantal uur dat de ouder per week werkt met 26. Dit geeft het totale aantal uren ouderschapsverlof. Hiervan zijn er 9 weken betaald. De resterende 17 weken zijn onbetaald.
Bijvoorbeeld: - Een ouder die 40 uur per week werkt, heeft recht op 1040 uur ouderschapsverlof (40 × 26). Hiervan is 360 uur betaald (9 weken) en 680 uur is onbetaald. - Een ouder die 32 uur per week werkt, heeft recht op 832 uur ouderschapsverlof. Hiervan is 288 uur betaald en 544 uur is onbetaald.
Het is belangrijk om te weten dat het onbetaald ouderschapsverlof niet in één keer hoeft te worden opgenomen. Het kan flexibel worden ingezet, bijvoorbeeld als een paar uur per week of in een aaneengesloten periode. De spreiding van het verlof is aan de ouder en de werkgever. Het verlof moet echter binnen de tijdsperiode worden opgenomen voordat het kind acht jaar is.
Wanneer mag je onbetaald ouderschapsverlof opnemen?
Onbetaald ouderschapsverlof mag op elk moment worden opgenomen, zolang het verlof binnen de tijdsperiode wordt genomen waarin het kind jonger is dan acht jaar. Er zijn geen vaste tijdstippen of regels voor wanneer het verlof moet worden opgenomen. Echter, er zijn wel enkele belangrijke voorwaarden:
Tijdsperiode: Het onbetaald ouderschapsverlof moet worden opgenomen voordat het kind acht jaar is. Als het verlof niet op tijd wordt genomen, vervalt het.
Spreiding van verlof: Het onbetaald ouderschapsverlof kan worden ingezet op verschillende manieren. Ouders kunnen bijvoorbeeld kiezen om 1 uur per week te nemen of de verlofuren in een aaneengesloten periode op te nemen. De spreiding is flexibel.
Aanvraagprocedure: Ouders moeten het verlof opnemen via een schriftelijke aanvraag bij de werkgever. Deze aanvraag moet worden ingediend twee maanden vóór de gewenste ingangsdatum van het verlof. In de aanvraag moet worden opgegeven hoeveel uur verlof er per week genomen wordt en hoe deze uren verdeeld worden over de week.
Gemeenschappelijke verantwoordelijkheid: Beide ouders kunnen onbetaald ouderschapsverlof opnemen. Het is mogelijk dat beide ouders een deel van het verlof nemen, zolang het totaal niet meer is dan 26 keer de wekelijkse arbeidsduur. Het is ook mogelijk dat één ouder het hele verlof opneemt.
Flexibiliteit: Het is mogelijk om het verlof in meerdere stukken op te nemen. Bijvoorbeeld: een ouder kan eerst 5 weken verlof nemen, na een paar maanden weer 10 weken verlof nemen en eventueel nog een korte periode van 2 weken. Dit is toegestaan zolang het totaal niet overschreden wordt.
Wat zijn de gevolgen van het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof?
Het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof heeft verschillende gevolgen, zowel financieel als op andere vlakken. Deze gevolgen zijn belangrijk om te begrijpen voordat ouders besluiten om onbetaald ouderschapsverlof te nemen.
1. Financiële gevolgen
Geen salaris ontvangen: Tijdens onbetaald ouderschapsverlof ontvangt de ouder geen salaris. Dit betekent dat er een inkomensverlies is, wat kan leiden tot financiële druk. Het is daarom verstandig om een budgetplan op te stellen voor de periode van het verlof.
Geen loonverzekering: Tijdens onbetaald ouderschapsverlof is de ouder niet verzekerd onder de Ziektewet of de Wet Inkomsten en Arbeid (WIA). Dit betekent dat er geen uitkering of loonverzekering is bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. Als een ouder ziek wordt tijdens het onbetaalde verlof, kan het verlof eerder worden afgebroken.
Geen vakantiedagen opbouwen: Tijdens onbetaald ouderschapsverlof bouwt de ouder geen vakantiedagen op. Vakantiedagen worden normaal gesproken opgebouwd op basis van het aantal uren die de werknemer werkt. Tijdens het onbetaalde verlof is dit niet het geval.
Geen pensioenopbouw: In principe loopt de pensioenopbouw wel door tijdens onbetaald ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouders hun pensioen opbouwen zoals normaal. Echter, dit verschilt per pensioenregeling en niet alle regelingen rekenen het verlof mee. Het is daarom verstandig om dit te checken bij de pensioeninstelling.
2. Arbeidstijden en werkverhouding
Werkgeversverplichtingen: Ouders mogen onbetaald ouderschapsverlof opnemen, maar ze moeten dit wel schriftelijk aanvragen bij de werkgever. De werkgever kan het verlof niet weigeren. Echter, de werkgever kan wel afspraken maken over het tijdstip, de duur en de spreiding van het verlof.
Terugkomst na verlof: Na het onbetaald ouderschapsverlof moet de ouder normaal gesproken terugkeren naar het werk. De ouder heeft het recht op een gelijke functie of op een gelijkwaardige functie. Het is belangrijk dat de ouder dit recht kent en indien nodig kan aantonen.
3. Voor- en nadelen
Het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof heeft zowel voordelen als nadelen. Deze zijn belangrijk om te overwegen voordat ouders besluiten of ze het verlof opnemen.
Voordelen:
Meer tijd voor het kind: Het grootste voordeel van het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof is dat ouders extra tijd hebben om zich met hun kind bezig te houden. Dit is vooral belangrijk in de eerste levensjaren van een kind.
Flexibiliteit: Het verlof kan op verschillende manieren worden ingezet, waardoor ouders het aan hun situatie kunnen aanpassen.
Pensioenopbouw: In veel gevallen loopt de pensioenopbouw door tijdens het verlof. Dit betekent dat ouders hun pensioen opbouwen zoals normaal.
Nadelen:
Inkomensverlies: Het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof betekent dat er geen salaris is. Dit kan leiden tot financiële druk.
Geen vakantiedagen opbouwen: Tijdens het verlof wordt geen vakantie opgebouwd. Dit kan problemen geven als een ouder na het verlof meer vakantiedagen nodig heeft.
Geen loonverzekering: Tijdens het verlof is er geen loonverzekering. Als een ouder ziek wordt, kan het verlof eerder worden afgebroken.
Vakantiedagen kopen: Soms is het gunstiger om vakantiedagen te kopen in plaats van onbetaald verlof te nemen. Bij het kopen van vakantiedagen bouw je wel pensioen en vakantiegeld op. Het nadeel is dat er een belastingaanslag is op het uitbetaalde bedrag.
Wat zijn de regels voor onbetaald ouderschapsverlof in 2025?
In 2025 gelden dezelfde regels voor onbetaald ouderschapsverlof als in de voorgaande jaren. Ouders kunnen onbetaald ouderschapsverlof opnemen tot hun kind acht jaar is. Het verlof kan flexibel worden ingezet en moet worden aangevraagd bij de werkgever.
Het totale ouderschapsverlof bestaat uit 26 keer het aantal uur dat een ouder per week werkt. Hiervan is 9 weken betaald en 17 weken is onbetaald. Het is mogelijk om het onbetaald ouderschapsverlof in meerdere stukken op te nemen. Ouders kunnen het verlof bijvoorbeeld opnemen als een paar uur per week of in een aaneengesloten periode.
Het is belangrijk om te weten dat het verlof niet in één keer hoeft te worden opgenomen. Het kan verdeeld worden over meerdere perioden. Echter, het verlof moet binnen de tijdsperiode worden opgenomen waarin het kind jonger is dan acht jaar. Als het verlof niet op tijd wordt genomen, vervalt het.
Wat zijn de beperkingen van onbetaald ouderschapsverlof?
Hoewel onbetaald ouderschapsverlof een waardevolle mogelijkheid is voor ouders, zijn er ook enkele beperkingen die belangrijk zijn om te kennen.
1. Maximum aantal dagen
Er is een maximum aantal dagen onbetaald verlof dat een ouder per kalenderjaar mag opnemen. Dit maximum is 20 werkdagen per jaar. Dit betekent dat ouders niet meer dan 20 werkdagen onbetaald ouderschapsverlof per kalenderjaar kunnen nemen, ook als het totale ouderschapsverlof groter is.
2. Geen invloed op pensioen
In principe loopt de pensioenopbouw door tijdens onbetaald ouderschapsverlof. Echter, dit hangt af van de pensioenregeling. Niet alle pensioenregelingen rekenen het verlof mee. Het is daarom verstandig om dit te checken bij de pensioeninstelling.
3. Geen invloed op vakantie
Tijdens onbetaald ouderschapsverlof bouwt een ouder geen vakantiedagen op. Dit is een belangrijk nadeel, omdat vakantiedagen normaal gesproken worden opgebouwd op basis van het aantal uren dat een werknemer werkt.
4. Geen loonverzekering
Tijdens onbetaald ouderschapsverlof is er geen loonverzekering. Dit betekent dat er geen uitkering of loonverzekering is bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. Als een ouder ziek wordt tijdens het onbetaalde verlof, kan het verlof eerder worden afgebroken.
Wat zijn de voordelen van het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof?
Hoewel er enkele nadelen zijn, zijn er ook veel voordelen aan het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof. Deze voordelen zijn belangrijk om te overwegen voordat ouders besluiten of ze het verlof opnemen.
1. Meer tijd voor het kind
De grootste voordelen van het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof is dat ouders extra tijd hebben om zich met hun kind bezig te houden. Dit is vooral belangrijk in de eerste levensjaren van een kind, waarin veel gebeurt en waarin ouders een belangrijke rol spelen in de opvoeding.
2. Flexibiliteit
Het verlof kan op verschillende manieren worden ingezet, waardoor ouders het aan hun situatie kunnen aanpassen. Bijvoorbeeld: een ouder kan het verlof opnemen als een paar uur per week of in een aaneengesloten periode. De spreiding is flexibel.
3. Pensioenopbouw
In veel gevallen loopt de pensioenopbouw door tijdens het verlof. Dit betekent dat ouders hun pensioen opbouwen zoals normaal. Het is belangrijk om dit te checken bij de pensioeninstelling, omdat niet alle regelingen het verlof meenemen.
Conclusie
Onbetaald ouderschapsverlof is een waardevolle mogelijkheid voor ouders die extra tijd willen doorbrengen met hun kind. Het verlof kan op flexibele manieren worden ingezet en moet worden aangevraagd bij de werkgever. Het maximum aan onbetaald ouderschapsverlof is 17 weken, wat het totale ouderschapsverlof is minus de 9 weken die betaald kunnen worden. Het verlof kan worden opgenomen tot het kind acht jaar is en moet binnen deze periode worden genomen. Het opnemen van onbetaald ouderschapsverlof heeft zowel voordelen als nadelen, zoals inkomensverlies, geen loonverzekering en geen vakantiedagen opbouwen. Het is belangrijk om deze gevolgen goed te overwegen voordat ouders besluiten of ze het verlof opnemen. In 2025 gelden dezelfde regels voor onbetaald ouderschapsverlof als in de voorgaande jaren. Het is een flexibele en waardevolle mogelijkheid voor jonge ouders die hun kind willen verzorgen.