Samen Op Pad: Tips voor een Geslaagde Wandeling met Je Kleuter
juni 18, 2025
De tekenontwikkeling van een kind is een fascinerend proces dat hand in hand gaat met de cognitieve, motorische en emotionele groei. Vanaf het moment dat een kind een potlood of stift kan vasthouden, begint een reis van exploratie en expressie. Deze ontwikkeling verloopt in verschillende fases, elk met kenmerkende eigenschappen. Dit artikel beschrijft de tekenontwikkeling bij jonge kinderen, met name peuters, en geeft inzicht in wat ouders en opvoeders kunnen verwachten. De informatie is gebaseerd op observaties en inzichten in de ontwikkeling van tekenvaardigheid bij kinderen in de leeftijd van 0 tot 6 jaar.
De Vroege Fase: Krassen en Kliederen (0-2 jaar)
De eerste tekenpogingen van een kind zijn vaak niet meer dan krabbels en kledderingen. In deze fase, die begint rond de leeftijd van 0 tot 2 jaar, gaat het vooral om het ontdekken van de motorische mogelijkheden. Het kind experimenteert met verschillende materialen en bewegingen, zonder een duidelijk doel of voorstelling voor ogen. Deze fase is cruciaal voor de ontwikkeling van de grove motoriek. Het kind leert de beweging van de arm en hand te coördineren en ontdekt de relatie tussen beweging en het resultaat op papier. De tekeningen zijn vaak ongecontroleerd en bedekken soms het hele vel, soms slechts een hoekje. Het is een periode van puur experimenteren en sensorische ontdekking.
De Opkomst van Vormen: Gesloten Cirkels en Krabbelen (2-3 jaar)
Rond de leeftijd van 2 tot 3 jaar begint het kind meer controle te krijgen over zijn bewegingen. De krabbels veranderen in gesloten vormen, zoals cirkels. Dit moment wordt vaak gezien als een belangrijke stap in de tekenontwikkeling, omdat het kind nu in staat is om een begrenzing te creëren en onderscheid te maken tussen zichzelf en de buitenwereld. De cirkel symboliseert eenheid en afgrenzing. In deze fase begint het kind ook de tekeningen achteraf te benoemen, waardoor een willekeurige kledder plotseling een hond of een ballon kan worden. Het kind verzint niet vooraf wat het gaat tekenen, maar geeft achteraf betekenis aan wat er op papier staat. De vuistgreep is in deze fase gebruikelijk, waarbij het potlood in de hele vuist wordt gehouden en de beweging vanuit de schouder komt.
De Koppoter Fase: Eerste Herkenbare Figuren (3-4 jaar)
Tussen de 3 en 4 jaar oud begint het kind de bekende ‘koppoters’ te tekenen. Dit zijn simpele figuren bestaande uit een cirkel voor het hoofd, met daaronder armen en benen. De neus ontbreekt vaak nog. Deze fase markeert een belangrijke stap in de representatie van de werkelijkheid. Het kind begint nu te begrijpen dat een tekening een voorstelling kan zijn van iets herkenbaars. De koppoter is een teken van bewustwording van het zelf als persoon. Het kind begint zich te realiseren wie hij of zij is en hoe hij of zij zich verhoudt tot de omgeving. Deze fase is een belangrijke stap in de ontwikkeling van het zelfbewustzijn.
Meer Detail en Complexiteit (4-6 jaar)
Naarmate het kind ouder wordt, worden de tekeningen gedetailleerder en complexer. Tussen de 4 en 6 jaar krijgen de poppetjes een romp, haren, vingers en schoenen. Meisjes krijgen vaak lange haren en jongens een kort kapsel. Het kind begint ook andere elementen toe te voegen, zoals huizen, bomen, zonnen en wolken. De figuren zweven niet langer in de lucht, maar worden geplaatst op een grond en onder een lucht. De tekeningen worden realistischer en het kind besteedt meer aandacht aan details. In deze fase begint het kind ook te experimenteren met verschillende perspectieven en probeert hij of zij de werkelijkheid zo goed mogelijk na te bootsen.
Tekenen en Emoties
De tekeningen van een kind kunnen veel vertellen over zijn of haar emoties en behoeften. Zo kunnen jongens op deze leeftijd vaak tekeningen maken van gevechten met monsters en ridders, wat een uiting kan zijn van hun behoefte aan avontuur en zelfstandigheid. Meisjes tekenen vaak puppy’s en kuikentjes, wat een uiting kan zijn van hun zorgzaamheid en empathie. Het is belangrijk om de tekeningen van een kind te bekijken als een uiting van gevoel, en niet als iets wat gelukt of mislukt is. Alle tekeningen zijn goed en waardevol.
Stimuleren van Tekenen
Als leerkracht of ouder kan je het tekenen op verschillende manieren stimuleren. Het is belangrijk om een stimulerende omgeving te creëren met verschillende materialen, zoals kleurpotloden, stiften, verf en papier. Varieer met de materialen en thema’s om het tekenen interessant te houden. Speel met thema’s die aansluiten bij de interesses van het kind, zoals dieren, sprookjes of seizoenen. Teken samen met het kind en laat het kind zien dat je zijn of haar tekeningen waardeert. Het is belangrijk om het kind niet te dwingen om te tekenen, maar om het plezier in het tekenen te stimuleren. Laat het kind vrij experimenteren en ontdekken.
De Rol van de Leerkracht
De leerkracht kan een belangrijke rol spelen in de tekenontwikkeling van het kind. Door een stimulerende omgeving te creëren en het kind te begeleiden, kan de leerkracht de tekenvaardigheid van het kind stimuleren. Het is belangrijk om te onthouden dat elk kind zich op zijn eigen tempo ontwikkelt en dat er geen vaste regels zijn voor tekenontwikkeling. De leerkracht moet het kind de ruimte geven om te experimenteren en te ontdekken, en moet het kind aanmoedigen om zijn of haar eigen creativiteit te uiten.
Tekenen en Fijne Motoriek
Tekenen is niet alleen belangrijk voor de creatieve ontwikkeling van het kind, maar ook voor de ontwikkeling van de fijne motoriek. Door te tekenen oefent het kind de kleine spieren in zijn hand en arm, wat belangrijk is voor het leren schrijven en andere fijne motorische vaardigheden. Het is belangrijk om het kind voldoende mogelijkheden te geven om te tekenen en te oefenen met verschillende materialen en technieken.
Conclusie
De tekenontwikkeling van een kind is een complex en fascinerend proces dat hand in hand gaat met de algehele ontwikkeling. Van de eerste krabbels tot de meer gedetailleerde tekeningen, elk stadium markeert een belangrijke stap in de groei van het kind. Door de tekenontwikkeling van het kind te begrijpen en te stimuleren, kunnen ouders en opvoeders bijdragen aan de creatieve, cognitieve en motorische ontwikkeling van het kind. Het is belangrijk om te onthouden dat elk kind zich op zijn eigen tempo ontwikkelt en dat het belangrijkste is om het plezier in het tekenen te stimuleren.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
