Ouderschapsverlof biedt ouder(s) de mogelijkheid om tijd vrij te maken om zich te richten op hun nieuwe kind. Sinds 2022 is een deel van ouderschapsverlof ook wettelijk betaald, maar de meeste uren blijven onbetaald. Voor wie werkt en een kind krijgt, is het belangrijk om te weten hoeveel onbetaald ouderschapsverlof beschikbaar is, en hoe dit verlof in de praktijk werkt.
In dit artikel wordt een gedetailleerde uitleg gegeven over het aantal uren onbetaald ouderschapsverlof dat een werknemer in Nederland kan opnemen. Bovendien worden relevante voorwaarden, berekeningsmethodes en flexibiliteit van het verlof besproken, zodat ouders goed geïnformeerd kunnen zijn bij het plannen van hun terugkeer op de werkvloer.
Hoeveel uur onbetaald ouderschapsverlof is er beschikbaar?
In Nederland heeft een werknemer recht op 26 weken ouderschapsverlof. Deze 26 weken zijn verdeeld in:
- 9 weken betaald ouderschapsverlof, waarbij het UWV een uitkering doet (meestal 70% van het dagloon, afhankelijk van de CAO).
- 17 weken onbetaald ouderschapsverlof, dat door de werknemer in overleg met de werkgever kan worden ingezet.
Het totale aantal uren ouderschapsverlof dat beschikbaar is, wordt berekend aan de hand van het aantal uren dat de werknemer normaal gesproken per week werkt. Dit aantal wordt vermenigvuldigd met 26 (het aantal weken ouderschapsverlof).
Voorbeeldberekening
Stel dat een ouder 32 uur per week werkt. Het totale ouderschapsverlof bedraagt dan:
32 uur × 26 weken = 832 uur
Van deze 832 uur zijn 9 weken (288 uur) gedeeltelijk of volledig betaald. De overige 17 weken (544 uur) zijn onbetaald ouderschapsverlof.
Een ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden ingezet, zoals:
- Aaneengesloten in volledige werkweken (bijvoorbeeld 4 weken rijtjes).
- Verspreid over een langere periode (bijvoorbeeld 2 uur per week gedurende 13 maanden).
De keuze hoe het verlof wordt ingezet, ligt voor het grootste deel bij de werknemer, mits er sprake is van overleg met de werkgever.
Voorwaarden voor onbetaald ouderschapsverlof
Het recht op onbetaald ouderschapsverlof geldt voor:
- Vaders, moeders, adoptieouders, pleegouders en stiefouders.
- Verzorgers, zolang het kind bij hen ingeschreven staat bij de gemeente.
- Werknemers in loondienst, inclusief parttime en fulltime werknemers.
Het ouderschapsverlof kan worden opgenomen tot het kind acht jaar is. Dit betekent dat de 17 weken onbetaald ouderschapsverlof niet beperkt is tot het eerste levensjaar van het kind, maar tot de leeftijd van acht jaar kan worden ingezet.
De 9 weken betaald ouderschapsverlof daarentegen moet voor de eerste verjaardag van het kind worden opgenomen.
Flexibiliteit van onbetaald ouderschapsverlof
Een van de grote voordelen van ouderschapsverlof is de flexibiliteit in de inzet. Ouders kunnen kiezen of ze het verlof opnemen in een lange, aaneengesloten periode of verspreid over meerdere weken. Dit maakt het mogelijk om geleidelijk aan terug te keren op de werkvloer.
De verdeling van de verlofuren per week kan ook aangepast worden. Bijvoorbeeld:
- Een ouder die normaal 40 uur per week werkt, kan kiezen om 16 uur per week te werken en 24 uur ouderschapsverlof op te nemen.
- Dit kan gedurende meerdere maanden worden gedaan, zolang de totale verlofuren niet overschreden worden.
De werknemer en de werkgever moeten dit samen afwegen en afspreken. Het is belangrijk om vrijwillig in overleg treden en afspraken te maken, zodat er geen onverwachte problemen ontstaan.
Mag de werkgever bepalen hoeveel onbetaald ouderschapsverlof per week wordt ingezet?
In principe mag de werkgever niet bepalen hoeveel verlofuren per week worden ingezet, mits het binnen de wettelijke regels valt. Ouders hebben het recht om het verlof zelf in te delen, binnen de voorwaarden die zijn geregeld in de Wet arbeid en zorg (WAZO).
Echter, er is een uitzondering. De werkgever mag onder voorbehoud van een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang het verlof anders indelen. Dit betekent dat de werkgever bijvoorbeeld kan vragen om het verlof in een andere vorm in te nemen, als dat het bedrijf niet in de problemen brengt.
In dat geval dient er opnieuw overleg te worden gevoerd. Het nieuwe verlofplan moet dan akkoord gaan met zowel de werknemer als de werkgever.
Wat zijn de regels rondom het verzoek tot opname?
Het verzoek tot opname van ouderschapsverlof dient schriftelijk en minstens twee maanden voor de gewenste ingangsdatum bij de werkgever in te komen. Bij dit verzoek moet worden opgegeven:
- De gewenste start- en einddatum van het verlof.
- Het aantal uren per week dat wordt ingezet.
- De verdeling van de verlofuren over de week (bijvoorbeeld 2 dagen per week of 30 uur verdeeld over 5 dagen).
Het is verstandig om dit proces vroegtijdig te starten, zodat de werkgever voldoende tijd heeft om een nieuw rooster te plannen.
Wat als je verlofuren niet op tijd worden ingezet?
Het ouderschapsverlof moet voordat het kind acht jaar is worden opgenomen. Verlofuren die niet op tijd worden ingezet, vervallen.
Daarom is het belangrijk om goed te plannen hoeveel verlofuren er opgenomen moeten worden en wanneer. Ouders kunnen kiezen om het verlof verspreid in te nemen, bijvoorbeeld om de druk van het ouder worden geleidelijk te kunnen verwerken.
Wat gebeurt er als je ziek wordt tijdens onbetaald ouderschapsverlof?
Als een ouder ziek wordt tijdens het ouderschapsverlof, loopt het verlof en eventuele uitkeringen gewoon door. Het verlof wordt niet verlengd als gevolg van ziekte, maar het kan opnieuw worden opgenomen in een later stadium.
Het is verstandig om in overleg te gaan met de werkgever om te bespreken hoe het verlof verder kan worden ingezet, bijvoorbeeld door het verlof later te verlengen of te verkleinen.
Betaald ouderschapsverlof en onbetaald ouderschapsverlof in combinatie
Het is ook mogelijk om betaald ouderschapsverlof en onbetaald ouderschapsverlof gecombineerd in te zetten. Bijvoorbeeld:
- 3 weken betaald ouderschapsverlof (volledig of gedeeltelijk betaald).
- 14 weken onbetaald ouderschapsverlof.
Deze combinatie biedt ouder(s) de mogelijkheid om financieel iets beter te kunnen stellen, terwijl het ook de flexibiliteit behoudt om het verlof op te nemen zoals het nodig is.
Het betaald ouderschapsverlof wordt uitbetaald door het UWV en bedraagt meestal 70% van het dagloon. In sommige CAO’s kan dit zelfs 100% zijn. Het is verstandig om hierover te informeren bij de werkgever en het UWV.
Ouderschapsverlof en pensioen
Een belangrijk aspect van ouderschapsverlof is dat het verlof kan leiden tot het opbouwen van pensioen. Bijvoorbeeld:
- Een ouder die normaal 40 uur werkt en 32 uur wil blijven werken, kan 8 uur ouderschapsverlof opnemen.
- In dat geval blijft de werknemer voor 40 uur rekenen bij de pensioenopbouw, terwijl hij/zij slechts 32 uur werkt.
Dit is een voordelige manier om het pensioen niet te veel te schaden, terwijl er toch voldoende tijd vrijkomt voor het kind.
Conclusie
Ouderschapsverlof is een belangrijk recht dat werknemers in Nederland hebben. Het biedt de mogelijkheid om tijd vrij te maken voor een nieuw kind, zowel op een gecombineerde of verspreide manier. Het totale ouderschapsverlof bestaat uit 26 weken, waarvan 9 weken gedeeltelijk of volledig betaald zijn via het UWV. De overige 17 weken zijn onbetaald ouderschapsverlof en kunnen worden opgenomen tot het kind acht jaar is.
Het aantal uren ouderschapsverlof wordt berekend aan de hand van het aantal uren dat de werknemer normaal gesproken per week werkt. Dit aantal wordt vermenigvuldigd met 26, waardoor het totale aantal verlofuren bekend is.
De flexibiliteit van ouderschapsverlof maakt het mogelijk om het verlof verspreid in te nemen, zodat het eenvoudiger is om de balans tussen werk en gezin te vinden. Het is belangrijk om dit verlof vroegtijdig in te plannen en in overleg te treden met de werkgever.
Het recht op ouderschapsverlof is wettelijk geregeld en kan niet door de werkgever worden afgewezen, mits het binnen de wettelijke regels valt. Bij een zwaarwegend bedrijfs- of dienstbelang kan het verlof wel anders worden ingezet, maar dit dient altijd in overleg te gebeuren.