Ouderschapsverlofregelingen zijn in de sector zorg van groot belang voor zowel werknemers als werkgevers. In de Cao Ziekenhuizen zijn diverse regelingen opgenomen die betrekking hebben op ouderschapsverlof, met nadruk op wettelijke verplichtingen, aanvullende cao-regelingen en praktische toepassing. Per 1 april 2025 worden diverse wijzigingen ingevoerd die de regelingen vereenvoudigen en het gebruik van betaald ouderschapsverlof verduidelijken. Deze wijzigingen zijn het gevolg van een analyse van de huidige situatie, waarbij de combinatie van wettelijke en cao-regelingen lastiger is geworden nu er ook wettelijk betaald ouderschapsverlof is ingevoerd.
Ouderschapsverlofregelingen zijn niet alleen van belang voor werknemers die jonge kinderen hebben, maar ook voor het algemene welzijn in de zorgsector. De regelingen bepalen hoe ouders in de sector zorg hun werk en gezin kunnen combineren, en hoe ouderschapsverlof betaald of onbetaald kan zijn. Het is daarom belangrijk dat de regelingen duidelijk zijn, zowel voor werknemers als voor werkgevers.
Betaald ouderschapsverlof en pensioengevendheid
Een belangrijke wijziging die vanaf 1 september 2025 in werking treedt, betreft het betaald ouderschapsverlof en de pensioengevendheid. Volgens de Cao Ziekenhuizen wordt de aanvulling op het wettelijk ouderschapsverlof pensioengevend. Deze aanvulling, die een percentage is van de uitkering van het UWV, wordt vanaf 1 september 2025 gekenmerkt als pensioengevend loon. Hierdoor moet het aantal uren voor pensioen verminderd worden met de uren die via de aanvulling zijn betaald. Alleen de uren van de aanvulling zijn dan pensioengevend.
Om deze wijziging technisch mogelijk te maken, zijn looncomponenten aangepast. De instellingen zijn vanaf september 2025 in lijn met de regeling. Daarnaast is er een audit toegevoegd die controleert of er uren zijn berekend die betrekking hebben op het betaald ouderschapsverlof. Deze audit zorgt ervoor dat de instellingen voor de pensioengevendheid correct worden gecontroleerd. Deze wijziging heeft directe gevolgen voor werknemers die ouderschapsverlof opnemen, omdat het pensioen rechtstreeks wordt beïnvloed door het aantal uren dat pensioengevend is.
Aanvullende regelingen en looncomponenten
De cao-regelingen voor ouderschapsverlof zijn grotendeels gebaseerd op de Wet Arbeid en Zorg (WAZO). Volgens de cao heeft de werknemer het recht op ouderschapsverlof dat maximaal 830 uur bedraagt, of 26 maal de arbeidsduur per week. Wanneer een werknemer gebruik maakt van betaald ouderschapsverlof, wordt dit in mindering gebracht op het aantal uren dat nog beschikbaar is voor onbetaald ouderschapsverlof. Het totaal aantal uren dat kan worden genomen voor ouderschapsverlof mag niet overschrijden.
De cao-regelingen zijn op bepaalde punten afwijkend van de wettelijke regelingen, vooral vanwege het bovenwettelijke karakter van de cao. In de cao-regelingen wordt uitgegaan van de normjaartaak, wat gelijkkomt aan de wettelijke regeling. De werknemer die betaald ouderschapsverlof wil opnemen heeft vanaf 2 augustus 2022 het recht op wettelijk betaald ouderschapsverlof. Daarnaast geldt een cao-regeling die bepaalt hoe het betaald ouderschapsverlof verder wordt aangevuld.
Vereenvoudiging van de vergoedingsregeling per 1 april 2025
Een belangrijke wijziging die per 1 april 2025 ingaat, betreft de vereenvoudiging van de vergoedingsregeling voor ouderschapsverlof. Deze wijziging is het gevolg van een analyse in 2023, waarbij bleek dat de combinatie van de wettelijke en cao-regelingen lastiger is geworden nu er ook wettelijk betaald ouderschapsverlof is ingevoerd. De cao-regeling wordt nu vereenvoudigd, en de wettelijk betaalde regeling wordt centraal gesteld.
In het eerste levensjaar van het kind krijgt een werknemer betaald ouderschapsverlof voor een omvang van 9 werkweken. Deze uren kunnen door de werknemer zelf worden verdeeld. Het salaris wordt aangevuld tot 100%, wat ook geldt voor alle bijbehorende arbeidsvoorwaarden. Daarna is er onbetaald ouderschapsverlof tot het achtste jaar van het kind. Deze wijziging maakt de regeling duidelijker en toepasbaarder voor zowel werknemers als werkgevers.
De nieuwe cao-tekst bevat onder andere regels voor ouderschapsverlof, zorgverlof en aanvullend geboorteverlof. Deze regels zijn in afwijking van en in aanvulling op de Wet Arbeid en Zorg. De werknemer die vanaf 1 april 2025 betaald ouderschapsverlof wil opnemen, moet voldoen aan bepaalde voorwaarden. Zo moet de werkgever de uitkering voor de aangevraagde uren onder de werknemer ontvangen en deze vervolgens verder aanvullen.
Overgangsregeling voor oudere werknemers
Bij de regelingen voor ouderschapsverlof zijn ook bepalingen opgenomen voor oudere werknemers. De overgangsregeling is alleen van toepassing op werknemers die op 1 januari 2009 in dienst waren bij een werkgever die de Cao Ziekenhuizen toepaste. Deze werknemers hebben specifieke regels voor ouderschapsverlof, afhankelijk van hun leeftijd en diensttijd.
Bijvoorbeeld, werknemers die op 31 december 2009 45 jaar waren en in dienst waren in de zorgsector, ontvangen in de maand waarin ze 55 jaar worden een eenmalige storting in het Persoonlijk Levensfase Budget (PLB). Deze storting bedraagt 200 uur. Voor werknemers die jonger zijn, is er een jaarlijks PLB dat afhankelijk is van hun leeftijd op 31 december 2009.
De overgangsregeling is niet van toepassing als er tussen werkgever en werknemer een afspraak is gemaakt met betrekking tot de toepassing van de Generatieregeling zoals opgenomen in hoofdstuk 13 van de cao. In dat geval gelden andere afspraken dan de standaardregelingen.
Definities en praktische toepassing
In de cao-regelingen zijn ook definities opgenomen die belangrijk zijn voor de praktische toepassing. Zo is er een definitie van ouderschapsverlof dat is gebaseerd op de arbeidsduur per week. Het aantal uren ouderschapsverlof dat een werknemer kan opnemen, is afhankelijk van de arbeidsomvang per jaar. Dit geldt zowel voor betaald als onbetaald ouderschapsverlof.
De definities zijn belangrijk omdat ze bepalen hoe ouderschapsverlof gecombineerd kan worden met andere verloven of arbeidsvoorwaarden. Bijvoorbeeld, een werknemer die betaald ouderschapsverlof opneemt, heeft minder uren beschikbaar voor onbetaald ouderschapsverlof. Het totaal aantal uren ouderschapsverlof dat kan worden genomen mag niet overschrijden.
Nieuwe regelingen per 1 april 2025
De nieuwe regelingen die per 1 april 2025 ingaan, zijn bedoeld om de vergoedingsregeling voor ouderschapsverlof te vereenvoudigen. Deze regelingen zijn het gevolg van een akkoord dat in 2023 is afgesproken. De regelingen zijn ontworpen om de combinatie van de wettelijke en cao-regelingen te verduidelijken en makkelijker toepasbaar te maken.
In de nieuwe regeling is het wettelijk betaald ouderschapsverlof centraal gesteld. In het eerste levensjaar van het kind krijgt een werknemer betaald ouderschapsverlof voor 9 werkweken, die zelf verdeeld kunnen worden. Het salaris wordt aangevuld tot 100%, wat ook geldt voor alle bijbehorende arbeidsvoorwaarden. Daarna is er onbetaald ouderschapsverlof tot het achtste jaar van het kind.
De nieuwe cao-tekst is opgenomen onder 5.11 B1. Deze tekst bevat regels voor ouderschapsverlof, zorgverlof en aanvullend geboorteverlof. Deze regels zijn in afwijking van en in aanvulling op de Wet Arbeid en Zorg. De werknemer die vanaf 1 april 2025 betaald ouderschapsverlof wil opnemen, moet voldoen aan bepaalde voorwaarden. Zo moet de werkgever de uitkering voor de aangevraagde uren onder de werknemer ontvangen en deze vervolgens verder aanvullen.
Conclusie
De regelingen voor ouderschapsverlof in de Cao Ziekenhuizen zijn belangrijk voor zowel werknemers als werkgevers. De regelingen bepalen hoe ouders in de zorgsector hun werk en gezin kunnen combineren, en hoe ouderschapsverlof betaald of onbetaald kan zijn. De wijzigingen die per 1 april 2025 ingaan, zijn bedoeld om de regelingen te vereenvoudigen en het gebruik van betaald ouderschapsverlof verduidelijken. Deze wijzigingen zijn het gevolg van een analyse van de huidige situatie, waarbij de combinatie van wettelijke en cao-regelingen lastiger is geworden nu er ook wettelijk betaald ouderschapsverlof is ingevoerd.
De regelingen zijn grotendeels gebaseerd op de Wet Arbeid en Zorg, maar zijn op bepaalde punten afwijkend van de wettelijke regelingen. De cao-regelingen zijn van bovenwettelijk karakter en bepalen hoe ouderschapsverlof verder wordt aangevuld. De wijzigingen per 1 april 2025 maken de regelingen duidelijker en toepasbaarder voor zowel werknemers als werkgevers.