Het ouderschapsverlof is een essentieel onderdeel van het wettelijk kader voor werknemers die een kind krijgen. Het biedt ouders de mogelijkheid om tijd vrij te maken voor het opvoeden van hun kind, met een gedeeltelijke of volledige uitkering van hun salaris. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de regels rond het betaald ouderschapsverlof van 70 procent, inclusief hoe ouders dit verlof kunnen opnemen, hoe het wordt berekend en wat de juridische voorwaarden zijn. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen wordt een overzicht gegeven van het ouderschapsverlof in Nederland, met aandacht voor de wettelijke kaders, cao-afspraken en praktische toepassing in het werkveld.
Wat is betaald ouderschapsverlof van 70 procent?
Ouders die een kind krijgen, hebben recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof. Tijdens deze periode ontvangen ze een uitkering van 70 procent van hun dagloon, die maximaal 70 procent van het maximum dagloon bedraagt. Dit betaald verlof moet worden opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind.
Naast dit betaald ouderschapsverlof, bestaat er ook onbetaald ouderschapsverlof. Ouders kunnen tot 26 weken ouderschapsverlof opnemen, waarvan de eerste 9 weken betaald zijn. De overige 17 weken zijn onbetaald, maar deze kunnen ook worden ingevuld binnen de eerste 8 jaar van het kind. De berekening van de verlofuren hangt af van de werkweek van de ouder.
Bijvoorbeeld: een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op 288 uur ouderschapsverlof (9 x 32 uur). De eerste 288 uur worden betaald, de rest is onbetaald. De uren kunnen verspreid of aaneengesloten worden opgenomen, afhankelijk van de afspraken met de werkgever.
Hoe wordt ouderschapsverlof berekend?
De berekening van het ouderschapsverlof is afhankelijk van het aantal uren dat een ouder normaal gesproken per week werkt. De uitkering van het betaald ouderschapsverlof wordt uitgedrukt in uren per week en wordt maximaal 9 keer de gebruikelijke werkweek. De berekening van het loon tijdens het ouderschapsverlof is als volgt:
- 70% van het dagloon wordt uitbetaald. Dit geldt tot een maximum van 70% van het maximum dagloon.
- Voor voltijdse werknemers die voltijds thuisblijven, bedraagt de uitkering 914,67 euro netto per maand sinds 1 mei 2024.
- Wie halftijds blijft werken, ontvangt 421,61 euro netto bovenop zijn of haar loon.
De berekening van het dagloon gebeurt door het bruto maandinkomen te delen door het aantal dagen in een gemiddelde maand. Het bruto inkomen omvat eventuele vakantietoeslagen, bonusregelingen, pensioenpremies, provisies en eventuele 13de maand.
Deze berekening is belangrijk om te weten hoeveel uitkering een ouder per dag of per maand ontvangt. Voorbeeld: een werknemer die gemiddeld 2.000 euro per maand verdient, heeft een dagloon van ongeveer 66,67 euro per dag. Tijdens ouderschapsverlof ontvangt deze werknemer 70% van dat bedrag, wat neerkomt op ongeveer 46,67 euro per dag.
Wanneer heb je recht op ouderschapsverlof?
Ouders die in loondienst werken, hebben recht op ouderschapsverlof bij de geboorte, adoptie of pleegzorg van een kind. Voor de geboorte van een kind is er sprake van betaald ouderschapsverlof van 9 weken. Deze periode moet worden opgenomen binnen het eerste levensjaar van het kind.
Bij adoptie of pleegzorg gelden vergelijkbare regels, maar het ouderschapsverlof moet binnen het eerste jaar dat het kind in het gezin is gekomen worden opgenomen. Ouders hebben in totaal recht op 26 weken ouderschapsverlof, waarvan 9 weken betaald zijn. De overige weken zijn onbetaald, maar kunnen binnen de eerste 8 jaar van het kind worden ingevuld.
Voor ouders die in loondienst werken, moet de uitkering van ouderschapsverlof worden aangevraagd bij het UWV. De werkgever kan ervoor kiezen om het loon direct door te betalen of te wachten tot UWV de uitkering heeft uitbetaald, wat meestal ongeveer 4 weken duurt.
De rechten op ouderschapsverlof gelden ook voor:
- Beide ouders, als ze in loondienst zijn.
- Adoptieouders en pleegouders, die 9 weken ouderschapsverlof kunnen opnemen.
- Stiefouders, die ook recht hebben op 9 weken ouderschapsverlof.
- Verzorgers, mits het kind is ingeschreven bij de gemeente.
Aanvullende regels in cao’s
In collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) kunnen aanvullende of extra afspraken staan over ouderschapsverlof. Deze cao-afspraken gelden boven de wettelijke regeling. Omdat cao’s meestal uitgebreidere regels bevatten dan de wet, is het belangrijk om te controleren wat in de cao van een werknemer staat.
Bijvoorbeeld:
- Sommige cao’s bieden 13 weken ouderschapsverlof met 100% doorbetaling.
- In andere cao’s is het mogelijk om ouderschapsverlof langer op te nemen, bijvoorbeeld tot 13 weken of meer.
- De leeftijdsgrenzen voor ouderschapsverlof kunnen ook in de cao worden uitgebreid.
Organisaties zoals FNV hebben een grote rol gespeeld in het verbeteren van de rechten van ouders op de werkvloer. Dankzij hun inspanningen is er in 2022 een nieuwe wet aangenomen die ouders het recht geeft op 9 weken betaald ouderschapsverlof (70% van het loon). Deze wet geldt bovenop de zwangerschaps- en bevallingsverlofregelingen.
Ouderschapsverlof en vakantiegeld
Ouders die ouderschapsverlof opnemen, bouwen wel vakantiegeld op over de uren die ze opnemen. Dit geldt zowel voor de betaalde als de onbetaalde uren. Echter, er wordt geen pensioen opgebouwd tijdens ouderschapsverlof.
Het opbouwen van vakantiegeld is belangrijk voor ouders, omdat het hun inkomen ondersteunt tijdens de verlofperiode. Het vakantiegeld wordt meestal berekend op basis van het gemiddelde inkomen van de afgelopen 12 maanden. Omdat ouders tijdens ouderschapsverlof geen of weinig inkomsten hebben, kan het vakantiegeld een belangrijke aanvulling zijn.
Invloed op belastingen en toeslagen
Het ouderschapsverlof kan ook invloed hebben op de belastingen en eventuele toeslagen. Ouders met een lager inkomen moeten ervoor zorgen dat ze hun nieuwe inkomsten correct melden bij de Belastingdienst. Dit is belangrijk omdat sommige ouders recht hebben op extra toeslagen of minder belasting hoeven betalen.
De Belastingdienst berekent het belastbare inkomen op basis van het gemiddelde inkomen over een bepaalde periode. Omdat ouders tijdens ouderschapsverlof minder verdienen, kan dit leiden tot een lagere belastingaangifte. Ouders kunnen hierbij hulp krijgen van de Belastingdienst of hun werkgever, die vaak een overzicht leveren van het uitgekeerde inkomen.
Praktijkregels en afspraken met de werkgever
Het opnemen van ouderschapsverlof vereist een duidelijke afspraak met de werkgever. Ouders moeten minimaal 1 werkweek ouderschapsverlof opnemen, maar kunnen dit verlof ook verspreid opnemen. Bijvoorbeeld:
- Een aantal uren per dag, verspreid over meerdere weken.
- Een aantal dagen per week, verspreid over meerdere maanden.
De werknemer en de werkgever moeten afspreekken wanneer het ouderschapsverlof wordt opgenomen en hoe lang het verlof zal duren. Dit is belangrijk voor het plannen van de terugkomst op de werkvloer en voor het verwerken van de uitkering door UWV.
Bij wijzigingen in de werkweek, zoals een kortere of langer werkweek, moet de berekening van ouderschapsverlof opnieuw worden gedaan. Dit geldt ook als een ouder meerdere keren ouderschapsverlof opneemt, bijvoorbeeld voor meerdere kinderen.
Ouderschapsverlof bij meervoudige geboortes
Bij meervoudige geboortes, zoals tweelingen of drielingen, heeft een ouder recht op ouderschapsverlof voor elk kind. Dit betekent dat een ouder bij een tweeling recht heeft op 2 keer 9 weken ouderschapsverlof, oftewel 18 weken. De cao van de werknemer kan hierbij extra regels bevatten.
Ouderschapsverlof bij adoptie en pleegzorg
Ouders die een kind adopteren of pleegzorg geven, hebben ook recht op ouderschapsverlof. Voor adoptieouders is het ouderschapsverlof van 9 weken geldig binnen het eerste jaar dat het kind in het gezin is gekomen. Voor pleegouders en stiefouders geldt het ouderschapsverlof van 9 weken, ongeacht het aantal pleeg- of stiefkinderen.
Het ouderschapsverlof voor adoptie en pleegzorg is een belangrijk onderdeel van de rechten van ouders, omdat het hen de mogelijkheid biedt om zich volledig te richten op het opvoeden van het kind. Deze regeling is bedoeld om te zorgen voor een stabiele start voor kinderen in een nieuwe omgeving.
Conclusie
Het ouderschapsverlof is een essentieel onderdeel van de wettelijke rechten van ouders in Nederland. Ouders hebben recht op 9 weken betaald ouderschapsverlof (70% van hun loon), dat binnen het eerste levensjaar van het kind moet worden opgenomen. Daarnaast is er ook onbetaald ouderschapsverlof beschikbaar, dat binnen de eerste 8 jaar van het kind kan worden ingevuld.
De berekening van ouderschapsverlof is afhankelijk van de werkweek van de ouder en wordt uitgedrukt in uren per week. Het loon tijdens ouderschapsverlof wordt berekend op basis van 70% van het dagloon, tot een maximum van 70% van het maximum dagloon. Ouders bouwen wel vakantiegeld op, maar geen pensioen.
In cao’s kunnen aanvullende afspraken staan over ouderschapsverlof, waardoor ouders soms langer of volledig betaald verlof kunnen opnemen. Het is belangrijk om deze cao-afspraken te controleren, omdat zij vaak uitgebreidere regels bevatten dan de wettelijke regeling.
Aanvullende regels gelden ook voor adoptieouders, pleegouders en stiefouders, die allemaal recht hebben op ouderschapsverlof. Deze regeling is bedoeld om ouders de mogelijkheid te geven om zich volledig te richten op het opvoeden van hun kind, zowel bij geboorte als bij adoptie of pleegzorg.