Het nemen van ouderschapsverlof is een belangrijke stap voor jonge ouders die extra tijd willen doorbrengen met hun kind. Echter, als ouderschapsverlof op een feestdag valt, kan dit gevolgen hebben voor het totaal aantal beschikbare verlofdagen en de eventuele vergoeding. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op hoe ouderschapsverlof zich gedraagt op feestdagen, wat de wettelijke regels zijn, en welke opties er zijn om deze situatie te beheren. De nadruk ligt op feiten en praktische stappen, gebaseerd op de huidige regelgeving en ervaringen die beschikbaar zijn via betrouwbare bronnen.
Hoe werkt ouderschapsverlof op feestdagen?
In Nederland heeft een werknemer recht op ouderschapsverlof om tijd te doorbrengen met een jong kind. Het wettelijk kader voor ouderschapsverlof is duidelijk geregeld: bij iedere geboorte of adoptie van een kind heeft een werknemer recht op 26 keer het aantal wekelijkse werkuren. Voor ouders die in loondienst werken, is er ook een deel van het ouderschapsverlof gedeeltelijk betaald – namelijk 9 weken, waarbij 70% van het loon wordt uitgekeerd door UWV.
Een feestdag is een dag die volgens de Nederlandse wet verwerkt is in de kalender als vrije dag. Deze dagen zijn onderdeel van het wettelijke kader rondom vakantie en verlof. Als ouderschapsverlof op zo’n feestdag valt, ontstaat een situatie die niet automatisch wordt aangepast door de wet of het arbeidsverdrag. Dit betekent dat een ouderschapsverlof op een feestdag in de meeste gevallen gewoon als ouderschapsverlof wordt gerekend, zonder extra compensatie of compenserende vrije dag.
Geen automatische vervanging van ouderschapsverlof
Een van de belangrijkste regels is dat ouderschapsverlof op feestdagen in de meeste gevallen geen invloed heeft op het aantal uren ouderschapsverlof dat terugvalt. Dit wil zeggen dat de feestdag die samenvalt met ouderschapsverlof, wordt afgetrokken uit het totaal aantal beschikbare ouderschapsverlof-uren. Dit geldt zowel voor onbetaald als voor gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof.
De reden dat er geen automatische vervanging is voor de feestdag, is omdat ouderschapsverlof in principe onbetaald is en feestdagen normaal gesproken al als vrije dagen zijn ingeroosterd. Als ouderschapsverlof op zo’n dag valt, wordt het dus als een extra vrije dag beschouwd. Dit betekent dat de ouders geen extra geld ontvangen voor die dag, omdat ouderschapsverlof per definitie geen vergoeding bevat, tenzij het onderdeel is van de 9 gedeeltelijk betaalde weken.
Wat als ouderschapsverlof op een feestdag valt?
Als oudersschapsverlof op een feestdag valt, is het in de meeste gevallen zo dat de feestdag niet wordt geteld als aparte vrije dag, maar dat het wordt afgehaald uit het totale ouderschapsverlof. Dit betekent dat ouders in zekere zin "iets verliezen" aan ouderschapsverlof, omdat ze op die dag geen extra vergoeding krijgen en het aantal beschikbare verlofdagen dus iets lager is.
Dit gebeurt ook als de feestdag samenvalt met een dag waarop de werknemer in normale omstandigheden sowieso niet zou werken. In dat geval is het nog steeds een dag ouderschapsverlof, en wordt het dus ook afgetrokken uit het totale recht op ouderschapsverlof.
Vervangende afspraken met de werkgever
Hoewel de wet geen automatische vervanging biedt, is het mogelijk om in overleg te treden met de werkgever. Een werkgever kan in theorie wel een afspraak maken om de feestdag apart te rekenen, zolang dit niet in strijd is met de cao of de arbeidsvoorwaardenregeling.
Een dergelijke afspraak is echter niet verplicht. Het hangt volledig af van de flexibiliteit van de werkgever. In sommige gevallen kunnen ouders er dus voor kiezen om de feestdag apart te nemen, bijvoorbeeld door het ouderschapsverlof op een andere dag op te nemen. Dit is echter geen wettelijk vastgelegde regeling, en het hangt volledig af van de bereidheid van de werkgever.
Slim plannen: hoe voorkom je verlies van ouderschapsverlof?
Een van de beste manieren om het verlies van ouderschapsverlof op een feestdag te voorkomen, is door slim te plannen. Werknemers kunnen aandacht besteden aan het kalenderjaar en de nationale feestdagen om zoveel mogelijk verlofuren te behouden.
Kijk naar je vakantiedagen
Een andere strategie is om vakantiedagen te combineren met ouderschapsverlof. Omdat vakantiedagen apart zijn van ouderschapsverlof, is het mogelijk om vakantiedagen op te nemen op de dagen die samenvallen met feestdagen. Dit is vooral handig in gevallen waarin ouderschapsverlof op een feestdag valt, omdat vakantiedagen normaal gesproken wel worden vergoed. Door vakantiedagen op die dagen te nemen, is het mogelijk om een deel van het verlies van ouderschapsverlof te compenseren.
De combinatie van ouderschapsverlof en vakantiedagen is wettelijk toegestaan. Het is aan de werknemer om deze keuze te maken, en het is aan de werkgever om eventuele voorwaarden te stellen. Het is daarom verstandig om deze combinatie vooraf te bespreken met de werkgever.
Vraag de werkgever of je verlof kunt verschuiven
Een mogelijke oplossing is het aanvragen van een verschuiving van ouderschapsverlof. In theorie is dit mogelijk, zolang het niet in strijd is met de cao of de wettelijke regelgeving. De wet zegt namelijk niet dat ouderschapsverlof niet kan worden verschoven als het op een feestdag valt. Het hangt volledig af van de werkgever of hij of zij bereid is om een dergelijke afspraak te maken.
Hoewel het niet verplicht is, is het verstandig om dit aan te vragen ruim op tijd. Werkgevers hebben vaak een voorkeur voor planning op basis van het geplande ouderschapsverlof, en het is dus beter om hier vroeg mee te beginnen.
Wat zijn de financiële gevolgen?
Een van de belangrijkste zaken die ouders moeten weten, is dat ouderschapsverlof op feestdagen geen invloed heeft op de wettelijke vergoeding. Als ouderschapsverlof op een feestdag valt, wordt die dag niet apart vergoed, en wordt het ook niet gerekend als een extra vrije dag. Dit betekent dat ouders in zekere zin extra verlies lijden, omdat ze op die dag geen extra geld ontvangen en het aantal beschikbare ouderschapsverlof-uren dus iets lager is.
Een uitzondering op deze regel is wanneer ouders gebruik maken van gedeeltelijk betaald ouderschapsverlof. In dat geval kunnen ouders er voor kiezen om vakantiedagen op te nemen op feestdagen, waardoor het inkomen iets beter wordt behouden. Dit is echter niet verplicht, en het hangt volledig af van de keuze van de werknemer.
Hoe werkt ouderschapsverlof op vakantie?
Een ander belangrijk aspect is hoe ouderschapsverlof zich gedraagt op vakantie. Ouderschapsverlof wordt normaal gesproken niet als vakantie opgebouwd, tenzij het onderdeel is van de 9 gedeeltelijk betaalde weken. In dat geval kan vakantie opgebouwd worden, maar in de resterende weken wordt vakantie niet opgebouwd.
Als ouderschapsverlof op vakantie valt, is het dus mogelijk dat vakantiedagen opnieuw worden opgebouwd, maar dit is afhankelijk van de wettelijke regeling en eventuele afspraken in de cao of arbeidsvoorwaardenregeling.
Ouderschapsverlof en werkloosheid
Een ander aspect dat kan optreden tijdens ouderschapsverlof, is werkloosheid. Als een werknemer werkloos raakt tijdens ouderschapsverlof, stopt het ouderschapsverlof direct op de eerste dag van werkloosheid. Dit betekent dat het overgebleven ouderschapsverlof niet kan worden verwerkt, en dat de werknemer het verder niet kan gebruiken.
Dit is een belangrijke overweging voor werknemers die ouderschapsverlof opnemen. Het is verstandig om rekening te houden met de financiële situatie en eventuele risico’s op werkloosheid.
Conclusie
Ouderschapsverlof op feestdagen betekent in de meeste gevallen dat de feestdag wordt afgetrokken uit het totale aantal ouderschapsverlof-uren. Dit is het geval omdat ouderschapsverlof in principe onbetaald is en de feestdag normaal gesproken al als vrije dag is ingeroosterd. Werknemers kunnen in overleg treden met hun werkgever om eventuele aanpassingen te maken, maar dit is niet verplicht.
Het is verstandig om ouderschapsverlof slim te plannen, rekening houdend met feestdagen en eventuele combinaties met vakantiedagen. Hierdoor is het mogelijk om het verlies aan ouderschapsverlof-uren zo veel mogelijk te beperken. Ook is het verstandig om vooraf te bespreken met de werkgever hoe ouderschapsverlof op feestdagen wordt behandeld, aangezien dit van invloed kan zijn op het totaal aantal beschikbare verlofdagen en eventuele vergoeding.