Het ouderschapsverlof is een belangrijk onderdeel van de balans tussen werk en gezin in Nederland. Sinds 2009 is het ouderschapsverlof uitgebreid, waardoor ouders nu 26 keer het aantal uren per week kunnen opnemen als verlof, in plaats van eerder 13 keer. Dit biedt ouders meer flexibiliteit bij het opbouwen van hun werk- en kinderleven. Voor een correcte indiening van ouderschapsverlof is het belangrijk om de berekening goed te begrijpen. In dit artikel leggen we de basisregels en voorbeelden van ouderschapsverlof-berekening uit, inclusief situaties waarin werknemers bij meerdere werkgevers werken of een min-maxcontract of nul-urencontract hebben.
Wat is ouderschapsverlof?
Ouderschapsverlof is een formeel recht dat werknemers toestaat om tijd vrij te nemen om zorg te kunnen verlenen aan een pasgeboren kind of een jonge kind. Het verlof mag op verschillende manieren worden opgenomen, zoals volledig of gedeeltelijk, op aaneengesloten of verspreid momenten. Het aantal uren dat een werknemer recht heeft op ouderschapsverlof is afhankelijk van het aantal werkuren dat die persoon per week volgens de arbeidsovereenkomst werkt.
In Nederland is ouderschapsverlof regelmatig beschikbaar voor zowel moeders als vaders. Het verlof kan ook worden opgenomen door andere ouderlijke figuren, zoals geregistreerde partners of geregistreerde vaders in het kader van een gezamenlijke adoptie. Het verlof kan worden onderbroken of aangepast, bijvoorbeeld wanneer het met zwangerschapsverlof overlapt.
Hoe wordt ouderschapsverlof berekend?
De basisregel voor ouderschapsverlof is eenvoudig: het aantal uren ouderschapsverlof is gelijk aan 26 keer het aantal uren dat een werknemer per week werkt volgens de arbeidsovereenkomst. Dit betekent dat iedere werknemer recht heeft op 26 maal het aantal uren dat is afgesproken in zijn of haar contract.
Bijvoorbeeld: - Een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op 26 × 32 = 832 uren ouderschapsverlof. - Deze 832 uren kunnen opgenomen worden op verschillende manieren, zoals in 26 weken van 32 uur per week, of in 52 weken van 16 uur per week, of in een combinatie van verschillende uren en weken.
Het is belangrijk om te weten dat ouderschapsverlof op een flexibele manier kan worden ingepland. De werknemer heeft bijvoorbeeld de mogelijkheid om het verlof in aaneengesloten of verspreid te nemen, of om het in halve dagen of hele dagen te verdelen. De werknemer en de werkgever moeten dit in overleg bepalen, en de aanvraag moet schriftelijk en minimaal twee maanden van tevoren worden gedaan.
Ouderschapsverlof bij verandering van werkuren
Als een werknemer na het opnemen van een deel van het ouderschapsverlof werkt met een ander aantal uren per week, is het noodzakelijk om de verlofberekening opnieuw te maken. Dit is belangrijk omdat het aantal uren ouderschapsverlof dat een werknemer nog over heeft, afhangt van het aantal uren dat de werknemer werkte op het moment van indiening.
Voorbeeld: minder werken
Stel dat een werknemer oorspronkelijk 32 uur per week werkte en 6 weken ouderschapsverlof heeft genomen, wat overeenkomt met 192 uren (6 × 32). Als de werknemer daarna overstapt naar een contract van 28 uur per week, moet de berekening worden aangepast:
- Totaal aantal ouderschapsverlofuren: 32 × 26 = 832 uur.
- Reeds verbruikte uren: 6 × 32 = 192 uur.
- Nog beschikbare uren: 832 – 192 = 640 uur.
- Nieuwe uren per week: 640 ÷ 32 = 20 weken ouderschapsverlof op basis van 32 uur per week.
- Aanpassing bij het nieuwe werkuren: 640 ÷ 28 ≈ 22,86 weken ouderschapsverlof op basis van 28 uur per week.
In dit geval heeft de werknemer dus nog recht op ongeveer 22,86 weken ouderschapsverlof, gebaseerd op de nieuwe werkuren van 28 uur per week.
Voorbeeld: meer werken
In tegenstelling tot minder werken, kan ouderschapsverlof ook worden aangepast als een werknemer meer uren gaat werken. Neem bijvoorbeeld een werknemer die eerst 24 uur per week werkte en 6 weken ouderschapsverlof heeft genomen:
- Totaal ouderschapsverlof: 24 × 26 = 624 uur.
- Reeds verbruikte uren: 6 × 24 = 144 uur.
- Nog beschikbare uren: 624 – 144 = 480 uur.
- Aanpassing bij meer werkuren: 480 ÷ 24 = 20 weken ouderschapsverlof op basis van 24 uur per week.
- Nieuwe berekening bij 32 uur per week: 480 ÷ 32 = 15 weken ouderschapsverlof.
Hieruit blijkt dat het aantal beschikbare ouderschapsverlofweken afneemt als het aantal werkuren toeneemt. Het is dus belangrijk om deze aanpassing te maken wanneer er sprake is van veranderingen in het werkcontract.
Ouderschapsverlof bij meerdere werkgevers
Werknemers die bij meerdere werkgevers werken, hebben het recht op ouderschapsverlof bij elk van deze werkgevers. De berekening van ouderschapsverlof is in dat geval per werkgever afzonderlijk te doen.
Bijvoorbeeld: - Een werknemer werkt 5 uur per week bij werkgever A en 20 uur per week bij werkgever B. - De ouderschapsverlofuren bij werkgever A zijn: 5 × 26 = 130 uur. - De ouderschapsverlofuren bij werkgever B zijn: 20 × 26 = 520 uur. - In totaal heeft de werknemer dus recht op 130 + 520 = 650 uren ouderschapsverlof.
Het ouderschapsverlof bij meerdere werkgevers hoeft niet tegelijkertijd op te nemen. De werknemer en de werkgevers kunnen afspreken hoe en wanneer het verlof wordt ingepland. Het is belangrijk om deze afspraken schriftelijk te maken en te indienen bij elke werkgever.
Ouderschapsverlof bij min-maxcontract of nul-urencontract
Bij een min-maxcontract is sprake van een contract waarin het aantal uren dat een werknemer werkt, varieert binnen een bepaald minimum en maximum. In dat geval is het aantal ouderschapsverlofuren gebaseerd op het aantal garantie-uren, dat wil zeggen het minimum aantal uren dat een werknemer per week werkt.
Als een werknemer structureel meer werkt dan de garantie-uren, is het noodzakelijk om een gemiddelde te berekenen over de afgelopen drie maanden of langer. Dit gemiddelde wordt gebruikt om het aantal ouderschapsverlofuren te berekenen.
Bij een nul-urencontract, waarin het aantal werkuren niet vastligt, is het aantal ouderschapsverlofuren gebaseerd op het gemiddelde aantal werkuren per week over een periode van minimaal drie maanden. Als het gemiddelde niet duidelijk is, kan er gekozen worden voor een langere periode, zoals een jaar.
Aanvragen van ouderschapsverlof
Het aanvragen van ouderschapsverlof moet schriftelijk en minimaal twee maanden van tevoren worden gedaan. In de aanvraag moet duidelijk worden gesteld: - In welke periode ouderschapsverlof opgenomen wil worden. - Hoeveel uren per week ouderschapsverlof opgenomen wil worden. - Op welke dagen ouderschapsverlof opgenomen wil worden.
De werkgever mag ouderschapsverlof niet weigeren, tenzij het bedrijf in grote problemen komt door het verlof van de werknemer. In dat geval moet er een alternatieve oplossing worden gevonden, zoals het aanpassen van het aantal of de timing van de verlofuren. De werkgever en de werknemer moeten dit in overleg bepalen.
Betaald ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof is meestal onbetaald, maar er is ook de mogelijkheid om een deel van het ouderschapsverlof als betaald ouderschapsverlof in te nemen. De uitkering voor betaald ouderschapsverlof duurt minimaal 1 en maximaal 9 werkweken. Dit betekent dat de werknemer minimaal 1 en maximaal 9 keer het aantal werkuren per week kan opnemen.
Bijvoorbeeld: - Een werknemer die 32 uur per week werkt, heeft recht op minimaal 32 uur en maximaal 288 uur (9 × 32) betaald ouderschapsverlof. - De uitkering voor betaald ouderschapsverlof is altijd voor het aantal uur van een hele werkweek. Dus als een werknemer 24 uur per week werkt, is de uitkering minimaal 24 uur per week en maximaal 216 uur (9 × 24).
Als een werknemer meer of minder gaat werken tijdens het betaald ouderschapsverlof, moet de berekening opnieuw worden gedaan om te bepalen hoeveel uren betaald ouderschapsverlof nog beschikbaar is. Ouderschapsverlof dat niet wordt opgenomen als betaald ouderschapsverlof, kan eventueel nog als onbetaald ouderschapsverlof worden opgenomen.
Onderbreken of stopzetten van ouderschapsverlof
Ouderschapsverlof kan worden onderbroken of gestopt, bijvoorbeeld wanneer het met zwangerschapsverlof overlapt. In dat geval moet de werknemer dit schriftelijk aangeven aan de werkgever. De werknemer en de werkgever moeten afspreken hoe het verlof verder wordt ingepland.
Het is belangrijk om duidelijk te communiceren over eventuele onderbrekingen of stoptermen, zodat de werkgever op tijd kan regelen hoe de resterende verlofuren ingepland kunnen worden.
Conclusie
Het ouderschapsverlof is een belangrijk instrument voor ouders die hun werk- en kinderleven willen combineren. Het aantal ouderschapsverlofuren is gebaseerd op het aantal werkuren dat een werknemer per week werkt volgens de arbeidsovereenkomst. Ouderschapsverlof kan op verschillende manieren worden opgenomen, zoals volledig of gedeeltelijk, op aaneengesloten of verspreid momenten. Bij veranderingen in het aantal werkuren of bij meerdere werkgevers is het noodzakelijk om de berekening van ouderschapsverlof opnieuw te maken. Het aanvragen van ouderschapsverlof moet schriftelijk en minimaal twee maanden van tevoren worden gedaan. Ouderschapsverlof kan eventueel ook als betaald ouderschapsverlof worden ingepland, maar het grootste deel is onbetaald. Het is belangrijk om duidelijk te communiceren met de werkgever over de planning en eventuele onderbrekingen van het ouderschapsverlof.