Hygiëne en Nagelbedekking in de Kinderopvang: Richtlijnen en Aanbevelingen

De hygiëne in de kinderopvang is van groot belang om de verspreiding van ziekteverwekkers te voorkomen en de gezondheid van zowel kinderen als medewerkers te beschermen. Jonge kinderen zijn bijzonder kwetsbaar voor infectieziekten, omdat hun immuunsysteem nog in ontwikkeling is. Een goede handhygiëne en het naleven van specifieke richtlijnen met betrekking tot nagels en sieraden zijn cruciale aspecten van deze hygiëne. Dit artikel beschrijft de aanbevolen normen en voorzorgsmaatregelen op basis van beschikbare richtlijnen.

Het Belang van Hygiëne in de Kinderopvang

In de kinderopvang treden regelmatig uitbraken van infectieziekten op. Een belangrijke route van verspreiding van ziekteverwekkers is via de handen. Daarom is een goede handhygiëne van medewerkers essentieel, niet alleen ter bescherming van de kinderen, maar ook van de medewerkers zelf. Ook op handen en sanitair kunnen urine en ontlasting terechtkomen na een toiletbezoek of bij het helpen van een kind. Vuile handen kunnen ziekteverwekkers op verschillende oppervlakken verspreiden, zoals de spoelknop, de kraan, de handdoekhouder, de lichtschakelaar of de deurkruk.

Richtlijnen voor Nagels en Nagelbedekking

De richtlijnen met betrekking tot nagels zijn specifiek en gericht op het minimaliseren van de kans op bacterieophoping en verspreiding. Het wordt aanbevolen om te streven naar helemaal geen nagelbedekking, zoals (gel-)nagellak, gelnagels, BIAB en andere kunstnagels. Onder lange nagels en (beschadigde) nagelbedekking, maar ook onder op het oog intacte kunstnagels of nagellak, kunnen ziekteverwekkers zich ophopen, wat kan leiden tot de verspreiding van infectieziekten.

De volgende normen gelden voor de nagels:

• Houd de nagels kort en schoon.
• Zorg dat de nagels onbeschadigd en glad zijn (geen steentjes, pailletten etc.).

Deze normen zijn van toepassing om de kans op het vasthouden van ziekteverwekkers te verminderen en een effectieve handhygiëne te waarborgen.

Handschoenen in de Kinderopvang

Het dragen van handschoenen wordt in principe niet aangeraden in de kinderopvang. Handschoenen zijn alleen nodig in specifieke situaties met een verhoogde kans op besmetting, of op advies van de GGD bij een infectieziekte-uitbraak. Voorbeelden van situaties met een verhoogde kans op besmetting zijn:

• Het schoonmaken van voorwerpen of oppervlakken waar bloed of braaksel op zit.
• Het behandelen van een bloedende wond bij iemand anders.

Indien handschoenen worden gebruikt, moeten deze geschikt zijn voor bescherming tegen micro-organismen en moet het gebruiksvoorschrift op de verpakking worden gevolgd. Direct na gebruik bij een vuile handeling moeten de handschoenen worden uitgetrokken en weggegooid, waarna de handen direct met water en zeep moeten worden gewassen.

Richtlijnen voor Sieraden

Sieraden kunnen eveneens ziekteverwekkers vasthouden, vooral bij risicohandelingen waarbij er een grote kans is op het in aanraking komen met of uitwisselen van lichaamsvloeistoffen zoals ontlasting, urine en bloed. In de kinderopvang worden de volgende handelingen als risicohandelingen beschouwd:

• Het bereiden en geven van voedsel, waaronder zuigelingenvoeding.
• Het verschonen van luiers.
• Het helpen van een kind bij het afvegen na een toiletbezoek.
• Het verzorgen van een bloedende wond.

De volgende normen gelden voor sieraden:

• Draag bij risicohandelingen geen sieraden aan de handen en polsen.

Het wordt aangeraden om helemaal geen horloges, armbanden of ringen te dragen. Indien dit wel gebeurt, moet er extra aandacht worden besteed aan het schoonmaken en afdrogen van de sieraden tijdens het handen wassen, zeker wanneer er een infectieziekte heerst op de groep.

Handen Wassen en Overige Hygiënemaatregelen

Naast de richtlijnen voor nagels en sieraden is het essentieel om aandacht te besteden aan andere hygiënemaatregelen. Het handen wassen met water en zeep is een cruciale stap in het voorkomen van de verspreiding van ziekteverwekkers. Medewerkers moeten de handen wassen na het helpen van elk kind, en kinderen moeten worden aangemoedigd om hun handen te wassen na een toiletbezoek of voor het eten.

Ook de hygiëne rondom afval en wasgoed is belangrijk. Afvalbakken moeten minstens één keer per dag worden geleegd en schoongemaakt. Vuile was moet in een wasmand of zak worden verzameld en met een volledig wasprogramma worden gewassen. Schone was moet gescheiden worden gehouden van vuile was.

Tandenpoetsen in de Kinderopvang

Indien de organisatie ervoor kiest om tijdens het verblijf de tanden van de kinderen te poetsen, gelden er specifieke normen om de verspreiding van ziekteverwekkers via de tandenborstels te voorkomen:

• Geef ieder kind een eigen tandenborstel waarop de naam van het kind staat.
• Plaats de tandenborstels in een schone beker of houder en berg ze los van elkaar op.
• Vervang de tandenborstel elke drie maanden.

Recente Ontwikkelingen en Discussie

Recentelijk zijn de regels binnen de kinderopvang aangescherpt met betrekking tot nagelbedekking. Dit heeft geleid tot discussie en onvrede onder sommige medewerkers, die van mening zijn dat het verbod op nepnagels en nagellak onnodig is. Uit onderzoek blijkt echter dat mensen met kunstnagels vaker ziekmakende bacteriën en schimmels op hun handen hebben dan mensen zonder kunstnagels. De GGD kan bij een uitbraak van een infectieziekte altijd extra adviezen geven om de uitbraak te bestrijden.

Conclusie

Hygiëne is een essentieel onderdeel van de zorg in de kinderopvang. Het naleven van de richtlijnen met betrekking tot nagels, sieraden, handen wassen en andere hygiënemaatregelen draagt bij aan het minimaliseren van de kans op verspreiding van ziekteverwekkers en het beschermen van de gezondheid van kinderen en medewerkers. Het is belangrijk dat alle medewerkers zich bewust zijn van deze richtlijnen en deze consequent toepassen. De recente aanscherping van de regels met betrekking tot nagelbedekking is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en is bedoeld om de hygiëne in de kinderopvang verder te verbeteren.

Bronnen

1. Kinderopvang-wijzer
2. RIVM
3. Hart van Nederland