RS-Virus bij Kinderen: Herkenning, Symptomen en Behandeling

Het RS-virus (Respiratoir Syncytieel Virus) is een veelvoorkomende oorzaak van luchtweginfecties bij kinderen, met name in de wintermaanden. Bijna alle kinderen zijn voor hun tweede verjaardag wel eens met dit virus in aanraking gekomen. Hoewel het bij volwassenen vaak niet meer dan een verkoudheid veroorzaakt, kan het bij jonge kinderen, en vooral bij baby’s, leiden tot ernstigere aandoeningen zoals bronchiolitis, een ontsteking van de kleine luchtwegen. Dit artikel biedt een overzicht van de oorzaken, symptomen, diagnose, behandeling en preventie van het RS-virus bij kinderen.

Oorzaken en Besmetting

De besmetting met het RS-virus vindt plaats via druppeltjes snot, slijm en speeksel. Dit kan via de lucht gebeuren, door niezen, praten of hoesten. De druppeltjes kunnen zich ook verspreiden via direct lichamelijk contact, bijvoorbeeld door een hand te geven of te zoenen, of wanneer een besmet persoon de mond, neus of handen aanraakt. Het virus kan buiten het lichaam uren overleven, waardoor besmetting lastig te voorkomen is. De kans op infectie is het grootst tussen oktober en maart, wanneer het virus het meest actief is.

Het RS-virus is zeer besmettelijk. Zelfs voordat iemand symptomen vertoont, kan hij of zij al anderen besmetten. Dit maakt het lastig om de verspreiding te controleren, vooral in omgevingen waar veel mensen samenkomen, zoals kinderdagverblijven en wachtkamers.

Symptomen bij Kinderen

De symptomen van een RS-virusinfectie kunnen variëren. In veel gevallen begint het met klachten die lijken op een gewone verkoudheid, zoals een loopneus, verstopte neus en lichte koorts. Bij jonge kinderen, met name baby’s jonger dan zes maanden, kan de infectie echter ernstiger verlopen. In dat geval kunnen de kleine luchtwegen in de longen ontstoken raken (bronchiolitis), wat leidt tot hoesten, benauwdheid en een piepende ademhaling.

Specifieke symptomen die op een ernstiger verloop kunnen wijzen, zijn:

• Ernstig hoesten
• Piepend geluid bij ademhaling
• Moeite met ademhalen, herkenbaar aan een versnelde en/of pompende ademhaling, intrekkingen van de ribben of neusvleugelen
• Grauw zien
• Spugen (vaak na een hoestbui)
• Uitdroging (door slecht drinken)
• Sufheid of slaperigheid, waardoor het kind moeilijk wakker te maken is.

Bij baby’s jonger dan twee maanden en te vroeg geboren kinderen kunnen de symptomen anders zijn. Zij kunnen meer algemene symptomen van ziek zijn vertonen, zoals slecht drinken en prikkelbaarheid, terwijl de luchtwegproblemen minder op de voorgrond staan. In sommige gevallen kunnen ademstops voorkomen.

Diagnose

De diagnose RS-virus kan worden gesteld door een monster van snot te nemen. Met een slangetje wordt wat snot uit de neus van het kind gezogen en in een laboratorium onderzocht. De uitslag is meestal binnen enkele uren bekend. Het is belangrijk op te merken dat de diagnose bronchiolitis vaak gesteld wordt op basis van de symptomen, zonder dat het specifiek hoeft te worden vastgesteld welk virus de ontsteking veroorzaakt.

Behandeling

Er bestaan geen specifieke medicijnen tegen het RS-virus. Antibiotica zijn niet effectief, omdat het virus ongevoelig is voor deze middelen. De behandeling is voornamelijk gericht op het verlichten van de symptomen. Dit omvat:

• Voldoende rust
• Voldoende vochtinname (water, thee)
• Paracetamol bij pijn of koorts
• Eventueel extra zuurstof toedienen in het ziekenhuis, indien het zuurstofgehalte in het bloed te laag is.

In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname noodzakelijk zijn, vooral als het kind moeite heeft met ademhalen of niet voldoende drinkt. Soms is het nodig om voeding via een sonde toe te dienen.

Risicogroepen

Sommige kinderen lopen een groter risico op een ernstige RS-virusinfectie dan anderen. Tot de risicogroepen behoren:

• Te vroeg geboren kinderen (zwangerschapsduur minder dan 37 weken)
• Kinderen met een aangeboren hartafwijking
• Kinderen met een chronische longaandoening (bijvoorbeeld bronchopulmonale dysplasie)
• Kinderen met Down Syndroom

Daarnaast spelen factoren zoals blootstelling aan sigarettenrook, flesvoeding in plaats van borstvoeding, en een erfelijke aanleg voor astma, eczeem en/of hooikoorts een rol bij een ernstiger verloop van de infectie.

Preventie

Hoewel het bijna onmogelijk is om besmetting met het RS-virus volledig te voorkomen, zijn er maatregelen die genomen kunnen worden om de kans op infectie te verkleinen:

• Regelmatig handen wassen, vooral voor het aanraken van een baby.
• Vermijd contact met mensen die verkouden zijn of koorts hebben, vooral in de eerste maanden van het leven van de baby.
• Was en ontsmet speelgoed regelmatig.
• Hoest en nies in de elleboog.

Voor zwangeren bestaat de mogelijkheid om een prik tegen het RS-virus te halen tijdens de zwangerschap, tussen de 24e en 36e week. Voor kinderen die tot een risicogroep behoren, kan de kinderarts een preventieve behandeling met antistoffen (palivizumab) overwegen. Deze prik moet het hele RS-seizoen (november tot maart) maandelijks herhaald worden.

Langetermijneffecten en Prognose

De meeste infecties met het RS-virus verlopen zonder verdere problemen en genezen vanzelf. Echter, ongeveer de helft van de kinderen die vanwege een RS-virusinfectie in het ziekenhuis zijn opgenomen, kan in de eerste jaren daarna nog last hebben van periodes van piepende ademhaling en hoesten, vooral bij een verkoudheid. Deze klachten worden meestal steeds minder na verloop van tijd.

Het is belangrijk om te onthouden dat kinderen die een ernstige RS-virusinfectie hebben doorgemaakt, mogelijk vatbaarder zijn voor luchtweginfecties in de toekomst.

Conclusie

Het RS-virus is een veelvoorkomend virus dat bij jonge kinderen luchtweginfecties kan veroorzaken. Hoewel de meeste infecties mild verlopen, kunnen baby’s en jonge kinderen een ernstigere vorm van de ziekte ontwikkelen. Het is belangrijk om de symptomen te herkennen en tijdig medische hulp te zoeken als er sprake is van benauwdheid, moeite met ademhalen of uitdroging. Preventieve maatregelen, zoals goede hygiëne en het vermijden van contact met zieke mensen, kunnen helpen om de kans op infectie te verkleinen.

Bronnen

1. Gezondheidsnet
2. Het WKZ
3. Longfonds
4. RSV-PN Het WKZ
5. Bernhoven
6. Wij.nl
7. MMC
8. Alrijne
9. Thuisarts
10. Wij.nl
11. RIVM