Veiligheid en Gezondheid in de Kinderopvang: Richtlijnen en Handhaving

De kwaliteit van kinderopvang is van groot belang voor de ontwikkeling en het welzijn van kinderen. Wettelijke eisen en beleidsregels zijn opgesteld om een veilige en gezonde omgeving te waarborgen. Dit artikel beschrijft de belangrijkste aspecten van veiligheid en gezondheid in de kinderopvang, gebaseerd op de Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang, met aandacht voor handhavingsprocedures.

Risico-inventarisatie en Beleidsplanning

Een fundamenteel aspect van veilige kinderopvang is het uitvoeren van een risico-inventarisatie. Deze inventarisatie dient de gezondheidsrisico’s in kaart te brengen die voortkomen uit de opvang van kinderen, met specifieke aandacht voor ziektekiemen, het binnenmilieu, het buitenmilieu en medisch handelen. De risico-inventarisatie moet compleet zijn en overeenkomen met de daadwerkelijke risico’s in de praktijk.

Naast de risico-inventarisatie is een plan van aanpak vereist. Dit plan beschrijft welke maatregelen op welk moment worden genomen om de geïdentificeerde risico’s te beheersen, en hoe deze maatregelen samenhangen met de risico’s zelf.

Ook op het gebied van veiligheid is een risico-inventarisatie verplicht. Deze moet, in samenwerking met de gastouder en een bemiddelingsmedewerker, in elke ruimte waar kinderen toegang hebben, worden vastgelegd. De inventarisatie moet de veiligheidsrisico’s beschrijven met betrekking tot verbranding, vergiftiging, verdrinking, valongevallen, verstikking, verwondingen, beknelling, botsen, stoten, steken en snijden. Deze inventarisatie dient vóór aanvang van de opvang te worden uitgevoerd en jaarlijks te worden herhaald voor elke locatie waar gastouderopvang plaatsvindt.

Pedagogisch Beleidsplan

Een pedagogisch beleidsplan is een essentieel onderdeel van de kinderopvang. Dit plan moet de voor het kindercentrum kenmerkende visie op de omgang met kinderen beschrijven. Het plan moet in duidelijke en observeerbare termen aangeven hoe de emotionele veiligheid van kinderen wordt gewaarborgd, hoe de ontwikkeling van persoonlijke en sociale competenties wordt gestimuleerd, en hoe normen en waarden worden overgedragen.

Specifiek moet het pedagogisch beleidsplan beschrijven hoe de emotionele veiligheid wordt gewaarborgd, hoe kinderen worden ondersteund in hun persoonlijke en sociale ontwikkeling, en hoe normen en waarden worden overgedragen. Daarnaast moet het plan de werkwijze, de maximale omvang en de leeftijdsopbouw van de peuterspeelzaalgroep beschrijven. Ook moet het plan aangeven hoe activiteiten worden uitgevoerd waarbij kinderen de groep of ruimte verlaten.

Calamiteitenplan en Achterwacht

Een belangrijk aspect van veiligheid is de aanwezigheid van een calamiteitenplan en een achterwacht. Indien er drie of meer kinderen op het opvangadres aanwezig zijn, moet ondersteuning van de gastouder door een andere volwassene in geval van calamiteiten geregeld zijn. De achterwacht moet telefonisch bereikbaar zijn tijdens de opvangtijden en binnen 15 minuten op het opvangadres aanwezig kunnen zijn.

Handhaving en Sancties

De handhaving van de kwaliteitseisen in de kinderopvang wordt uitgevoerd door het college, dat het Afwegingsmodel Handhaving Kinderopvang van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hanteert. Dit model biedt een gestructureerde aanpak bij overtredingen van de Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit.

Het afwegingsmodel is opgedeeld in hoofdstukken per vorm van kinderopvang (dagopvang, buitenschoolse opvang, gastouderbureau, gastouders, peuterspeelzalen en overige overtredingen). Binnen deze hoofdstukken worden de kwaliteitsaspecten ingedeeld in domeinen zoals ouders, personeel, veiligheid en gezondheid, accommodatie en inrichting, groepsgrootte en beroepskracht-kind-ratio, pedagogisch beleid, klachten en voorschoolse educatie.

Bij overtredingen kunnen verschillende sancties worden opgelegd, waaronder:

• Aanwijzing: Een schriftelijke waarschuwing.
• Last onder dwangsom: Een verplichting om een bepaalde actie uit te voeren binnen een bepaalde termijn, onder dreiging van een boete.
• Exploitatie-verbod: Een verbod om de kinderopvangactiviteiten voort te zetten.
• Verwijdering uit landelijk register: Een uitsluiting van de mogelijkheid om kinderopvang aan te bieden.
• Bestuurlijke boete: Een geldboete.

De hoogte van de boete is afhankelijk van de ernst van de overtreding en wordt bepaald aan de hand van het afwegingsmodel. Er kan ook rekening worden gehouden met andere omstandigheden die aanleiding geven tot verhoging of verlaging van de boete.

Prioriteitsstelling in de Handhaving

De handhaving richt zich op de volgende domeinen:

• Kinderopvang in de zin van de wet
• Ouders
• Personeel
• Veiligheid en gezondheid
• Accommodatie en inrichting
• Groepsgrootte en beroepskracht-kind-ratio
• Pedagogisch beleid
• Klachten
• Voorschoolse educatie

Binnen elk domein worden specifieke kwaliteitsaspecten beoordeeld.

Uitvoering Beleid Veiligheid

De geïnventariseerde risico’s moeten overeenkomen met de risico’s die in de praktijk daadwerkelijk voorkomen. Risico’s moeten worden gereduceerd door het nemen van effectieve en adequate preventieve maatregelen. De houder van de kinderopvang is verantwoordelijk voor de uitvoering van het plan van aanpak en ervoor dat beroepskrachten op de hoogte zijn van de risico’s en de aanpak daarvan.

Conclusie

Veiligheid en gezondheid vormen de basis van kwalitatieve kinderopvang. De Wet kinderopvang en de Beleidsregels kwaliteit kinderopvang stellen duidelijke eisen aan risico-inventarisaties, beleidsplanning, pedagogische plannen en calamiteitenprocedures. Effectieve handhaving, gebaseerd op het Afwegingsmodel Handhaving Kinderopvang, is essentieel om te waarborgen dat deze eisen worden nageleefd en dat kinderen opgroeien in een veilige en stimulerende omgeving.

Bronnen

1. Lokaleregelgeving.overheid.nl