Val op het Hoofd bij Jonge Kinderen: Wat te Doen en Wanneer Bezorgd Zijn
juni 18, 2025
Stotteren komt vaak voor bij jonge kinderen, met name tussen de 2 en 5 jaar. Voor ouders kan het beangstigend zijn om te horen dat hun kind niet vloeiend spreekt. Dit artikel biedt informatie over de oorzaken van stotteren, hoe het te herkennen en wat ouders en verzorgers kunnen doen om hun kind te ondersteunen. De informatie is gebaseerd op inzichten in de spraak- en taalontwikkeling en richtlijnen voor een ondersteunende benadering.
Wat is Stotteren?
Stotteren is een spraakstoornis die gekenmerkt wordt door verstoringen in de vloeiende spraak. Deze verstoringen kunnen zich uiten in verschillende vormen, zoals herhalingen van klanken of lettergrepen, het verlengen van klanken, of blokkades waarbij de spraak even stilvalt. Een kind kan bijvoorbeeld zeggen “b-b-b-bal” of “sssssuper”. Soms is er ook lichamelijke spanning zichtbaar tijdens het spreken, zoals knipperen met de ogen.
Het is belangrijk om te onderscheiden tussen normale onvloeiendheden en daadwerkelijk stotteren. In de vroege fase van de taalontwikkeling maken kinderen vaak fouten en haperingen. Deze onvloeiendheden zijn een normaal onderdeel van het leerproces en verdwijnen meestal vanzelf. Echter, als de onvloeiendheden aanhouden en gepaard gaan met spanning of frustratie, kan er sprake zijn van stotteren.
Oorzaken van Stotteren
De exacte oorzaak van stotteren is nog niet volledig bekend, maar er zijn verschillende factoren die een rol kunnen spelen. Spreken is een complexe vaardigheid waarbij meer dan honderd spieren gecoördineerd moeten werken. Het omzetten van gedachten en ideeën in woorden en het produceren van spraak vereist een grote mate van timing en coördinatie. Bij jonge kinderen is deze coördinatie nog in ontwikkeling, wat kan leiden tot onvloeiendheden.
Er kan een genetische component zijn; stotteren komt vaker voor in families waar al sprake is van stotteren. Dit betekent dat er een aanleg kan zijn voor stotteren, maar dat dit niet automatisch betekent dat een kind zal gaan stotteren. Ook omgevingsfactoren kunnen een rol spelen, zoals stress, spanning, of een snelle taalontwikkeling. Kinderen die verbaal sterk zijn en een grote woordenschat hebben, kunnen soms last hebben van haperingen omdat de motoriek van hun mond nog niet volledig is ontwikkeld.
Het is belangrijk te benadrukken dat stotteren niet de schuld van de ouders is. Onderzoek heeft aangetoond dat ouders er niets aan kunnen doen als hun kind stottert.
Wanneer Begint Stotteren?
Stotteren begint meestal tussen de 2 en 5 jaar. Bij ongeveer 60% van de kinderen begint het stotteren geleidelijk, terwijl bij 40% het plotseling begint. Het is belangrijk om te weten dat de meeste kinderen in deze leeftijdscategorie een periode van onvloeiendheid doormaken, die vaak vanzelf overgaat. Echter, naarmate kinderen ouder worden, neemt de kans op spontaan herstel af. De kans dat een kind vanzelf stopt met stotteren is het grootst tot ongeveer 7 jaar.
Hoe Herken je Stotteren?
Naast de herhalingen van klanken of lettergrepen, het verlengen van klanken en blokkades, zijn er andere signalen die kunnen wijzen op stotteren. Een kind kan bijvoorbeeld pauzes nemen tussen woorden, aarzelen, of moeite hebben met het vinden van de juiste woorden. Ook kan een kind secundaire gedragingen ontwikkelen, zoals het aanspannen van spieren, het maken van extra bewegingen, of het vermijden van bepaalde woorden of situaties.
Het is belangrijk om te observeren hoe het kind reageert op het stotteren. Sommige kinderen zijn zich er niet bewust van dat ze stotteren en praten gewoon door. Andere kinderen kunnen zich schamen of gefrustreerd voelen en proberen het stotteren te verbergen.
Wat Kun Je Als Ouder Doen?
De manier waarop ouders reageren op het stotteren van hun kind is van groot belang. Het is belangrijk om geduldig en ondersteunend te zijn en het kind niet te onderbreken of te corrigeren. Geef geen tips zoals “praat eens rustig” of “haal eens adem”, omdat dit het kind het gevoel kan geven dat er iets niet goed is. Laat het kind gewoon praten, ook al is dat met stotteren.
Luister aandachtig naar wat het kind zegt en niet naar hoe het het zegt. Herhaal rustig wat je denkt dat het kind heeft gezegd. Blijf het kind aankijken en toon interesse. Ga langzamer praten en wacht even met antwoorden, zodat het kind de tijd heeft om zijn gedachten te formuleren.
Creëer een ontspannen en positieve omgeving waarin het kind zich veilig voelt om te praten. Help het kind bij zijn taalontwikkeling door regelmatig voor te lezen, spelletjes te doen en gesprekken aan te gaan. Zorg ervoor dat het kind voldoende tijd en gelegenheid krijgt om zich op zijn manier te uiten.
Wanneer Hulp Zoeken?
In veel gevallen verdwijnt stotteren vanzelf, maar het is belangrijk om alert te zijn en hulp te zoeken als het stotteren aanhoudt. Het is raadzaam om een logopedist te raadplegen als:
- Het stotteren langer dan 6 tot 9 maanden aanhoudt.
- Het stotteren erger wordt in plaats van te verbeteren.
- Het kind frustratie of spanning ervaart tijdens het praten.
- Er sprake is van stotteren in de familie.
- Je je zorgen maakt, ook al lijken de signalen mild.
Een logopedist kan een beoordeling maken en indien nodig een behandeling starten. Bij jonge kinderen richt de behandeling zich vaak op het verminderen van de spanning en het bevorderen van een vloeiende spraak. Ouders worden vaak betrokken bij de behandeling en krijgen tips en adviezen om hun kind thuis te ondersteunen.
Behandeling van Stotteren
Stottertherapie bij kinderen is effectiever wanneer ouders actief betrokken zijn. De therapie richt zich op het verbeteren van de spraakstroom en het helpen van het kind om zelfverzekerd om te gaan met de spraakstoornis. Het is belangrijk om te onthouden dat langzaam spreken niet helpt en negeren evenmin.
Conclusie
Stotteren bij peuters en kleuters is een veelvoorkomend verschijnsel dat in veel gevallen vanzelf overgaat. Echter, het is belangrijk om alert te zijn en hulp te zoeken als het stotteren aanhoudt of als het kind erdoor wordt belemmerd. Door geduldig en ondersteunend te zijn en de juiste begeleiding te zoeken, kunnen ouders en verzorgers hun kind helpen om met stotteren om te gaan en een vloeiende spraak te ontwikkelen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
