Kinderopvang: Financiering en Vergoedingen voor Ouders
september 7, 2025
De wetgeving omtrent de opvang van jonge kinderen, met name de Wet OKE (Ontwikkelingskansen door kwaliteit en educatie), heeft de afgelopen jaren significante veranderingen ondergaan. Deze wetgeving heeft als doel de kwaliteit van de voorschoolse educatie te verbeteren en ouders de mogelijkheid te bieden om werk en zorg te combineren. Dit artikel geeft een overzicht van de definities, kwaliteitseisen, en recente ontwikkelingen binnen de peuterspeelzaal en kinderopvang, gebaseerd op beschikbare regelgeving en gemeentelijke rapportages.
Definities van Peuterspeelzaalwerk en Kinderopvang
De Wet OKE heeft de definities van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang aangepast. Kinderopvang wordt gedefinieerd als het bedrijfsmatig en anders dan om niet verzorgen, opvoeden en bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen tot de eerste dag van de maand waarop het voortgezet onderwijs voor die kinderen begint. Peuterspeelzaalwerk wordt omschreven als de verzorging, opvoeding en het bijdragen aan de ontwikkeling van kinderen uitsluitend bestemd voor kinderen vanaf de leeftijd van twee jaar tot het tijdstip waarop die kinderen kunnen deelnemen aan het basisonderwijs. Deze definities zijn cruciaal voor het bepalen van de toepasselijke regelgeving en kwaliteitsnormen.
Kwaliteitseisen voor Peuterspeelzalen
De Wet OKE stelt specifieke kwaliteitseisen aan peuterspeelzalen. Deze eisen zijn bedoeld om een consistente en kwalitatief hoogwaardige opvang te garanderen. Een basisvereiste is minimaal één beroepskracht met een vrijwilliger per groep, of twee beroepskrachten per groep. De beroepskracht moet minimaal voldoen aan de opleidingseis van SPW 3 of een vergelijkbaar opleidingsniveau. De leidster-kind ratio is vastgesteld op 1 op maximaal 8 kinderen, en de groepsgrootte mag maximaal 16 kinderen bedragen.
Naast deze basiseisen omvat de wet kwaliteitsartikelen over pedagogisch beleid en pedagogische praktijk, de verplichting voor al het personeel (inclusief vrijwilligers) om een verklaring van goed gedrag te bezitten, een risico-inventarisatie (RIE) voor veiligheid en gezondheid, een informatieplicht aan ouders, medezeggenschap van ouders, en voorschriften over de voertaal, waarbij Nederlands de primaire voertaal is, met ruimte voor Fries of streektaal indien deze in levend gebruik is.
Kwaliteitseisen voor Kinderopvang
Hoewel de documenten zich primair richten op peuterspeelzalen, wordt aangegeven dat de globale kwaliteitseisen die de Wet Kinderopvang stelt voor kinderdagverblijven grotendeels worden overgenomen voor peuterspeelzalen, om een landelijk kwaliteitskader te creëren. Dit impliceert dat de verantwoordelijkheid voor verantwoord peuterspeelzaalwerk bij de houders van de voorzieningen ligt, en dat dit bijdraagt aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving.
Toezicht en Handhaving
Gemeenten hebben de wettelijke verantwoordelijkheid om toe te zien op de naleving van de kwaliteitseisen door peuterspeelzalen en de kinderopvang. De Onderwijsinspectie houdt toezicht op de kwaliteit van de voorschoolse educatie, vaak na signalen van de GGD. De gemeente wordt geïnformeerd over de bevindingen van de inspectie en houdt zelf toezicht in lijn met de Wet OKE. Bij niet-naleving van de kwaliteitseisen kan de gemeente handhavend optreden, tot en met het stopzetten van de voorschoolse voorziening.
De huidige situatie in gemeenten Bedum, De Marne en Winsum kenmerkt zich door jaarlijkse controles van de kinderopvang door de GGD, conform de Wet Kinderopvang. Peuterspeelzalen worden momenteel eens per drie jaar bezocht, op basis van afspraken tussen de gemeente en de GGD over de gewenste kwaliteit.
Bereik en Spreiding van Voorschoolse Voorzieningen
Gemeenten streven naar goed bereikbare en toegankelijke voorschoolse voorzieningen, verspreid over het grondgebied. Het doel is dat kinderen van 2-4 jaar gebruik kunnen maken van een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf. Gemeenten adviseren en denken mee over de spreiding van de opvanglocaties.
In de gemeente Winsum was in 2009 het totale aantal 2-4 jarigen 468. Van hen maakten 180 kinderen gebruik van een peuterspeelzaal en 80 van een kinderdagverblijf (Kids2b). D'Ukkies ving 71 kinderen op, wat resulteert in een totaal van 331 kinderen die gebruik maakten van peuterspeelzaal of kinderopvang. Deze cijfers houden geen rekening met kinderen die gebruik maken van gastouderopvang of voorzieningen in andere gemeenten.
Uitdagingen en Ontwikkelingen
De afgelopen jaren is er een terugloop in het aantal kinderen dat gebruik maakt van peuterspeelzalen, met name in kleinere kernen waar voorzieningen gesloten of verkleind zijn. Dit wordt toegeschreven aan een combinatie van minder geboorten en het feit dat meer ouders blijven werken na de geboorte van hun kind en gebruik maken van kinderopvang. Gemeenten streven ernaar om het voorzieningenniveau zoveel mogelijk te spreiden om de leefbaarheid en toegankelijkheid te waarborgen.
Om het voorzieningenniveau op peil te houden, is er in Winsum een project 'Halve dagopvang' gestart, in samenwerking met Kids2b en in het kader van het gebiedsprogramma. Het doel hiervan is om integratie tussen peuterspeelzaal en kinderdagverblijf te onderzoeken, om een voorziening in een kleine kern open te houden. Daarnaast wordt onderzocht of samenwerking tussen voorschoolse voorzieningen en het basisonderwijs mogelijkheden biedt om de voorzieningen in een dorp op peil te houden.
Ambitieniveaus voor Peuterspeelzalen
De gemeente hanteert ten aanzien van doelstelling en uitvoering van het peuterspeelzaalwerk ambitieniveau 1 en 2, zoals omschreven door de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) in de 'Handreiking peuterspeelzaalbeleid van de VNG'. Ambitieniveau 1 richt zich op het bieden van een veilige en stimulerende omgeving voor kinderen, terwijl ambitieniveau 2 verder gaat met het aanbieden van gerichte pedagogische activiteiten om de ontwikkeling van kinderen te bevorderen.
Kwaliteitseisen in de Praktijk: Gemeente Winsum
Een overzicht van de kwaliteitseisen van de Wet OKE en de situatie in de gemeente Winsum laat zien dat de leidster-kind ratio conform de wet is (1 beroepskracht + 1 vrijwilliger), dat de leidsters over de vereiste opleiding (SPW 3/HBO) beschikken, en dat de groepsgrootte (13-15 kinderen) binnen de maximale limiet van 16 kinderen ligt.
Doelen van Kinderopvang en Peuterspeelzaalwerk
De kinderopvang heeft als doel ouders de mogelijkheid te bieden om arbeid en zorg te combineren en levert een bijdrage aan de ontwikkeling en opvoeding van kinderen. In de dagopvang worden kinderen begeleid en verzorgd in de leeftijd van zes weken tot vier jaar. Uitgangspunt is dat kinderen zich veilig en vertrouwd voelen, zowel in de opvang als hun ouders. Een goede structuur, herkenbaarheid, en een prettige, veilige en gezonde omgeving zijn essentieel voor het welzijn van het kind.
Conclusie
De Wet OKE heeft significante veranderingen teweeggebracht in de kwaliteitseisen en regelgeving rondom peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Gemeenten spelen een cruciale rol in het toezicht op de naleving van deze eisen en het waarborgen van een goede spreiding van de voorzieningen. Uitdagingen zoals een terugloop in het aantal kinderen dat gebruik maakt van peuterspeelzalen vereisen innovatieve oplossingen, zoals integratie van voorzieningen en samenwerking met het basisonderwijs. Het streven naar kwalitatief hoogwaardige voorschoolse educatie blijft een belangrijk doel, met als uiteindelijke doel het bevorderen van de ontwikkeling en het welzijn van jonge kinderen.
Vorige week een nieuwe gevel bij de BSO gekregen. Nieuwe kozijnen, nieuw glas en deur.
