Voor- en Vroegschoolse Educatie: Een Basis voor Optimale Ontwikkeling

Voor- en vroegschoolse educatie (VVE) is een programma gericht op het verminderen van onderwijs- of ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen tussen ongeveer 2 en 6 jaar. Het doel is om deze kinderen een betere start te geven aan hun schoolloopbaan, wat een positief effect kan hebben op hun verdere onderwijs. VVE omvat zowel voorschoolse educatie, aangeboden op peuterspeelgroepen en kinderdagverblijven voor peuters van 2 à 2,5 en 3 jaar, als vroegschoolse educatie, die plaatsvindt op de basisschool voor kleuters.

Wat omvat VVE?

Een VVE-programma richt zich op verschillende ontwikkelingsgebieden. Deze omvatten de taalontwikkeling, waarbij de woordenschat wordt vergroot en beginnende geletterdheid wordt gestimuleerd. Ook de beginnende rekenvaardigheid, zoals tellen, meten en oriëntatie in ruimte en tijd, is een belangrijk onderdeel. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de motorische ontwikkeling, zowel de grove als de fijne motoriek, en de sociaal-emotionele ontwikkeling, waarbij zelfstandigheid, zelfvertrouwen en samenwerking worden bevorderd.

De Rol van de Gemeente en Aanbieders

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de voorschoolse educatie. In Valkenswaard zijn er vijf organisaties die kinderopvang aanbieden voor kinderen van 0 tot 4 jaar. Kids World en Mira zijn VVE-geregistreerd, evenals Stichting Peuterdorp. Horizon locaties zijn in 2020 gestart met de scholing voor VVE en verwachtten in 2021 ook VVE aan te bieden, waarmee een dekkend aanbod binnen de gemeente gerealiseerd zou worden. IkOok! en Bij de Boer gaven in 2020 aan (nog) geen VVE aan te kunnen of willen bieden.

Indicatie en Toeleiding

Kinderen die een extra stimulans nodig hebben in hun ontwikkeling kunnen via het consultatiebureau een VVE-indicatie krijgen. Na het ontvangen van deze indicatie kunnen ouders hun kind aanmelden bij een VVE-groep. De gemeente financiert grotendeels de kosten voor deelname aan het programma. De JGZ-verpleegkundige speelt een rol bij de toeleiding en indicering van VVE-doelgroepkinderen naar een van de voorzieningen. Ouders hebben een vrije keuze in welke VVE-voorziening zij hun kind aanmelden.

Wet Innovatie Kwaliteit Kinderopvang (IKK)

Sinds 1 januari 2018 is de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang (IKK) gedeeltelijk in werking getreden. Deze wet stelt hogere eisen aan de kwaliteit van de kinderopvang. Zo is de leidster-kind ratio veranderd en is er meer aandacht voor de ontwikkeling van kinderen. Alle kinderen krijgen een mentor en alle medewerkers in de kinder- en peuteropvang moeten voldoen aan aangescherpte taaleisen.

Visie op Vroege Ontwikkelingsstimulering

Vroege ontwikkelingsstimulering is essentieel omdat het de kansen van kinderen vergroot. De hersenen van jonge kinderen ontwikkelen zich optimaal in deze periode, wat een positieve invloed heeft op hun schoolprestaties. Het is daarom belangrijk om de brede ontwikkeling van kinderen te stimuleren, inclusief taal-, reken-, sociaal-emotionele en motorische ontwikkeling. Het doel is om alle kinderen in een gemeente een goede basis mee te geven voordat ze naar groep 1 van het basisonderwijs gaan.

Waarom Inzetten op Kinderen met (Risico op) Achterstanden?

Bij kinderen die op jonge leeftijd weinig woorden kennen, kan een taalachterstand zich op latere leeftijd vergroten. Daarom is het belangrijk om vroegtijdig een risico op achterstand te voorkomen. Het consultatiebureau monitort preventief alle kinderen specifiek op taalgebied en geeft een indicatie af voor VVE, zodat extra taalstimulering in een voorschoolse voorziening kan plaatsvinden. Hierbij speelt niet alleen de taalontwikkeling een rol, maar ook de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind.

Deelname aan VVE: Uren en Verantwoordelijkheid

In beginsel wordt een indicatie afgegeven voor 16 uur per week, verdeeld over 4 dagen. Ouders zijn niet verplicht om na een indicatie hun kind deel te laten nemen aan voorschoolse educatie; zij hebben hierin een eigen keuze en verantwoordelijkheid. Het afnemen van 16 uur wordt echter gestimuleerd en is het basisaanbod. Voorlichting aan ouders is hierbij erg belangrijk. Het consultatiebureau, dat 99% van de peuters ziet, speelt een belangrijke rol in het informeren van ouders over het voorschoolse aanbod. Ook kinderdagverblijven hebben hierin een taak. Deze voorlichting kan plaatsvinden door middel van gesprekken, voorlichtingsmateriaal zoals folders, of voorlichtingsavonden.

Wanneer ouders ondanks voorlichting geen gebruik willen maken van VVE, moet de reden hiervoor bekend zijn bij de JGZ. Zij kunnen, op basis van een risicotaxatie, besluiten om contact op te nemen met het CJG. In de praktijk komt het zelden voor dat ouders geen gebruik maken van het VVE-aanbod.

Werkafspraken en Monitoring

Er zijn werkafspraken opgesteld om ervoor te zorgen dat alle partijen op de hoogte zijn van hun rollen en verantwoordelijkheden. De ontwikkelingen van VVE-kinderen worden bij alle voorschoolse voorzieningen gemonitord en vastgelegd in een systeem. De JGZ kan voorschoolse voorzieningen ondersteunen bij het opstellen van actie- en handelingsplannen voor VVE-kinderen. Na afgifte van een VVE-indicatie kunnen ouders extra opvang aanvragen bij de kinderopvang van hun keuze. Wanneer een kind aangemeld wordt bij een VVE-voorziening, wordt dit per e-mail gemeld aan het aanspreekpunt bij de JGZ, met vermelding van de naam, geboortedatum, locatie en startdatum van de VVE. Als er binnen 6 weken na afgifte van de indicatie geen aanmelding is gemeld, neemt de JGZ contact op met de ouders.

Bekostiging van VVE

Bij de bekostiging van VVE wordt een onderscheid gemaakt tussen ouders die recht hebben op kinderopvangtoeslag (KOT) en ouders die geen recht hebben op KOT. Ouders van doelgroeppeuters VVE die geen recht hebben op KOT nemen 16 uur per week opvang af, waarvan 8 uur gesubsidieerde peuteropvang en 8 uur VVE. Zij betalen een inkomensafhankelijke ouderbijdrage voor de uren reguliere peuteropvang, maar geen bijdrage voor de VVE-uren. Ouders die recht hebben op KOT financieren de kindplek op de peuteropvang via de belastingdienst en hebben de gemeente nodig voor de financiering van de VVE.

Kwalitatief Volwaardig Aanbod

Een voorschoolse voorziening ontvangt een vaste uurprijs per VVE-kind dat bij de voorziening geplaatst wordt. Daarnaast ontvangt elke organisatie een vast bedrag per kind per jaar om de extra kosten van VVE te dekken.

Toekomstperspectief

PSG Tuil is op dit moment nog niet VVE-gecertificeerd, maar streeft ernaar om dit in de toekomst te bereiken.

Conclusie

VVE is een belangrijk programma dat gericht is op het verminderen van ontwikkelingsachterstanden bij jonge kinderen en het bieden van een goede start voor hun schoolloopbaan. Het omvat verschillende ontwikkelingsgebieden en vereist samenwerking tussen gemeenten, aanbieders, JGZ en ouders. De Wet IKK heeft de kwaliteit van de kinderopvang verbeterd en de focus op de ontwikkeling van kinderen vergroot. Door vroegtijdige signalering en stimulering van de ontwikkeling van kinderen, kan VVE een significante bijdrage leveren aan hun toekomstige kansen.

Bronnen

1. Chapeau Kinderwerk
2. Lokaleregelgeving.overheid.nl