De voor- en vroegschoolse educatie (VVE) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge kinderen en hun voorbereiding op de basisschool. Deze vorm van educatie richt zich op het stimuleren van de taal-, reken-, motorische en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen vanaf 2,5 jaar. Binnen de kinderopvang zijn specifieke eisen gesteld aan de kwaliteit van de VVE en de kwalificaties van de beroepskrachten die hierin werken. Dit artikel geeft een overzicht van de vereisten voor het werken in de VVE, de borging van de kwaliteit en de mogelijkheden voor bijscholing.
Wat is Voor- en Vroegschoolse Educatie?
VVE is een onderdeel van het onderwijsachterstandenbeleid van de rijksoverheid en heeft als doel kinderen een goede start op de basisschool te bieden. Het is een ontwikkelingsgerichte aanpak waarbij kinderen spelenderwijs vaardigheden leren die essentieel zijn voor hun latere schoolcarrière. VVE en voorschoolse educatie (VE) worden soms door elkaar gebruikt, maar VE is breder en omvat alle ontwikkelingsprogramma’s in de peuter- en kinderopvang, terwijl VVE specifiek verwijst naar programma’s in groep 1 en 2 van de basisschool. Kinderopvanglocaties die met VVE werken, worden VE-locaties genoemd en maken gebruik van specifieke ontwikkelingsprogramma’s zoals Piramide, Sporen, Kaleidoscoop en Uk & Puk.
De VVE-groep en Indicatie
Kinderen kunnen via het consultatiebureau een VE-indicatie krijgen, waardoor ze in aanmerking komen voor een plaats in een VVE-groep. Kinderen met een VE-indicatie ontvangen gemiddeld 960 uur voorschoolse educatie per jaar, verdeeld over verschillende dagdelen. De exacte invulling van deze uren kan per organisatie verschillen. Ook kinderen zonder indicatie kunnen gebruikmaken van VVE, maar in dat geval betalen de ouders zelf de kosten. Kinderen met en zonder indicatie worden doorgaans in dezelfde VVE-groep geplaatst.
Opleidingseisen voor Beroepskrachten
Om in de VVE-kinderopvang te werken, is een relevante mbo-3 of mbo-4 opleiding vereist. De volgende opleidingen worden erkend:
- Pedagogisch medewerker kinderopvang mbo-3
- Gespecialiseerd pedagogisch medewerker mbo-4
- Onderwijsassistent mbo-4
Het diploma en de resultatenlijst moeten een vermelding bevatten dat voldaan is aan de eisen voor VVE. Er wordt geen apart certificaat verstrekt voor VVE-bekwaamheid.
Het is ook mogelijk om in de VVE te werken met een losse bijscholing VVE. Dit biedt een basiskwalificatie om op een VVE-locatie te mogen werken. Naast de opleidingseisen is het belangrijk dat beroepskrachten voldoen aan de taaleis Nederlands 3F, zoals vastgelegd in de wet IKK en taaleis VE.
Borging van Kwaliteit en Certificering
De kwaliteit van de VVE is wettelijk geborgd. Ten minste één beroepskracht die werkzaam is in een VVE-groep tijdens de tijden dat VVE-geïndiceerde kinderen worden opgevangen, moet beschikken over een certificaat van een met goed gevolg afgelegde scholing met betrekking tot het VVE-programma. Als een andere beroepskracht op dezelfde groep geen certificaat heeft, moet deze een opleiding hebben afgerond zoals genoemd in artikel 4 lid 2 of 3 van het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie en binnen zes maanden starten met een scholing met betrekking tot het VVE-programma. Indien de beroepskracht al met een dergelijke scholing bezig is, moet dit korter dan twee jaar duren.
In het geval van meer dan twee beroepskrachten op een VVE-groep, moeten alle beroepskrachten een opleiding hebben afgerond zoals genoemd in artikel 4 lid 2 of 3 van het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. De aanvullende scholingseisen met betrekking tot het VVE-programma gelden voor de eerste twee beroepskrachten.
Het Pedagogisch Plan en VVE-programma
De houder van een kinderopvangorganisatie legt in het pedagogisch plan of werkplan vast hoe de VVE wordt vormgegeven. Het VVE-programma moet erkend zijn door het Nederlands Jeugdinstituut en opgenomen zijn in de databank Effectieve Jeugdinterventies.
Jaarlijkse Bijscholing
Vanuit de wet IKK is het sinds 2018 verplicht voor pedagogisch medewerkers die werkzaam zijn op een VVE-groep om jaarlijks bijscholing te volgen nadat ze hun VVE-certificaat hebben behaald. De kinderopvangorganisatie is verantwoordelijk voor het faciliteren en begeleiden van deze bijscholing, zoals beschreven in het opleidingsplan. De basis voor deze bijscholing omvat:
- Het werken met een programma voor voor- en vroegschoolse educatie.
- Het stimuleren van de ontwikkeling van het jonge kind, met name op het gebied van taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotionele ontwikkeling.
- Het volgen van de ontwikkeling van peuters en het hierop afstemmen van het aanbod van voorschoolse educatie.
- Het betrekken van de ouders bij het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen.
- Het vormgeven aan de inhoudelijke aansluiting tussen voor- en vroegschoolse educatie en een zorgvuldige overgang van het kind van voor- naar vroegschoolse educatie.
Koptraining Uk & Puk VVE
Een specifieke training die wordt aangeboden is de Koptraining Uk & Puk VVE. Deze training richt zich op:
- Het creëren van een educatieve speelomgeving.
- Het samenwerken met ouders.
- Het gebruik van het Uk & Puk materiaal op een interactieve en speelse manier.
De training duurt 8 bijeenkomsten verspreid over meerdere maanden en kost € 1199,- (exclusief BTW). Na afronding ontvangen deelnemers een erkend VVE-certificaat Uk & Puk. De training biedt praktische tips en technieken die direct toepasbaar zijn in het werk en kan helpen bij het voorkomen van leerachterstanden. Bovendien voldoet de training aan de eisen van veel gemeentes.
Relevantie voor Verschillende Professionals
De Koptraining Uk & Puk VVE is met name geschikt voor pedagogisch medewerkers, VVE-coaches en andere professionals in de kinderopvang die een generieke VVE-training hebben gevolgd als onderdeel van hun mbo-opleiding, maar nog niet voldoen aan de specifieke eisen van de gemeente.
Conclusie
De kwaliteit van de VVE is van groot belang voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Wettelijke eisen stellen specifieke kwalificaties aan beroepskrachten en verplichten tot jaarlijkse bijscholing. Kinderopvangorganisaties spelen een cruciale rol in het faciliteren van deze scholing en het borgen van de kwaliteit van de VVE. Door te investeren in goed opgeleide en bijgeschoolde professionals kan de VVE een significante bijdrage leveren aan een goede start van kinderen op de basisschool.
