De Rol van de Pedagogisch Coach in de Voorschoolse Educatie

De voorschoolse educatie (VVE) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van jonge kinderen, met als doel hen optimaal voor te bereiden op de basisschool. Binnen de kinderopvang is de pedagogisch coach een belangrijke functie die zich richt op het verhogen van de kwaliteit van deze VVE. Dit artikel beschrijft de taken, vereisten en de context van deze rol, gebaseerd op beschikbare informatie.

Wat is Voorschoolse Educatie en VVE?

Vroeg- en voorschoolse educatie (VVE) is gericht op het beter voorbereiden van kinderen in de leeftijd van 2,5 jaar tot groep 1-2 van de basisschool. Kinderen leren spelenderwijs vaardigheden op het gebied van taal, motoriek en sociale interactie. Dit ontwikkelingsgerichte werken is een onderdeel van het onderwijsachterstandenbeleid van de rijksoverheid. Voorschoolse educatie (VE) is een onderdeel van de VVE en richt zich specifiek op ontwikkelingsprogramma’s binnen de peuter- en kinderopvang, en extra vaardigheden in groep 1 en 2 van de basisschool. Een voorschool en een vroegschool werken vaak samen om een goede start op de basisschool te bevorderen.

De Rol van de Pedagogisch Coach VE

Sinds 1 januari 2019 is de inzet van een pedagogisch beleidsmedewerker/coach verplicht in de kinderopvang, in het kader van de Wet Innovatie en Kwaliteit in de Kinderopvang (IKK). De inzet van een pedagogisch coach in de voorschoolse educatie komt hier bovenop en richt zich specifiek op kwaliteitsverbetering. De pedagogisch coach VE begeleidt de pedagogisch medewerkers bij het verhogen van de kwaliteit van de voorschoolse educatie.

De focus van de coach ligt op opbrengstgericht werken. Dit houdt in dat de coach kijkt naar het effectief inzetten van VE-methodieken, zoals Uk & Puk, Piramide, Startblokken, en beoordeelt of deze methodieken door alle medewerkers worden toegepast. De coach observeert of medewerkers kansrijke momenten benutten om aan te sluiten op de ontwikkelingszone van elk kind en of cyclisch werken adequaat wordt uitgevoerd. Daarnaast is de coach betrokken bij de sfeer in het team en op de groep, en bij het welzijn en de competenties van de pedagogisch medewerkers.

Een VE-coach besteedt gemiddeld 10 coachingsuren per VE-peuter per jaar. De invulling hiervan kan per organisatie verschillen.

Taken van de Pedagogisch Coach

Naast het begeleiden van pedagogisch medewerkers omvat de rol van de pedagogisch coach VE diverse taken, waaronder:

• Beleidsontwikkeling: Het ontwikkelen van pedagogisch beleid en de implementatie daarvan.
• Training: Het geven van trainingen op het gebied van interactievaardigheden, senior pedagogisch medewerker-trainingen, Kijk!-trainingen, de opleiding tot baby specialist, de basisopleiding VVE en koptrainingen, en de training gezonde kinderopvang.
• Workshops en Webinars: Het verzorgen van diverse on- en offline workshops en webinars.
• Kwaliteitsscan: Het uitvoeren van een kwaliteitsscan om de huidige aanpak te evalueren.
• Coachingsplan: Het opstellen van een individueel- en teamcoachingsplan, inclusief het organiseren van workshops.
• Reflectie: Het schrijven van een eindreflectie op de coachingstrajecten.

Organisaties kunnen de inzetbaarheid van de pedagogisch coach normeren per locatie, rekening houdend met factoren zoals de omvang van de locatie, het aantal groepen, teams, de aanwezigheid van een IKC (Integraal Kind Centrum), het aantal doelgroep peuters (bij VVE) en het aantal medewerkers (FTE).

Opleidingseisen en Bijscholing

Om in de VVE-kinderopvang te werken, is een relevante mbo-3 of mbo-4 opleiding vereist, zoals Pedagogisch medewerker kinderopvang mbo-3, Gespecialiseerd pedagogisch medewerker mbo-4, of Onderwijsassistent mbo-4. Het diploma moet een vermelding bevatten dat voldaan is aan de eisen voor VVE.

Naast de basisopleiding is bijscholing belangrijk. Pedagogisch coaches kunnen een e-learning volgen over de theoretische thema’s binnen de VE, om de pedagogisch medewerkers goed te kunnen ondersteunen. Deze e-learning wordt vaak gevolgd als voorbereiding op de coaching van pedagogisch medewerkers.

Voor HBO-opgeleiden die als coach willen fungeren, zijn er specifieke trainingen gericht op het verbinden van de rol van coach aan de praktijk op de werkvloer. Deze trainingen richten zich op het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op het gebied van opbrengstgericht coachen, het verkrijgen van inzicht in eigen vaardigheden en de rol binnen kwaliteitsverbetering. Deze trainingen bestaan uit bijeenkomsten, intervisiebijeenkomsten, individuele coaching en praktijkopdrachten. Na afronding van de scholing wordt een certificaat verstrekt.

Uren Coaching en Normering

De Wet IKK schrijft een bepaald aantal uren pedagogische coaching per locatie voor. Voor locaties die kinderen met een VE-indicatie opvangen, komen daar extra uren coaching bij. Het aantal uren coaching wordt per locatie vermeerderd met 50 uur per jaar ten behoeve van beleidsontwikkeling, die organisatiebreed worden ingezet door de afdeling pedagogische kwaliteit.

De verdeling van de uren coaching per locatie is afhankelijk van verschillende factoren, zoals het aantal groepen, teams, de aanwezigheid van een IKC, het aantal doelgroep peuters (bij VVE) en het aantal medewerkers (FTE). Locatie specifieke jaardoelen of onvoorziene ontwikkelingen kunnen aanleiding geven tot extra inzet van de coach.

VE-Groepen en Indicatie

Kinderen kunnen via het consultatiebureau een VE-indicatie krijgen, waardoor plaatsing in een VE-groep mogelijk is. Peuters met een VE-indicatie krijgen gemiddeld 960 uur voorschoolse educatie aangeboden, verdeeld over bijvoorbeeld 16 uur per week, verdeeld over 4 dagdelen van maximaal 6 uur. De ouders ontvangen een tegemoetkoming in de kosten via de gemeente. Ook kinderen zonder indicatie kunnen gebruik maken van VE, maar dan betalen de ouders zelf de kosten (inkomensafhankelijke bijdrage Kinderopvang Toeslag). Kinderen met en zonder indicatie worden samen geplaatst in een VE-groep.

Taaleis

Het is belangrijk dat pedagogisch medewerkers voldoen aan de taaleis Nederlands 3F, zoals beschreven in de wet IKK en taaleis VE.

Conclusie

De pedagogisch coach VE speelt een essentiële rol in het waarborgen en verbeteren van de kwaliteit van de voorschoolse educatie. Door het begeleiden van pedagogisch medewerkers, het ontwikkelen van beleid, het geven van trainingen en het uitvoeren van coachingstrajecten, draagt de coach bij aan een optimale voorbereiding van jonge kinderen op de basisschool. Een adequate opleiding, bijscholing en normering van de coachinguren zijn hierbij van groot belang. De functie vereist een combinatie van pedagogische kennis, coachingvaardigheden en beleidsontwikkeling.

Bronnen

1. Pedagogisch Coach Voorschoolse Educatie
2. HBO-er als meewerkend coach op de groep
3. Werken in de VVE – Welke opleiding heb je nodig?
4. Inzet coaches en beleidsmedewerkers